Δυτική Όχθη: Οι Παλαιστίνιοι στη Χεβρώνα ζουν σε συνεχή φόβο καθώς η βία αυξάνεται

«Η κατάσταση εδώ είναι δύσκολη εδώ και χρόνια. Ισραηλινοί στρατιώτες ψάχνουν τα σπίτια μας μέρα και νύχτα, προπηλακίζουν και συλλαμβάνουν ανθρώπους χωρίς καμία προειδοποίηση», αναφέρει η Alma*, μια Παλαιστίνια από τη Χεβρώνα, τη μεγαλύτερη παλαιστινιακή πόλη της Δυτικής Όχθης, στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, καθώς περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί από τις 7 Οκτωβρίου, όταν ξέσπασε ο πόλεμος Ισραήλ-Γάζας.

Το διαμέρισμα της Alma στη Χεβρώνα καταστράφηκε από ισραηλινούς στρατιώτες μόλις πριν από λίγες ημέρες. «Από τις 7 Οκτωβρίου, τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα, δεν υπάρχει έλεος. Οι άνθρωποι στην κοινότητά μου έχουν επηρεαστεί πολύ και ζουν σε συνεχή φόβο», λέει.

Αυξημένη βία και παρενόχληση από τους Ισραηλινούς εποίκους και στρατιώτες

Η Χεβρώνα χρησιμεύει ως ισχυρό παράδειγμα των δεινών στα οποία υπόκεινται οι Παλαιστίνιοι που βρίσκονται υπό κατοχή: υπάρχει ένα διάχυτο κλίμα εκφοβισμού και εξαναγκασμού. Η καθημερινότητα των ανθρώπων μεταφράζεται σε περιορισμούς στις μετακινήσεις, σε αναγκαστικές εξώσεις και εκτοπισμούς, σε κατεδαφίσεις σπιτιών, σε επιχειρήσεις έρευνας και σύλληψης,  σε διακοπή της σχολικής φοίτησης και συνεχή παρουσία του ισραηλινού στρατού και των εποίκων.

Η πρόσφατη κλιμάκωση του πολέμου Ισραήλ-Γάζας έχει επιδεινώσει τη βία και τους περιορισμούς που επιβάλλονται στους Παλαιστίνιους που ζουν στη Δυτική Όχθη. Από τις 2 Ιανουαρίου, το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (OCHA) έχει καταγράψει ότι τουλάχιστον 198 παλαιστινιακά νοικοκυριά που αποτελούνται από 1.208 άτομα, συμπεριλαμβανομένων 586 παιδιών, έχουν εκτοπιστεί λόγω της βίας από τους εποίκους και της περιορισμένης πρόσβασης στη Δυτική Όχθη, από τις 7 Οκτωβρίου. Αντιπροσωπεύουν το 78% του συνόλου των εκτοπισμών που έχουν αναφερθεί, λόγω της βίας των εποίκων και των περιορισμών, από τις αρχές του 2023.

«Αμέσως μετά την 7η Οκτωβρίου, μπορούμε ήδη να δούμε πώς τα πράγματα έχουν πάρει μια πιο σκοτεινή τροπή. Η πρόσβαση των ανθρώπων σε βασικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των καταστημάτων και της υγειονομικής περίθαλψης, έχει περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό», λέει η Simona Onidi, συντονίστρια του προγράμματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Χεβρώνα.

«Η παροχή υγειονομικής περίθαλψης έχει επίσης επηρεαστεί. Λόγω των αυστηρών περιορισμών μετακίνησης και του κινδύνου βίας τόσο για τους ασθενείς όσο και για το ιατρικό προσωπικό, παρατηρήσαμε μείωση κατά 78% των ιατρικών επισκέψεων που πραγματοποίησε η ομάδα μας τον Οκτώβριο του 2023, σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα», αναφέρει ο Onidi.

Στην παλιά πόλη της Χεβρώνας, που βρίσκεται στην ελεγχόμενη από το Ισραήλ περιοχή γνωστή ως Η2, οι περιορισμοί στην είσοδο και την έξοδο είναι υποχρεωτικοί και απρόβλεπτοι, επηρεάζοντας όλες τις πτυχές της ζωής των Παλαιστινίων που ζουν εκεί. Η Η2 είναι εδώ και καιρό μια από τις περιοχές με τους περισσότερους περιορισμούς εντός της Δυτικής Όχθης, με 21 μόνιμα σημεία ελέγχου που λειτουργούν από τις ισραηλινές δυνάμεις και ρυθμίζουν την κίνηση των Παλαιστινίων κατοίκων, θέτοντας σημαντικά εμπόδια στους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας που προσπαθούν να έχουν πρόσβαση στην περιοχή.

Τις πρώτες εβδομάδες μετά τον πόλεμο στη Γάζα, οι ισραηλινές δυνάμεις περιόρισαν περαιτέρω τις μετακινήσεις, ανοίγοντας τα σημεία ελέγχου μόνο μία ώρα το πρωί και μία ώρα το απόγευμα, για λίγες μόνο ημέρες την εβδομάδα. Κατά καιρούς, οι Παλαιστίνιοι δεν επιτρέπεται να βγουν από τα σπίτια τους για τέσσερις συνεχόμενες ημέρες, ούτε καν για να βγάλουν τα σκουπίδια ή να ανοίξουν τα παράθυρά τους.

