Αϊτή: Στο Port-au-Prince, «η βία είναι σαν γάγγραινα, εξαπλώνεται και μας απειλεί όλους»

Είμαι γιατρός στην πρωτεύουσα της Αϊτής, το Port-au-Prince, και ακούω πυροβολισμούς καθώς ένοπλες ομάδες και η αστυνομία μάχονται για τον έλεγχο της πόλης μας.

Αυτές οι μάχες ξεκίνησαν πριν από αρκετά χρόνια, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες έχουν γίνει όλο και πιο βίαιες, σαν πόλεμος. Στις 28 Φεβρουαρίου ανακοινώθηκε ότι οι εκλογές θα μπορούσαν να αναβληθούν μέχρι τον Αύγουστο του 2025. Οι ένοπλες ομάδες πολιτών αντέδρασαν ενώνοντας τις δυνάμεις τους εναντίον της κυβέρνησης, με επιθέσεις εντάντια σε αστυνομικά τμήματα, διοικητικά γραφεία, τράπεζες, εγκαταστάσεις λιμανιών και αεροδρομίων και άλλους κρατικούς θεσμούς. Αυτό εμπόδισε τον πρωθυπουργό να επιστρέψει στην Αϊτή, δεδομένου ότι τα αεροδρόμιά μας ήταν κλειστά.

Η βία είναι πλέον σαν γάγγραινα, εξαπλώνεται και μας απειλεί όλους. Σε όλη την πόλη, πολλοί άνθρωποι έχουν φύγει επειδή τα σπίτια τους κάηκαν ή λεηλατήθηκαν από ομάδες που επιτέθηκαν στις γειτονιές τους. Όλο και περισσότερες περιοχές της πόλης αδειάζουν καθώς η σύγκρουση εξελίσσεται. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν μετακομίσει σε σχολεία, εκκλησίες ή γήπεδα, ζώντας σε αναξιοπρεπείς συνθήκες, όπου χάνουν την ιδιωτική τους ζωή και γίνονται πιο ευάλωτοι.

Άλλοι παραμένουν σε σπίτια που είναι μη κατοικήσιμα και εκτίθενται σε διασταυρούμενα πυρά και λεηλασίες. Τα πρόσφατα επεισόδια βίας προκάλεσαν προβλήματα ακόμη και την πρόσβαση σε πόσιμο νερό σε ορισμένες γειτονιές, επειδή τα φορτηγά με νερό δεν μπορούσαν να τους ανεφοδιάσουν.

Η κατάσταση στο Port-au-Prince σήμερα έχει εξελιχθεί σε μία ανθρωπιστική κρίση και απαιτεί επείγουσα ανταπόκριση, ιδίως για ζωτικές ανάγκες όπως η υγειονομική περίθαλψη, η ύδρευση και η αποχέτευση.

Διαχειρίζομαι μια κινητή κλινική που λειτουργούν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και παρέχει υγειονομική περίθαλψη σε ορισμένες από τις γειτονιές της πόλης που πλήττονται χρόνια από τη βία. Βλέπουμε τις άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις της βίας στην υγεία των ασθενών μας. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ενήλικες που αγωνίζονται να διαχειριστούν χρόνιες ασθένειες όπως ο διαβήτης και παιδιά με πυρετό και διάρροια. Το ακραίο στρες συχνά προκαλεί ψυχικό τραύμα ή υπέρταση. Πολλοί άνθρωποι έχουν δερματικές μολύνσεις λόγω της έλλειψης νερού την αδυναμία κάλυψης των αναγκών υγιεινής.

Η ομάδα μας επισκέφθηκε μια γειτονιά κοντά στο κέντρο της πόλης στις 19 Μαρτίου, όπου δεν είχαμε πρόσβαση από τις 29 Φεβρουαρίου. Οι ιατρικές ανάγκες στην περιοχή είναι πολύ υψηλές και είναι πιθανό να αυξηθούν τώρα που η υγειονομική περίθαλψη είναι τόσο περιορισμένη. Για παράδειγμα, είδαμε ασθενείς που πάσχουν από φυματίωση οι οποίοι δεν αισθάνονται ασφαλείς να φύγουν από τη γειτονιά για θεραπεία λόγω των συγκρούσεων και της έντασης μεταξύ των διαφόρων ζωνών. Τα οδοφράγματα και οι μάχες σε όλη την πόλη εμπόδισαν το προσωπικό της κινητής κλινικής μας να επισκεφθεί τη συγκεκριμένη γειτονιά, αφήνοντας τους ασθενείς σε πολύ ευάλωτη κατάσταση.

