Τα συμπεράσματά μας:

Η απουσία ενός ασφαλούς περάσματος προς την Ευρώπη οδηγεί τους ανθρώπους σε ριψοκίνδυνες διαδρομές και σε δίκτυα διακινητών. Μέχρι στιγμής, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αποτύχει να ανταποκριθεί στις κατεπείγουσες και επιτακτικές ανθρωπιστικές ανάγκες προσφύγων και μεταναστών. Μετρώντας πια περισσότερες από 2.800 απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, η Ευρώπη πρέπει άμεσα να λάβει τα απαραίτητα μέτρα που θα διασφαλίσουν την πρόσβαση ευάλωτων ανθρώπων στην προστασία και τη βοήθεια.

Η ΕΕ έχει υιοθετήσει πολιτικές αποτροπής, οι οποίες, αν και έχουν παρουσιαστεί ως «λύσεις με ανθρωπιστικό πρόσημο», στην πραγματικότητα επιτείνουν τον πόνο ανθρώπων που έχουν ανάγκη προστασίας. Από την έναρξη της κρίσης, η Ευρωπαϊκή πολιτική, αντί να κατευθύνεται στην εξεύρεση λύσεων για αποτελεσματικότερη ανταπόκριση στις ανάγκες των προσφύγων, εστιάζει σε πολιτικές και μέτρα αποτροπής. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, που έχουν περιθάλψει περισσότερους από 200.000 ανθρώπους μέσα σε 18 μήνες, καλούν την Ευρώπη να επαναπροσδιορίσει τη θέση της άμεσα και να λάβει μέτρα προστασίας και στήριξης αυτών των ανθρώπων.

Οι συνθήκες υποδοχής στην Ελλάδα και την Ιταλία παραμένουν ακατάλληλες για την αποτελεσματική στήριξη και φροντίδα των προσφύγων και των μεταναστών. Περίπου 50.000 άνθρωποι διαβιούν υπό απαράδεκτες συνθήκες στην Ελλάδα: 8.000 άντρες, γυναίκες και παιδιά, συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων ασυνόδευτων ανηλίκων, παραμένουν εγκλωβισμένοι στα ελληνικά νησιά, σε άθλιους καταυλισμούς και με περιορισμένη πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες· χιλιάδες άλλοι διαβιούν στην ηπειρωτική χώρα σε χώρους που δεν πληρούν τις ελάχιστα αποδεκτές προδιαγραφές. Με το πέρασμα του χρόνου, οι άνθρωποι αυτοί χάνουν την ελπίδα τους για λήψη διεθνούς προστασίας και για οικογενειακή επανένωση. Ταυτόχρονα, στην Ιταλία, όπου οι μεταναστευτικές ροές είναι στα περσινά επίπεδα, το σύστημα υποδοχής παρουσιάζει πολλά κενά, σε αρκετές περιπτώσεις δεν παρέχεται η πρόσβαση ούτε σε βασικές υπηρεσίες και δεν υπάρχει μέριμνα για ειδικές ανάγκες και ευάλωτες ομάδες.

Τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν δεχτεί ένα πολύ μικρό ποσοστό ανθρώπων που έχουν εκτοπιστεί από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους: η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων παραμένει είτε στο εσωτερικό της χώρας τους, ή σε χώρες γειτονικές στη δική τους. Συγκριτικά, λοιπόν, σε ελάχιστους έχει αποδοθεί άσυλο σε ευρωπαϊκά κράτη.

Τι προτείνουμε

Ο μόνος τρόπος για να προστατευθούν ευάλωτοι άνθρωποι είναι ο προσδιορισμός μιας ασφαλούς και νόμιμης διαδρομής, διαμέσου της οποίας οι άνθρωποι θα μπορούν να διεκδικούν άσυλο ή και ένταξη σε προγράμματα οικογενειακής επανένωσης, χορήγησης ανθρωπιστικής βίζας και μετεγκατάστασης.

