Ανατολική Ουκρανία: Εγκλωβισμένοι κοντά στη γραμμή του μετώπου

Στο χωριό Όπιτνε της ανατολικής Ουκρανίας οι κάτοικοι ζουν χωρίς πρόσβαση σε φροντίδα υγείας ή βασικά φάρμακα. Απομονωμένοι εξαιτίας της έλλειψης μέσων μεταφοράς και των κακών καιρικών συνθηκών, οι κάτοικοι του χωριού, στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένοι, είναι αναγκασμένοι να ζουν με το διαρκές στρες των συγκρούσεων στην περιοχή.

Το χωριό βρίσκεται κοντά στη γραμμή του μετώπου, σε περιοχή που ελέγχεται από την ουκρανική κυβέρνηση, απέναντι από το κατεστραμμένο αεροδρόμιο του Ντονέτσκ, το οποίο βρίσκεται πλέον στην αυτοαποκαλούμενη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ.

Οι βομβαρδισμοί σε κοντινή απόσταση προκαλούν έντονο άγχος και κατάθλιψη και εμποδίζουν την πρόσβαση σε τακτική φροντίδα για χρόνιες παθήσεις, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση και διαβήτη.

Για να καλυφθεί το κενό, μια κινητή μονάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, η οποία στελεχώνεται από γιατρό, νοσηλευτή και ψυχολόγο, παρέχει από τις 14 Δεκεμβρίου βασική φροντίδα υγείας και ψυχολογικές συνεδρίες, έχοντας ως βάση το σπίτι ενός κατοίκου.

«Μη έχοντας πρόσβαση σε γιατρό, οι κάτοικοι του Όπιτνε φροντίζουν μόνοι τους τον εαυτό τους, μετρά ο ένας την πίεση του άλλου και παίρνουν φάρμακα μόνοι τους» αναφέρει η Μίριαμ Μπέρι, συντονίστρια πεδίου των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την επαρχία Ντονέτσκ. «Καθώς δεν υπάρχει δρόμος, δεν υπάρχουν αυτοκίνητα στο χωριό και οι κάτοικοι περπατούν πολλά χιλιόμετρα για να φτάσουν στο Αβντιίβκα [μια γειτονική πόλη] μέσα από χωράφια».

Η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα διαπίστωσε ότι οι κάτοικοι μένουν σε κτίρια που έχουν υποστεί καταστροφές και ότι βασίζονται σε διεθνείς μη κυβερνητικές οργανώσεις για τρόφιμα, θέρμανση και ηλεκτρισμό. Ωστόσο, παρά τις δύσκολες αυτές συνθήκες, πολλοί κάτοικοι αρνούνται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να φύγουν.

«Η μικρή απόσταση από τη γραμμή του μετώπου και οι ήχοι των βομβαρδισμών υποβάλλουν σε καθημερινό στρες τους κατοίκους» λέει η Μπέρι. «Είναι με διαφορά η πιο απελπιστική κατάσταση που έχω δει στο πλαίσιο του προγράμματός μας αφότου έφτασα τον Μάιο του 2017. Από τους 10 ασθενείς που έχουμε αξιολογήσει ήδη, οι μισοί είχαν πίεση πάνω από 200 mm HG, γεγονός που δείχνει το διαρκές στρες που βιώνουν».

«Για δύο μήνες προσπαθούσαμε να φτάσουμε στο χωριό μετά την αρχική μας αξιολόγηση» λέει η Μπέρι. Η μόνη δίοδος στο Όπιτνε είναι ένας στενός χωματόδρομος κατά μήκος της γραμμής του μετώπου, καθώς οι άλλες είσοδοι έχουν αποκλειστεί από τον ουκρανικό στρατό ή πιθανόν έχουν ναρκοθετηθεί. «Εξαιτίας των θεμάτων ασφάλειας και των κακών καιρικών συνθηκών, που μετατρέπουν τον δρόμο σε λάσπη, αγωνιστήκαμε για να καταφέρουμε να περάσουμε. Στόχος μας τώρα είναι να αξιολογήσουμε όλους τους κατοίκους που χρειάζονται ιατρική φροντίδα και να δώσουμε ένα απόθεμα φαρμάκων για δύο μήνες, σε περίπτωση που αντιμετωπίσουμε δυσκολία στην πρόσβαση ξανά».

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα λειτουργούν κινητές μονάδες για όσους χρειάζονται φροντίδα υγείας και ψυχολογική υποστήριξη σε 28 σημεία στην επαρχία Ντονέτσκ, με τέσσερις ομάδες που έχουν ως βάση τη Μαριούπολη και το Κουράχοβο. Οι περισσότεροι ασθενείς που υποστηρίζουν οι κινητές μονάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είναι γυναίκες άνω των 50 ετών που πάσχουν από χρόνια νοσήματα.

Για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις των συγκρούσεων στην ψυχική υγεία, οι ψυχολόγοι των Γιατρών Χωρίς Σύνορα πραγματοποιούν ατομικές και ομαδικές συμβουλευτικές συνεδρίες και παρέχουν εκπαίδευση ευαισθητοποίησης σε θέματα ψυχικής υγείας, προσφέροντας τεχνικές ψυχολογικής διαχείρισης για όσους ζουν στη ζώνη των συγκρούσεων, καθώς και για εκπαιδευτικούς και ιατρικό προσωπικό.