«Δεν μπορώ να συγκρίνω το επίπεδο της έντασης που επικρατεί σήμερα με εκείνο πριν [τον πόλεμο]. Είναι σαν οι Ισραηλινοί έποικοι και ο στρατός να μην έχουν όρια», λέει η Aliyah*, μια Παλαιστίνια από την Tel Rumeida στο H2.

«Είμαι έγκυος και, για παράδειγμα, σήμερα το πρωί, οι στρατιώτες μου ζήτησαν να περάσω τρεις φορές από το μηχάνημα ακτίνων Χ [στο σημείο ελέγχου]. Ζήτησα να μην περάσω, για την ασφάλεια του μωρού μου, αλλά δεν με άκουσαν - σαν να μην πιστεύουν καν ότι είμαι έγκυος», λέει η Aliyah.

«Είμαστε όλοι τρομοκρατημένοι. Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι αυτό που συμβαίνει στη Γάζα θα συμβεί και στη Δυτική Όχθη. Είμαστε οι επόμενοι; Απλά δεν ξέρουμε πότε», λέει η Salma*, μια άλλη κάτοικος της περιοχής H2 στη Χεβρώνα.

Οι περιορισμοί στην κίνηση θέτουν σε κίνδυνο την υγειονομική περίθαλψη

Καθώς η πρόσβαση στην ιατρική φροντίδα έχει περιοριστεί τους τελευταίους δύο μήνες λόγω των περιορισμών στην κυκλοφορία και εξαιτίας της βίας, οι ομάδες μας έχουν επεκτείνει σταδιακά την ανταπόκρισή τους για την παροχή υγειονομικής φροντίδας σε ανθρώπους που δεν μπορούν να φτάσουν σε δομές υγείας.

Από τον Νοέμβριο του 2023, οι κινητές μονάδες μας έχουν επεκτείνει τις δραστηριότητές τους σε έξι τοποθεσίες, καλύπτοντας συνολικά 10 περιοχές στο εξωτερικό και εσωτερικό της παλιάς πόλης της Χεβρώνας, αλλά και στα απομακρυσμένα χωριά του Masafer Yatta, στο νότιο τμήμα Δυτική Όχθη. Οι ομάδες των κινητών μονάδων μας παρέχουν γενικές συμβουλές, υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας και υποστήριξη ψυχικής υγείας. Τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2023, πραγματοποιήσαμε 1.900 -συμβουλευτικές συνεδρίες σε αυτές τις διαφορετικές τοποθεσίες.

«Η πρόσβαση σε δομές υγείας έχει γίνει όλο και πιο επικίνδυνη για τους ανθρώπους με την αύξηση των σημείων ελέγχου και την επιβολή απαγόρευσης κυκλοφορίας», λέει ο Juan Pablo Nahuel Sanchez, ιατρικός σύμβουλος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Χεβρώνα.

«Ταυτόχρονα, η παροχή ιατρικών υπηρεσιών έχει επίσης γίνει πιο δύσκολη για τις ιατρικές οργανώσεις, καθώς οι περιορισμοί στην κυκλοφορία έχουν επηρεάσει την ικανότητα των εργαζομένων στον τομέα της υγείας να φτάνουν στις ιατρικές δομές. Ως αποτέλεσμα, η παροχή υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης έχει διαταραχθεί», λέει.

Στην περιοχή Η2 της Χεβρώνα, υπάρχει μόνο μία ιατρική δομή που λειτουργεί από το παλαιστινιακό Υπουργείο Υγείας για ασθενείς με οξείες και χρόνιες παθήσεις, αλλά από τις 7 Οκτωβρίου δεν επιτρέπεται η πρόσβαση του προσωπικού του Υπουργείου Υγείας στην περιοχή, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να μένουν χωρίς υγειονομική περίθαλψη. Ειδικά για τους ασθενείς με χρόνιες παθήσεις, η έλλειψη παρακολούθησης για τη διασφάλιση της συνέχισης της θεραπείας αποτελεί μεγάλη ανησυχία. Πλέον, καμία άλλη οργάνωση εκτός από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα δεν μπορεί να λειτουργήσει στην περιοχή.

«Η πρόσβαση σε δομές υγείας έχει γίνει όλο και πιο επικίνδυνη για τους ανθρώπους με την αύξηση των σημείων ελέγχου και την επιβολή απαγόρευσης κυκλοφορίας», λέει ο Juan Pablo Nahuel Sanchez, ιατρικός σύμβουλος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Χεβρώνα.

«Ταυτόχρονα, η παροχή ιατρικών υπηρεσιών έχει επίσης γίνει πιο δύσκολη για τις ιατρικές οργανώσεις, καθώς οι περιορισμοί στην κυκλοφορία έχουν επηρεάσει την ικανότητα των εργαζομένων στον τομέα της υγείας να φτάνουν στις ιατρικές δομές. Ως αποτέλεσμα, η παροχή υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης έχει διαταραχθεί», λέει.