Ακόμη, αποτελεί επιτακτική ανάγκη οι ευρωπαϊκοί και διεθνείς φορείς να καταρτίσουν έναν αποτελεσματικό και ολοκληρωμένο μηχανισμό για τη διάσωση ανθρώπινων ζωών στη θάλασσα. Οι επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, συγκεκριμένα, θα έπρεπε να πραγματοποιούνται όσο το δυνατόν εγγύτερα στη στεριά και κατόπιν οι διασωθέντες να μεταφέρονται σε συγκεκριμένους κατάλληλους χώρους, όπου θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αξιοπρεπείς συνθήκες υποδοχής, σε ιατρικές και κοινωνικές υπηρεσίες. Ωστόσο, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μειωθεί η προσπάθεια αντιμετώπισης των δικτύων των διακινητών, τα οποία επίσης έρχονται ως συνέπεια της πολιτικής αποτροπής ανθρώπων που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους προς αναζήτηση της ασφάλειας και της ελπίδας.

Επιτακτική ανάγκη αποτελεί ακόμα η δημιουργία χώρων υποδοχής που θα παρέχουν πρόσβαση σε αξιοπρεπείς και ανθρώπινες συνθήκες: η Ευρώπη λοιπόν αντί να επενδύει σε μέτρα απώθησης και σε εξωτερικές συμφωνίες, θα έπρεπε να βελτιστοποιήσει τις δομές υποδοχής κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Με άλλα λόγια, η Ευρώπη θα πρέπει να εγκαταλείψει την πολιτική αποτροπής και να υιοθετήσει μια πολιτική υποδοχής εναρμονισμένη με τις παρούσες ανθρωπιστικές ανάγκες και με ειδική μέριμνα για τις ιδιαίτερες ανάγκες για προστασία ανθρώπων που καταφτάνουν στα σύνορα, με έμφαση στην πρόσβασή τους σε υπηρεσίες φροντίδας υγείας και ψυχικής υγείας. Με την απουσία ενός κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου και με γνώμονα την αποφυγή επιπρόσθετης επιβάρυνσης των κυριότερων χωρών υποδοχής, της Ελλάδας και της Ιταλίας, η Ευρώπη οφείλει να δημιουργήσει ένα αποτελεσματικότερο σύστημα μετεγκατάστασης εντός της ευρωπαϊκής επικράτειας και στην εγκαθίδρυση ασφαλών διαδρομών.  

Η δράση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα

Οι επιχειρΗσεις θαλΑσσιας Ερευνας και διΑσωσης

Κεντρική Μεσόγειος

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, 52.637 άνθρωποι έφτασαν στην Ιταλία κατά τους πρώτους πέντε μήνες του 2016 και 2.856 ακόμα έχασαν τη ζωή τους στη Μεσόγειο. Μόνο κατά την τελευταία εβδομάδα του Μαΐου σημειώθηκαν τρία πολύνεκρα ναυάγια τα οποία στοίχισαν τη ζωή 900 ανθρώπων. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, λοιπόν, αποφάσισαν να επανεκκινήσουν το πρόγραμμα διενέργειας επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης, το οποίο είχε σταματήσει στα τέλη του 2015.

Ειδικότερα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν στελεχώσει με έμπειρα πληρώματα τρία πλοία, τα οποία σε προκαθορισμένα σημεία σε διεθνή ύδατα βόρεια της Λιβύης, πραγματοποιούν έρευνες εντοπισμού σκαφών που βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης. Τα πληρώματα των πλοίων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα αποτελούνται από ιατρικό προσωπικό, όπως γιατρούς, νοσηλευτικό προσωπικό και μαίες, καθώς και μη ιατρικό προσωπικό, όπως τεχνικό προσωπικό, πολιτιστικούς διαμεσολαβητές και ειδικούς σε θέματα ύδρευσης και υγιεινής. Ακόμη, μεταξύ άλλων μεριμνούν για την παροχή φροντίδας στους διασωθέντες με κύρια περιστατικά αυτά της αφυδάτωσης, της υποθερμίας, της φροντίδας εγκαυμάτων και άλλων δερματικών παθήσεων. Η άμεση παροχή ιατρικής βοήθειας μπορεί να αποτρέψει την πρόκληση ιατρικών επιπλοκών, ιδιαίτερα στις γυναίκες και τα παιδιά, που αποτελούν τις πλέον ευάλωτες ομάδες.

