Πλημμύρες στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό: «Κάποια στιγμή σταμάτησα να ρωτάω τους ασθενείς για το πού βρίσκονται οι συγγενείς τους»

«Το πρωί της Παρασκευής 5 Μαΐου, η ομάδα επείγουσας παρέμβασης ενημερώθηκε από τις αρχές ότι κατά τη διάρκεια της νύχτας πλημμύρες και κατολισθήσεις έπληξαν το Nyamukubi και το Bushushu, δύο χωριά με συνολικά περίπου 14.000 κατοίκους, στην περιοχή Kalehe στην επαρχία του Νότιου Κίβου, στα ανατολικά της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό. Μετά από επικοινωνία με αρχηγούς κοινοτήτων και τοπικούς εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, σύντομα συνειδητοποιήσαμε ότι αντιμετωπίζαμε μια τεράστια καταστροφή. 

Κινητοποιηθήκαμε γρήγορα για να αναχωρήσουμε την επόμενη μέρα. Ταξίδεψα με μια ομάδα με μία μοτοσικλέτα από τη Minova, όπου βοηθάμε εκτοπισμένους ανθρώπους που προσπαθούν να ξεφύγουν από συγκρούσεις, στο Nyamukubi. Η άλλη ομάδα έφυγε με αυτοκίνητο προς το Bushushu, από τη βάση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Bukavu, την πρωτεύουσα της επαρχίας, μεταφέροντας φάρμακα και ιατρικές προμήθειες για τη θεραπεία τραυματιών, καθώς και ειδικές σακούλες για την περισυλλογή πτωμάτων.

Ήταν συγκλονιστικό όταν φτάσαμε στο συνήθως πολύ ζωντανό χωριό, όπου συχνά κάναμε στάση. Διαπιστώσαμε ότι είχε σχεδόν εξαφανιστεί. Περισσότερο από το μισό χωριό είχε παρασυρθεί από τις πλημμύρες: τα σπίτια, η αγορά, τα χωράφια, τα βοοειδή, το σύστημα ύδρευσης... Όλα ήταν κατεστραμμένα.

Εκείνη την Πέμπτη, το Nyamukubi φιλοξενούσε την εβδομαδιαία λαϊκή αγορά της περιοχής, η οποία προσελκύει επισκέπτες από πολύ μακριά, οπότε η περιοχή είχε περίπου διπλάσιο πληθυσμό από τον συνηθισμένο. Η καταστροφή αιφνιδίασε τους πάντες. Μετά την πρώτη κατολίσθηση, πολλοί άνθρωποι τράπηκαν σε φυγή, αλλά ο ποταμός υπερχείλισε, χωρίς να αφήσει τρόπο διαφυγής, ενώ η δυνατή βροχή συνεχιζόταν.

Φτάνοντας στο κέντρο υγείας στο Nyamukubi, ένιωσα σαν να ήταν εκεί όλοι οι κάτοικοι της περιοχής που είχαν επιζήσει. Τα δωμάτια ήταν γεμάτα τραυματίες –ήταν παντού, στα κρεβάτια, στα πατώματα– και υπήρχαν και πολλοί συγγενείς. Επικρατούσε πανικός, άνθρωποι έκλαιγαν και φώναζαν και το τοπικό υγειονομικό προσωπικό φαινόταν υπερφορτωμένο.

Το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να βοηθήσουμε στη διαχείριση του πλήθους και της διαλογής των ασθενών. Εντοπίσαμε ποιοι ασθενείς ήταν σε πιο κρίσιμη κατάσταση, ποιοι χρειάζονταν εξειδικευμένη φροντίδα για να επιβιώσουν και ποιοι τραυματίστηκαν πιο ελαφρά, ώστε να μπορούν να λάβουν την κατάλληλη φροντίδα επί τόπου. Δύο ασθενείς με τραύματα στο κεφάλι πέθαναν λίγο μετά την άφιξή μας.

Εν τω μεταξύ, στην πόλη Kale he, η δεύτερη ομάδα συνάντησε μια πολύ παρόμοια κατάσταση, με δεκάδες τραυματίες που είχαν ήδη μεταφερθεί από το χωριό Bushushu.

Έπρεπε να σκεφτούμε γρήγορα καθώς αντιμετωπίζαμε μια μεγάλη πρόκληση: ο κύριος δρόμος που διέσχιζε την πληγείσα από την καταστροφή περιοχή είχε αποκοπεί από την κατολίσθηση και τη διάβρωση του νερού και ήταν πλέον άχρηστος. Χάρη στην κοινότητα, εντοπίσαμε τον ιδιοκτήτη ενός εμπορικού σκάφους που εκτελούσε καθημερινά ταξίδια στη Goma μέσω της λίμνης Kivu. Νοικιάσαμε το σκάφος και στη συνέχεια κάναμε κάποιους ελέγχους και προσαρμογές, μετακινώντας μερικά καθίσματα για να τοποθετήσουμε σωστά τους ασθενείς.