Οι που έχουν επισκεφθεί τις κινητές κλινικές μας τους τελευταίους μήνες είναι συχνά επιζώντες βίας, συμπεριλαμβανομένου του βιασμού. Ως γιατρός και ως γυναίκα, μπορώ να πω ότι πολλές φοβούνται να μιλήσουν γι' αυτό, επειδή η απειλή εξακολουθεί να υπάρχει στην κοινότητα. Το κοινωνικό στίγμα μπορεί επίσης να κάνει τους επιζώντες απρόθυμους να μιλήσουν, επειδή δεν θέλουν οι οικογένειες και οι γείτονές τους να γνωρίζουν τι τους συνέβη. Κάνουμε ό, τι μπορούμε για να νιώθουν ασφαλείς όταν μας εμπιστεύονται, αλλά πολλές είναι ήδη έγκυες ή πάσχουν από κάποια σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια. Τους συνοδεύουμε στην κεντρική κλινική μας για σεξουαλική βία.

Εδώ και χρόνια, οι επαγγελματίες υγείας στην Αϊτή εργάζονται σε ένα δύσκολο περιβάλλον. Η εντεινόμενη πολιτική και οικονομική κρίση της χώρας έχει αφήσει τις ιατρικές δομές με λίγους πόρους. Το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης καταρρέει.

Όπως και άλλοι επαγγελματίες, οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης έχουν γίνει στόχος βίας καθώς η κατάσταση έχει επιδεινωθεί. Γιατροί και νοσηλευτές έχουν εγκαταλείψει τη χώρα και έχουν διαφύγει στις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού, συμπεριλαμβανομένων φίλων και συναδέλφων. Τώρα δεν έχουν μείνει πολλοί από εμάς.

Η βία εμποδίζει επίσης τους ασθενείς και το προσωπικό να φτάνουν καθημερινά στις ιατρικές δομές. Ορισμένα νοσοκομεία, όπως το Κρατικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Αϊτής, δεν μπορούν προς το παρόν να λειτουργήσουν. Ένα άλλο πανεπιστημιακό νοσοκομείο, το Saint-François de Sales, έχει υποστεί πλήρεις βανδαλισμούς και οι νέοι γιατροί δεν μπορούν πλέον να ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους εκεί. Το μόνο δημόσιο πανεπιστημιακό νοσοκομείο που εξακολουθεί να λειτουργεί είναι το La Paix, αλλά είναι συχνά υπερφορτωμένο και δεν διαθέτει επαρκείς πόρους. Με τραγικό τρόπο, κατά συνέπεια , περισσότερες γυναίκες με εγκυμοσύνες υψηλού κινδύνου μπορεί να πεθάνουν.

Το κύριο λιμάνι και το αεροδρόμιο της Αϊτής είναι πλέον κλειστά και η Δομινικανή Δημοκρατία έχει αυστηροποιήσει τους περιορισμούς στα σύνορα των χωρών. Δεδομένης της αναταραχής των τελευταίων εβδομάδων, η αναχώρηση επαγγελματιών από την Αϊτή, συμπεριλαμβανομένων των γιατρών και άλλων εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, θα μπορούσε να επιταχυνθεί μόλις τα ταξίδια γίνουν και πάλι δυνατά.

Όσοι από εμάς παραμένουμε στην Αϊτή κάνουμε ό,τι μπορούμε για να εξυπηρετήσουμε την κοινότητα, αλλά χρειαζόμαστε επίσης φροντίδα, ιδίως υποστήριξη ψυχικής υγείας, επειδή είμαστε μάρτυρες πολύ έντονης βίας και σκληρότητας.

Θα θέλαμε να μπορέσουμε να ανακτήσουμε τουλάχιστον την ηρεμία που είχαμε πριν από μερικά χρόνια. Σήμερα, δουλεύουμε, πηγαίνουμε σπίτι και κλεινόμαστε σε ένα κλουβί. Είμαι πεπεισμένη ότι όλοι οι αδελφοί και οι αδελφές μου από την Αϊτή θα ενωθούν μαζί μου υποστηρίζοντας ότι αυτή τη στιγμή θέλουμε να ζήσουμε τη ζωή μας. Είναι ένα δικαίωμα που έχουμε χάσει.