Διασωστικά Πλοία

Το πλοίο Dignity 1 έχει μήκος 50 μέτρα και απέπλευσε από το λιμάνι της Βαλέτας στη Μάλτα στις 21 Απριλίου. Το πλοίο έχει 16μελές πλήρωμα (το σύνολο των οποίων εργάζεται για τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα) και μπορεί να μεταφέρει έως και 400 διασωθέντες.

Το πλοίο Bourbon Argos έχει μήκος 68,8 μέτρα και απέπλευσε από λιμάνι της Κύπρου στις 30 Απριλίου. Το πλοίο έχει 25μελές πλήρωμα (10 μέλη του είναι εργαζόμενοι των Γιατρών Χωρίς Σύνορα) και μπορεί να μεταφέρει περίπου 500 άτομα.

Το πλοίο Aquarius έχει μήκος 77 μέτρα και ξεκίνησε να συμμετέχει στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στις 26 Φεβρουαρίου. Στις 6 Μαΐου στελεχώθηκε από 8μελή ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, η οποία είναι υπεύθυνη για την παροχή ανθρωπιστικής ιατρικής φροντίδας. Το πλοίο είναι ναυλωμένο από την SOS Mediterranee και τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και μπορεί να μεταφέρει έως και 500 άτομα.

Από την έναρξη των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης την 21η Απριλίου 2016, τα πληρώματα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στα πλοία Dignity I, Bourbon Argos και Aquarius έχουν διασώσει 3.623 ανθρώπους σε 29 διαφορετικές επιχειρήσεις διάσωσης. Μέχρι στιγμής, οι πλέον κρίσιμες ημέρες για τις ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ήταν η 8η και 9η Ιουνίου, οπότε και συμμετείχαν σε 11 επιχειρήσεις και διέσωσαν 1.300 ανθρώπους σε 36 ώρες περίπου. Περισσότερο από το 1/3 των διασωθέντων είναι γυναίκες και παιδιά (314 γυναίκες και 171 παιδιά και ασυνόδευτα ανήλικα).

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, 52.637 άνθρωποι έφτασαν στην Ιταλία κατά τους πρώτους πέντε μήνες του 2016 και 2.856 άλλοι έχασαν τη ζωή τους στη Μεσόγειο. Μόνο κατά την τελευταία εβδομάδα του Μαΐου σημειώθηκαν τρία πολύνεκρα ναυάγια τα οποία στοίχισαν τη ζωή 900 ανθρώπων.

Αιγαίο

Με έδρα τη Λέσβο και σε συνεργασία με τις αρμόδιες Αρχές, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα συμμετείχαν στις επιχειρήσεις διάσωσης στο Αιγαίο, αρχικά σε συνεργασία με τη διεθνή οργάνωση Greenpeace και από τον Μάρτιο του 2016 αυτόνομα. Ο αριθμός των ανθρώπων που καταφτάνει από την Τουρκία έχει μειωθεί σημαντικά. Η ομάδα μας παραμένει στο νησί σε επιφυλακή, προκειμένου να παράσχει συνδρομή όταν αυτό απαιτηθεί. Ας σημειωθεί ότι μέσω των κοινών επιχειρήσεων διάσωσης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και της Greenpeace, από τον Δεκέμβριο του 2015 έως και τον Ιούνιο του 2016, περισσότεροι από 18.117 άνθρωποι έλαβαν βοήθεια σε 361 διαφορετικά περιστατικά.

Η δράση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ελλάδα

Από το κλείσιμο του λεγόμενου βαλκανικού διαδρόμου προς τη Δυτική Ευρώπη, περίπου 52.000 πρόσφυγες βρίσκονται στην ηπειρωτική Ελλάδα και 8.000 στα νησιά. Από την αρχή του 2016, περισσότεροι από 157.000 άνθρωποι έχουν εισέλθει στην Ελλάδα και σχεδόν 400 έχασαν τη ζωή τους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, κατά τους τέσσερις πρώτους μήνες του 2016, 9.296 νέα αιτήματα ασύλου έχουν κατατεθεί στην Ελλάδα. Ακόμη, εντός των στόχων του προγράμματος της προ-καταγραφής είναι και η επιτάχυνση της σχετικής διαδικασίας.

