7 αλήθειες για την επιδημία mpox: Τι είναι, ποια συμπτώματα έχει, πώς μεταδίδεται και πώς αντιμετωπίζεται

1. Τι είναι η νόσος mpox (παλαιότερα γνωστή ως ευλογιά των πιθήκων);

Είναι μια μεταδοτική ιογενής νόσος που προκαλείται από τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων. Είναι ενδημική στην Κεντρική Αφρική (στέλεχος Ι) και στη Δυτική Αφρική (στέλεχος ΙΙ) από τη δεκαετία του 1970 αλλά εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλο τον κόσμο το 2022-2023. Δεκάδες χιλιάδες κρούσματα που συνδέονται με την παραλλαγή της Δυτικής Αφρικής έχουν αναφερθεί σε περισσότερες από 110 χώρες.

2. Ποια είναι τα συμπτώματα;

Η νόσος μπορεί να προκαλέσει δερματικές αλλοιώσεις, πυρετό, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους, εξάντληση και διογκωμένους λεμφαδένες. Τα συμπτώματά της είναι συνήθως ήπια και διαρκούν από δύο έως τέσσερις εβδομάδες, αλλά μπορεί να εμφανιστούν και πιο σοβαρές περιπτώσεις. Τα άτομα που είναι περισσότερο ευάλωτα σε σοβαρές μορφές της νόσου είναι τα παιδιά, οι έγκυες γυναίκες και τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

3. Πώς εξαπλώνεται;

Ο ιός mpox μεταδίδεται κυρίως μέσω της στενής επαφής ανθρώπου με άνθρωπο ή με μολυσμένα ζώα. Η μετάδοση γίνεται μέσω των αναπνευστικών σταγονιδίων και της επαφής με δερματικές αλλοιώσεις κάποιου που πάσχει από τη νόσο. Ο ιός μπορεί να εισέλθει στον οργανισμό ενός ατόμου μέσω του δέρματος, της αναπνευστικής οδού και των ματιών, της μύτης, του στόματος ή μέσω σεξουαλικής επαφής.

4. Πώς αντιμετωπίζεται;

Τα συμπτώματα της νόσου απαιτούν «υποστηρικτική» θεραπεία για την όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή τους και την αποφυγή περαιτέρω επιπλοκών. Οι περισσότεροι ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία αναρρώνουν μέσα σε έναν μήνα, αλλά η νόσος μπορεί να αποβεί θανατηφόρα εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία.

5. Ποια είναι η κατάσταση στη ΛΔΚ;

Ιστορικά, η ασθένεια είναι ενδημική σε 11 από τις 26 επαρχίες της χώρας. Ωστόσο, ο αριθμός των κρουσμάτων αυξάνεται απότομα τα τελευταία δύο χρόνια, γεγονός που οδήγησε τις υγειονομικές αρχές να κηρύξουν επιδημία τον Δεκέμβριο του 2022. Ο αριθμός των κρουσμάτων τριπλασιάστηκε το 2023, χρονιά που αναφέρθηκαν περισσότερα από 14.600 ύποπτα κρούσματα και καταγράφηκαν 654 θάνατοι. Το 2024, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί περαιτέρω. Από τον Ιανουάριο έως τα μέσα Ιουλίου, έχουν αναφερθεί περισσότερα από 12.300 ύποπτα κρούσματα σε 23 επαρχίες. Η επιτάχυνση της επιδημίας είναι ανησυχητική, ειδικά καθώς μια γενετική μετάλλαξη έχει εντοπιστεί στην επαρχία του Νότιου Kivu, με τη μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο να είναι πλέον αδιάκοπη εδώ και μήνες. Εκτός από αυτή τη μετάλλαξη, ένας άλλος λόγος ανησυχίας είναι ότι η ασθένεια έχει καταγραφεί σε καταυλισμούς εκτοπισμένων γύρω από την Goma στο Βόρειο Kivu, όπου η υψηλή πυκνότητα πληθυσμού καθιστά την κατάσταση κρίσιμη. Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος έκρηξης της νόσου, δεδομένων των τεράστιων μετακινήσεων πληθυσμών εντός και εκτός της χώρας. Ο εντοπισμός των κρουσμάτων, η παρακολούθηση των ασθενών και η διαθέσιμη φροντίδα παραμένουν εξαιρετικά περιορισμένα, ενώ η έλλειψη εμβολίων δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

6. Υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για την mpox;

Η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό έχει εγκρίνει δύο εμβόλια και προσπαθεί να τα προμηθευτεί, αλλά σε αυτό το στάδιο, κανένα εμβόλιο δεν είναι ακόμη διαθέσιμο. Διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη με ορισμένες χώρες και προσδιορίζονται οι περιοχές προτεραιότητας. Ελπίζουμε ότι τα πράγματα θα διευθετηθούν σύντομα και ότι θα παρασχεθούν στη χώρα επαρκή εμβόλια για να δράσουν στην κύρια περιοχή της επιδημίας.