Στην περιοχή Η2 της Χεβρώνα, υπάρχει μόνο μία ιατρική δομή που λειτουργεί από το παλαιστινιακό Υπουργείο Υγείας για ασθενείς με οξείες και χρόνιες παθήσεις, αλλά από τις 7 Οκτωβρίου δεν επιτρέπεται η πρόσβαση του προσωπικού του Υπουργείου Υγείας στην περιοχή, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να μένουν χωρίς υγειονομική περίθαλψη. Ειδικά για τους ασθενείς με χρόνιες παθήσεις, η έλλειψη παρακολούθησης για τη διασφάλιση της συνέχισης της περίθαλψης/θεραπείας αποτελεί μεγάλη ανησυχία. Πλέον, καμία άλλη οργάνωση εκτός από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα δεν μπορεί να λειτουργήσει στην περιοχή.

Έξω από την πόλη της Χεβρώνας, στην απομακρυσμένη ορεινή έρημο Masafer Yatta, όπου οι άνθρωποι δέχονται εξαιρετικές πιέσεις από τις ισραηλινές αρχές και τους εποίκους να εγκαταλείψουν την περιοχή, οι εξώσεις, οι κατεδαφίσεις σπιτιών και οι περιορισμοί στην κυκλοφορία έχουν επίσης ενταθεί μετά την πρόσφατη κλιμάκωση και έχουν περιορίσει δραστικά την πρόσβαση των ανθρώπων στην υγειονομική περίθαλψη.

«Βλέπουμε ασθενείς που δεν έχουν δει γιατρό για εβδομάδες ή μήνες. Οι πιο συχνές παθήσεις είναι οι αναπνευστικές λοιμώξεις και οι χρόνιες ασθένειες. Τα φάρμακα είναι ακριβά, αλλά χωρίς ασφάλιση, οι ασθενείς δεν έχουν τρόπο να τα πληρώσουν», λέει ο Juan Pablo Nahuel Sanchez. 

Παράλληλα, οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένων των πρώτων βοηθειών ψυχικής υγείας, της συμβουλευτικής και της ψυχοθεραπείας, συνεχίζουν να προσφέρονται σε όσους πλήττονται από την κατάσταση που επικρατεί. Οι ψυχολόγοι μας βλέπουν μια σαφή επιδείνωση της ψυχικής υγείας των ανθρώπων.

«Αυτό που είναι εντυπωσιακό εδώ είναι ότι δεν αντιμετωπίζουμε μόνο διαταραχές μετατραυματικού στρες, αλλά περιστατικά συνεχιζόμενου τραύματος. Τα άτομα βιώνουν καθημερινά συνεχή έκθεση σε τραυματικά γεγονότα, γεγονός που καθιστά δύσκολο να βρουν ανακούφιση», λέει ένας ψυχολόγος της ομάδας μας.

Η επιδείνωση της ψυχικής υγείας των ανθρώπων δεν επηρεάζει μόνο εκείνους που είναι σε θέση να αντιληφθούν την έκταση και τον αντίκτυπο της βίας που προκαλεί η κατοχή. Ακόμα και τα βρέφη και τα νήπια παρουσιάζουν συμπτώματα άγχους, όπως το βρέξιμο του κρεβατιού, τους εφιάλτες και την απομόνωση.

«Μου ραγίζει η καρδιά να μεγαλώνω παιδιά σε αυτό το περιβάλλον», λέει η Aliyah. «Ξέρετε τι μου είπε η κόρη μου τις προάλλες; 'Μαμά, φοβάμαι τόσο πολύ' - και είναι μόλις δύο ετών».

****

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι παρόντες στη Δυτική Όχθη από το 1988, με τρέχουσες δραστηριότητες στη Χεβρώνα, τη Nablus και την Jenin. Οι ομάδες μας υλοποιούν προγράμματα ψυχικής υγείας με δραστηριότητες εξωστρέφειας, παρέχουν ιατρικές υπηρεσίες και βασική υγειονομική περίθαλψη μέσω κινητών κλινικών, καθώς και δραστηριότητες ανάπτυξης ικανοτήτων, προσφέροντας εκπαίδευση σε δομές υγείας και νοσοκομεία για σχέδια μαζικών ατυχημάτων, αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης και διαλογή ασθενών.

Εκτός από την επέκταση των ιατρικών δραστηριοτήτων από τις 7 Οκτωβρίου, η ομάδα μας αύξησε τις δραστηριότητες προαγωγής της υγείας στην κοινότητα και τη διανομή ειδών αρωγής, κιτ υγιεινής και δεμάτων τροφίμων σε εσωτερικά εκτοπισμένους κατοίκους της Γάζας και κατοίκους της Δυτικής Όχθης που έχουν πληγεί από τη βία και τον βίαιο εκτοπισμό.

*Τα ονόματα των ατόμων που συμμετείχαν στη συνέντευξη καθώς και άλλα στοιχεία που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην αναγνώρισή τους έχουν αλλάξει για λόγους ασφαλείας.