© Alessandro Penso / MSF / Greenpeace

Λέσβος: Τον Μάρτιο, έπειτα από την υπογραφή της σχετικής συνθήκης μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας, το κέντρο της Μόριας μετατράπηκε σε “hotspot”. Με άλλα λόγια, από κέντρο καταγραφής, το οποίο επέτρεπε έπειτα από την ολοκλήρωση της συναφούς διαδικασίας στους ανθρώπους να φεύγουν από τα νησιά, μετατράπηκε σε προ-αναχωρησιακό κέντρο, όπου οι άνθρωποι παραμένουν έως την επαναπροώθηση τους στην Τουρκία. Υπό το φως των αλλαγών αυτών, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αποφασίσαμε να διακόψουμε τα προγράμματά μας στο κέντρο της Μόριας. Παράλληλα, διακόψαμε και την παροχή υπηρεσιών μεταφοράς από το βόρειο τμήμα του νησιού στην Μόρια.

Με τη μετατροπή της σε hotspot, οι συνθήκες διαβίωσης στη Μόρια έχουν υποβαθμιστεί. Επιπλέον, εγείρονται ζητήματα ασφάλειας, με δεδομένο ότι οι άνθρωποι είναι μπερδεμένοι και θυμωμένοι εξαιτίας της έλλειψης πληροφόρησης και της ανυπαρξίας μιας ξεκάθαρης διαδικασίας για την προώθηση των αιτημάτων τους, όπως και λόγω των άθλιων συνθηκών διαβίωσης. Τον Απρίλιο, αποφασίστηκε η μεταφορά των πλέον ευάλωτων εξ αυτών στον καταυλισμό του Καρά Τεπέ, όπου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουμε υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και ψυχικής υγείας μέσω κινητής μονάδας, εφτά ημέρες την εβδομάδα. Ταυτόχρονα, υποστηρίζουμε άλλους επαγγελματίες υγείας που παρέχουν υπηρεσίες στη Μόρια, διαθέτοντάς τους την παλιά κλινική μας. Ακόμη, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα προσφέρουμε συνδρομή σε περιπτώσεις μαζικών τραυματισμών, συνέπεια εντάσεων στον καταυλισμό. Από τον Ιανουάριο του 2016, λοιπόν, οι κινητές μας μονάδες έχουν πραγματοποιήσει συνολικά 11.216 ιατρικές εξετάσεις και οι ψυχολόγοι των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έχουμε προσφέρει υπηρεσίες σε 266 ανθρώπους μέσω ατομικών συνεδριών και σε 599 ανθρώπους στο πλαίσιο 139 ομαδικών συνεδριών.  

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δημιουργήσαμε ένα κέντρο διέλευσης στον Μανταμάδο, το οποίο απευθύνεται στην κάλυψη των αναγκών των νεοαφιχθέντων. Τον Μάιο, μετατράπηκε σε προσωρινό σπίτι για 75 ασυνόδευτα παιδιά. Σε συνεργασία με την Praksis και την οργάνωση Save the Children, εντοπίζονται οι ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών αυτών, και οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα φροντίζουμε για την πρόσβασή τους στην ιατρική και ψυχολογική φροντίδα. Ωστόσο, η δομή στον Μανταμάδο έχει προσωρινό χαρακτήρα και οι αρμόδιοι φορείς πρέπει να επισπεύσουν τη διαδικασία επανένωσης με τις οικογένειές τους στην Ευρώπη ή εναλλακτικά να δημιουργήσουν άμεσα κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα φιλοξενίας αυτών των παιδιών.