7. Τι κάνουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα;

Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, οι ομάδες μας πραγματοποιούν επείγουσες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των κρουσμάτων του ιού της mpox από το 2021. Με την πρόσφατη έξαρση, εντείνουμε τις προσπάθειές μας στις επαρχίες του Βόρειου και του Νοτίου Kivu, του Equateur και του Νότιου Ubangi. Οι προσπάθειές μας περιλαμβάνουν την ιατρική διαχείριση των σοβαρών περιστατικών, την εκπαίδευση του ιατρικού προσωπικού στην ιατρική και ψυχολογική φροντίδα, τον έλεγχο και την πρόληψη των λοιμώξεων και την ευαισθητοποίηση της κοινότητας. Στο Equateur, θα διεξάγουμε επίσης επιχειρησιακή έρευνα σε συνεργασία με τις υγειονομικές αρχές για την καλύτερη κατανόηση της δυναμικής του ιού και την καταπολέμηση της νόσου.

Πιο συγκεκριμένα, από τα μέσα Ιουνίου, μία από τις ομάδες μας υποστηρίζει τη ζώνη υγείας Uvira στο Νότιο Kivu. Υποστηρίζουμε την παροχή φροντίδας για άτομα με σοβαρά συμπτώματα στο γενικό νοσοκομείο παραπομπής Uvira και παρακολουθούμε ασθενείς με ηπιότερες μορφές της νόσου σε εξωτερικούς ασθενείς, απομονώνοντας παράλληλα ύποπτα κρούσματα. Οι ομάδες μας εκπαιδεύουν το ιατρικό προσωπικό στην ιατρική διαχείριση και συμμετέχουν επίσης σε μέτρα πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων και στην ευαισθητοποίηση της κοινότητας. Στην Uvira, τις τελευταίες εβδομάδες, περισσότεροι από 420 ασθενείς έχουν ήδη λάβει θεραπεία από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, συμπεριλαμβανομένων 217 σοβαρών περιστατικών. Παρέχουμε επίσης στα νοσοκομεία κιτ για θεραπεία και λήψη δειγμάτων.

Στο Βόρειο Kivu, έχουμε ξεκινήσει δραστηριότητες επιτήρησης και ευαισθητοποίησης στους καταυλισμούς των εκτοπισμένων στη Goma όπου είμαστε παρόντες, και ενισχύουμε τις εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης όσον αφορά τη διαλογή, την απομόνωση και τη διαχείριση των ασθενών που παρουσιάζουν συμπτώματα mpox.

Στα βορειοδυτικά της χώρας, έχουν ξεκινήσει δύο άλλες παρεμβάσεις: μία στην υγειονομική ζώνη Bikoro, στο Équateur, και η άλλη στην υγειονομική ζώνη Budjala στο νότιο Ubangi. Και οι δύο παρεμβάσεις θα πραγματοποιηθούν για αρκετούς μήνες. Αποσκοπούν επίσης στην κατάρτιση του ιατρικού προσωπικού στην ιατρική και ψυχολογική περίθαλψη, στην ενίσχυση της επιδημιολογικής επιτήρησης, των μέτρων πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων, συμπεριλαμβανομένης της ευαισθητοποίησης της κοινότητας, ιδίως για ομάδες ατόμων που μερικές φορές είναι πιο δύσκολο να συμμετάσχουν, όπως τα άτομα με αναπηρίες.

Στη Budjala, 329 ασθενείς υποβλήθηκαν σε θεραπεία με την υποστήριξή μας από τα μέσα Ιουνίου έως τα μέσα Ιουλίου.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ζητούμε την κινητοποίηση όλων όσων εμπλέκονται στην ανταπόκριση και την προστασία των κοινοτήτων που κινδυνεύουν περισσότερο το συντομότερο δυνατό μέσω του εμβολιασμού.