Την ίδια μέρα χρησιμοποιήσαμε τη βάρκα για να μεταφέρουμε 16 σοβαρά τραυματίες από το Nyamukubi στο Kalehe. Είχαν ανοιχτά και κλειστά κατάγματα, στα άκρα, στο σώμα και πολλαπλά τραύματα... Καθώς είχαμε καύσιμα αρκετά μόνο για ένα σύντομο ταξίδι, τους πήγαμε πρώτα στο λιμάνι του Kalehe και στη συνέχεια κάναμε μια σειρά διαδρομών σε έναν κατεστραμμένο χωματόδρομο για να τους μεταφέρουμε στο νοσοκομείο της πόλης, όπου προστέθηκαν στους ήδη 59 τραυματίες που νοσηλεύονταν εκεί.

Την επόμενη μέρα, στις 7 Μαΐου, μεταφέραμε 28 από αυτούς τους ασθενείς στο επαρχιακό νοσοκομείο Bukavu σε ένα τετράωρο ταξίδι με πλοίο. Ανάμεσά τους υπήρχαν πολλά παιδιά και έγκυες γυναίκες. Όλοι συνοδεύονταν από κάποιο συγγενή.

Τις επόμενες ημέρες, πραγματοποιήσαμε κι άλλες μετακινήσεις σοβαρά τραυματισμένων ασθενών από τις πληγείσες περιοχές στο Bukavu, σε συνεργασία με τις υγειονομικές αρχές και άλλους οργανισμούς, χρησιμοποιώντας τώρα πιο εξελιγμένα σκάφη. Μεταφέραμε συνολικά 41 ασθενείς στο επαρχιακό νοσοκομείο στο Bukavu.

 Ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη επιχείρηση, με δύσκολες αποφάσεις που έπρεπε να ληφθούν, καθώς δεν μπορούσαν να επιβιβαστούν  όλοι οι συγγενείς. Κάποια στιγμή σταμάτησα να ρωτάω τους ασθενείς για το πού βρίσκονται οι συγγενείς τους. Οι απαντήσεις τους συχνά επιβεβαίωναν την απώλεια αγαπημένων προσώπων.

Πίσω στα χωριά που επλήγησαν από τις πλημμύρες, ορισμένοι ελαφρά τραυματίες που ήταν έτοιμοι να πάρουν εξιτήριο παρέμειναν στα κέντρα υγείας, τα οποία έχουν γίνει καταφύγιο για εκτοπισμένους. Τι μπορείς να κάνεις όταν δεν έχεις πλέον σπίτι; Άλλοι άνθρωποι βρήκαν καταφύγιο σε εκκλησίες, σχολεία και οποιαδήποτε διοικητικά κτίρια που δεν έχουν καταστραφεί. 

Σήμερα, οι άνθρωποι των οποίων τα σπίτια δεν καταστράφηκαν φιλοξενούν έως και πέντε οικογένειες. Κάποιοι χωρικοί έχουν ανέβει στο λόφο και έχουν στήσει πρόχειρα καταφύγια εκεί, ενώ πολλοί άλλοι έχουν πάει σε κοντινά χωριά.

Μέχρι τις 11 Μαΐου, αρκετές ΜΚΟ και τα Ηνωμένη Έθνη είχαν φτάσει στην πόλη Kalehe και είτε παρείχαν βοήθεια είτε ετοιμάζονταν να το κάνουν. Οι πιο επείγουσες ανθρωπιστικές ανάγκες είναι στέγη, πόσιμο νερό, είδη πρώτης ανάγκης, τρόφιμα, προστασία για τα πολλά παιδιά που έχουν χάσει τους γονείς τους και ψυχοκοινωνική υποστήριξη για την αντιμετώπιση αυτής της τραγωδίας. Εμείς στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα παραμένουμε σε εγρήγορση για την κατάσταση των τραυματιών και άλλες ιατρικές ανάγκες που θα μπορούσαν να προκύψουν.

 Μέχρι στιγμής, περισσότεροι από 400 άνθρωποι έχουν επιβεβαιωθεί ως νεκροί, αλλά οι τοπικές αρχές εκτιμούν ότι αρκετές χιλιάδες εξακολουθούν να αγνοούνται, ιδιαίτερα στο Nyamukubi. Η ελπίδα να βρεθούν ζωντανοί έχει ξεθωριάσει και η αναζήτηση των πτωμάτων, την οποία διαχειρίζεται ο Ερυθρός Σταυρός του Κονγκό και η τοπική κοινότητα, συνεχίζεται αμείωτη, ενώ παρεμποδίζεται από την έλλειψη υλικοτεχνικών μέσων για την αντιμετώπιση μιας καταστροφής αυτού του μεγέθους, η οποία θα στοιχειώνει για πολύ καιρό τις μνήμες του πληθυσμού».