Έπειτα από την υπογραφή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, αναδείχθηκε η ανάγκη πρόσβασης των αιτούντων άσυλο σε νομικές υπηρεσίες. Έτσι, με χρηματοδότηση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, τρείς έμπειροι δικηγόροι από τον τοπικό Δικηγορικό Σύλλογο της Μυτιλήνης παρέχουν νομική βοήθεια σε πρόσφυγες που βρίσκονται στο δεύτερο στάδιο της εξέτασης του αιτήματός τους. Έως τώρα, έχουμε καλύψει το σχετικό κόστος 20 υποθέσεων, οι οποίες βρίσκονται εν αναμονή των δικαστικών αποφάσεων των επιτροπών προσφύγων. Ταυτόχρονα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουμε στήριξη σε εθελοντικές ομάδες και οργανισμούς, υπό τη μορφή διάθεσης ειδών πρώτης ανάγκης και παροχής υποστηρικτικών υπηρεσιών στα προγράμματά τους. 

© Aurelie Baumel / MSF

Σάμος: Έπειτα από την υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ, το hotspot μετατράπηκε σε κλειστό κέντρο κράτησης. Περίπου 1.000 άτομα παραμένουν στο κέντρο και στα μέσα Μαΐου σημειώθηκαν ταραχές. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διαθέτουμε δωρεές σε εθελοντές που δραστηριοποιούνται εντός του κέντρου και ταυτόχρονα προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε τη μεταφορά των πλέον ευάλωτων ανθρώπων, όπως είναι οι έγκυες γυναίκες και οι οικογένειές τους, και οι οικογένειες με παιδιά κάτω των 6 ετών, σε ένα ξενοδοχείο στην άλλη πλευρά του νησιού, όπου μπορούν να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και ψυχικής υγείας, σε σίτιση και σε ψυχοκοινωνικές δραστηριότητες. Μέχρι στιγμής, παρέχεται στέγη σε 60 ευάλωτους ανθρώπους, με στόχο τη φιλοξενία 200 ατόμων.

Επίσης, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διέθεταν ομάδα διάσωσης στη ξηρά, η οποία παρείχε τις πρώτες βοήθειες σε νεοαφιχθέντες, αλλά με τη μείωση των αφίξεων, η ομάδα αυτή διέκοψε τη δράση της στα μέσα Ιουνίου. Συνολικά, από την έναρξη του έτους, 5.721 άνθρωποι έχουν λάβει βοήθεια από τις ομάδες μας, αριθμός που αντιστοιχεί στο 53% του συνολικού αριθμού των αφίξεων.  

© Alex Yallop / MSF

Ειδομένη: Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκινήσαμε τη δράση μας στην Ειδομένη ήδη από τον Απρίλιο 2015 και παραμείναμε εκεί έως την αναγκαστική εκκένωση του καταυλισμού στις 24 και 25 Μαΐου 2016. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρείχαμε ιατρικές υπηρεσίες σε περισσότερους από 38.000 ανθρώπους, όπως και πρόσβαση σε είδη πρώτης ανάγκης, σίτιση, νερό, στέγαση και εγκαταστάσεις υγιεινής.

Υπολογίζεται ότι στον καταυλισμό της Ειδομένης παρέμεναν περισσότεροι από 8.000 άνθρωποι κατά τη στιγμή εκκένωσής του. Ωστόσο, στην Ειδομένη είχαν διαμείνει ταυτόχρονα περισσότερα από 14.000 άτομα σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Γενικότερα, οι συνθήκες διαβίωσης στον καταυλισμό ήταν πολύ κακές και ολοένα υποβαθμίζονταν από τις συχνές πλημμύρες. Ακόμη, πρέπει να επισημανθεί ότι οι ελληνικές Αρχές έχουν επικριθεί για τον τρόπο πραγματοποίησης της επιχείρησης εκκένωσης της Ειδομένης. Κατά τη διαδικασία αυτή, δεν υπήρξε μέριμνα για την ενημέρωση των ανθρώπων, οι οποίοι εξαναγκάστηκαν να αποχωρήσουν, για τους νέους χώρους παραμονής. Ακόμη, είχε απαγορευτεί η πρόσβαση σε εθελοντές και οι ανθρωπιστικοί οργανισμοί μπορούσαν να εισέλθουν υπό όρους. Οι άνθρωποι λοιπόν, μεταφέρθηκαν σε καταυλισμούς, οι οποίοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι παλιές βιομηχανικές αποθήκες. Οι συνθήκες που επικρατούσαν στα νέα κέντρα ήταν άθλιες, αφού σε αρκετά από αυτά υπήρχε συνωστισμός και περιορισμένη πρόσβαση σε εγκαταστάσεις υγιεινής. Έκτοτε, η κατάσταση έχει μερικώς βελτιωθεί χάρη στη συνδρομή άλλων φορέων, όμως οι πρώην βιομηχανικές αποθήκες δεν έχουν σχεδιαστεί για να παρέχουν στέγαση σε ανθρώπους και πολλά είναι τα ζητήματα ασφάλειας που παραμένουν ανοιχτά. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρακολουθούμε την κατάσταση και εξετάζουμε το ενδεχόμενο παροχής κινητών ιατρικών κλινικών. 

Εκτός από την Ειδομένη, περίπου 3.000 πρόσφυγες και μετανάστες παρέμεναν σε ένα βενζινάδικο, το οποίο απέχει 20 χλμ από την Ειδομένη, όπως και σε άλλα κοντινά σημεία. Οι ελληνικές Αρχές έχουν μεταφέρει τους ανθρώπους αυτούς σε άλλα επίσημα κέντρα, αλλά πολλοί διαβιούν υπό ακατάλληλες συνθήκες. Κατά τη διάρκεια του Μαΐου, κινητή μονάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα πραγματοποίησε 3.500 ιατρικές εξετάσεις.

© Laetitia Martin / MSF

Αττική: Περίπου 14.000 άνθρωποι παραμένουν σε κέντρα στην περιοχή της Αττικής. Οι άνθρωποι αυτοί αρχικά διαβιούσαν στο λιμάνι του Πειραιά ή σε άλλα σημεία. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουμε ιατρική φροντίδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι πλέον οι ανάγκες είναι λιγότερες, αφού ο αριθμός των ανθρώπων έχει μειωθεί. Από τα μέσα Μαΐου, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουμε παράσχει ιατρική φροντίδα σε 1.313 ανθρώπους και έχουμε αναλάβει την παραπομπή 97 ανθρώπων σε δομές δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας. Ακόμη, έχουμε διανείμει 6.600 γεύματα με την υποστήριξη εθελοντικών ομάδων και διαθέσει 10.000 κουβέρτες.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουμε επίσης ιατρικές υπηρεσίες στην Ανοιχτή Δομή Φιλοξενίας Προσφύγων στον Ελαιώνα, όπου διαβιούν 2.200 αιτούντες άσυλο, στη συντριπτική πλειοψηφία ευάλωτοι. Ειδικότερα, η ομάδα μας αναλαμβάνει την παραπομπή σε άλλους φορείς και τη συνοδεία των ασθενών σε νοσοκομεία με τη συνδρομή πολιτισμικών διαμεσολαβητών. Μέχρι στιγμής, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουμε παράσχει ιατρική φροντίδα σε 2.438 ανθρώπους και έχουμε παραπέμψει σε άλλες δομές 260 ανθρώπους. Ταυτόχρονα, δραστηριοποιούμαστε στην Πλατεία Βικτωρίας, η οποία αποτελεί άτυπο σημείο συνάντησης για μετανάστες και πρόσφυγες όλων των εθνικοτήτων. Στις 12 Φεβρουαρίου 2016, ξεκινήσαμε πρόγραμμα παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (713 ιατρικές εξετάσεις και 61 παραπομπές σε νοσοκομεία μέχρι στιγμής) σε δομή πλησίον της Πλατείας Βικτωρίας, η οποία λειτουργεί τις απογευματινές ώρες. Από τα τέλη Μαΐου, ξεκινήσαμε και πρόγραμμα παροχής φροντίδας ψυχικής υγείας. Τέλος, κινητές μονάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα παρέχουν υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης σε κέντρα φιλοξενίας εντός του νομού Αττικής.

© Pierre-Yves Bernard / MSF

Ελληνικό: Οι κινητές μονάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα επισκέπτονται ακόμη τα τρία κέντρα στην περιοχή του Ελληνικού, όπου παραμένουν περίπου 4.000 άνθρωποι. Ειδικότερα, οι ομάδες μας υλοποιούν πρόγραμμα φροντίδας σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας (60 ιατρικές εξετάσεις ανά εβδομάδα) και ψυχολογικής στήριξης (30 συνεδρίες ανά εβδομάδα), όπως και δράσεις προώθησης φροντίδας υγείας (τέσσερις ημέρες ανά εβδομάδα). Οι άνθρωποι στο Ελληνικό διαβιούν σε σκηνές στο εγκαταλελειμμένο χώρο των αφίξεων του παλαιού αεροδρομίου και σε δύο Ολυμπιακά αθλητικά στάδια. Η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει να εκκενώσει το παλαιό αεροδρόμιο σύντομα. Από τη δική μας πλευρά, σχεδιάζουμε να παρέχουμε υλικό για προστασία από τον ήλιο, στο γήπεδο του baseball, όπου οι άνθρωποι είναι περισσότερο εκτεθειμένοι στις καιρικές συνθήκες, ενώ τον Ιούνιο πραγματοποιήσαμε εκστρατεία εμβολιασμού για τα παιδιά που παραμένουν και στα τρία κέντρα του Ελληνικού, εμβολιάζοντας 1.000 παιδιά, από 6 μηνών ως 15 ετών, για 10 ασθένειες.

Οι ομάδες μας επισκέπτονται επίσης ανεπίσημα κέντρα (καταλήψεις για παράδειγμα), όπου παραμένουν πρόσφυγες. Στόχος μας είναι η διασφάλιση της πρόσβασης αυτών των ανθρώπων στην ιατρική φροντίδα και στον εμβολιασμό, όπως και ο σχεδιασμός τυχών παρεμβάσεων.

© Georgios Makkas

Παροχή φροντίδας σε θύματα βίας στην Αθήνα

Τον Οκτώβριο του 2014, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκινήσαμε πρόγραμμα παροχής εξειδικευμένης ιατρικής φροντίδας σε μετανάστες και πρόσφυγες, θύματα συστηματικής βίας στη χώρα καταγωγής ή βασανιστηρίων κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ή έπειτα από την είσοδό τους στην Ελλάδα. Η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σε συνεργασία με δύο ελληνικές οργανώσεις, τον Συνειρμό/Βαβέλ και το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, παρέχουμε ψυχιατρική φροντίδα, νομικές και κοινωνικές υπηρεσίες, δράσεις που στοχεύουν στην επανακοινωνικοποίηση των θυμάτων βασανιστηρίων και ακραίας βίας. Με το κλείσιμο της βαλκανικής οδού, ο αριθμός των ατόμων που ζητά σχετική αρωγή έχει αυξηθεί δραματικά και οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εργάζονται προς την κατεύθυνση κάλυψης των αυξημένων αναγκών.

Μέχρι στιγμής, 240 άνθρωποι από 35 χώρες έχουν λάβει στήριξη σε 2.058 ατομικές συνεδρίες με γιατρούς, 828 σε συνεδρίες με ψυχίατρο και 723 σε συνεδρίες με ψυχολόγο.

Θερμοπύλες, Κεντρική Ελλάδα: Στις Θερμοπύλες, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υλοποιούν δράση σε κέντρο που φιλοξενεί περίπου 450 άτομα, οικογένειες Σύριων προσφύγων στη συντριπτική πλειοψηφία τους. Οι άνθρωποι αυτοί διαβιούν σε ένα εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο, το οποίο βρίσκεται 20 χλμ. από την πλησιέστερη πόλη. Κινητές μονάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα επισκέπτονται το κέντρο μία φορά την εβδομάδα, όπου παρέχουν υπηρεσίες φροντίδας σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας (40 ιατρικές εξετάσεις πραγματοποιήθηκαν σε γυναίκες κατά την πρώτη ημέρα έναρξης του προγράμματος), όπως και ψυχικής υγείας. Ακόμη, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δραστηριοποιούμαστε στη δημιουργία ενός δικτύου παραπομπών στο τοπικό νοσοκομείο, καθώς και αποσαφήνισης των αναγκών σε είδη πρώτης ανάγκης (ήδη σχεδιάζεται η διάθεση ειδών αντικουνουπικής προστασίας). Τέλος, πραγματοποιήσαμε πρόγραμμα εμβολιασμού για τα παιδιά που παραμένουν στο κέντρο των Θερμοπυλών στα τέλη Ιουνίου θωρακίζοντας 160 παιδιά κάτω των 15 ετών για 10 ασθένειες.

© Mohammad Ghannam / MSF

Ήπειρος, Στα τέλη Απριλίου, η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στο επίσημο κέντρο φιλοξενίας στον Κατσικά  (όπου παραμένουν 1.000 πρόσφυγες), παρέχοντας παιδιατρικές και γυναικολογικές ιατρικές υπηρεσίες, όπως και πρόσβαση στην φροντίδα ψυχικής υγείας. Μέχρι πρότινος οι άνθρωποι στον καταυλισμό ήταν διστακτικοί να επισκεφθούν και να εξεταστούν από τον μοναδικό άνδρα στρατιωτικό γιατρό με φόρμα. Για το λόγο αυτό, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αποφασίσαμε να διαθέσουμε επιπλέον γιατρούς για τους πρόσφυγες, μεταξύ των οποίων και γυναίκα γιατρό. Στα τέλη Μαΐου, την ευθύνη παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στο κέντρο ανέλαβαν οι Γιατροί του Κόσμου. Η κλινική των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είναι πλέον ανοιχτή 3 μέρες την εβδομάδα και αναλαμβάνει τη φροντίδα ασθενών με χρόνια νοσήματα και τις παραπομπές σε νοσοκομείο των Ιωαννίνων. Τέλος, παρέχουμε υπηρεσίες φροντίδας ψυχικής υγείας πέντε φορές την εβδομάδα.  

Κινητές μονάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα επισκέπτονται μικρότερα κέντρα στην περιοχή της Ηπείρου. Ειδικότερα, στα Δολιανά, όπου διαβιούν περίπου 205 άνθρωποι, και στο Τσεπέλοβο, όπου παραμένουν 140 άτομα, κλιμάκια μας έχουν παρουσία μία φορά την εβδομάδα. Ακόμη, φροντίζουμε για τη διανομή κιτ με είδη πρώτης ανάγκης. Τέλος, στις αρχές Ιουλίου, πραγματοποιήσαμε εκστρατεία εμβολιασμού και στα κέντρα του Κατσικά, της Κόνιτσας, των Δολιανών και του Τσεπέλοβου.  

Αγαθονήσι: Στο Αγαθονήσι, ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα παρείχε ιατρική φροντίδα και στέγαση σε πρόσφυγες κατά την άφιξή τους. Ο αριθμός των νεοεισερχόμενων έχει μειωθεί δραματικά έπειτα από την υπογραφή της Συμφωνίας μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας. Έτσι, οι δράσεις των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο νησί έχουν διακοπεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά το 2016, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρείχαμε βοήθεια σε 1.688 ανθρώπους στο Αγαθονήσι.

Κόρινθος: Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρείχαμε ιατρικές υπηρεσίες στο κέντρο κράτησης της Κορίνθου από τον Φεβρουάριο έως και τον Μάιο 2016. Κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου, πραγματοποιήθηκαν 276 ιατρικές εξετάσεις.

Κως/Λέρος: οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κλείσαμε τα προγράμματά μας στη Λέρο και την Κω λόγω της μείωσης των αφίξεων κατά τον μήνα Μάιο. Έκτοτε, παρακολουθούμε την κατάσταση στα νησιά αυτά και θα παρέμβουμε εφόσον κριθεί απαραίτητο.