Νικόλας Παπαχρυσοστόμου: Η βία στο Σουδάν δεν δείχνει κανένα σημάδι ότι θα σταματήσει

Ο Νικόλας Παπαχρυσοστόμου βρέθηκε το προηγούμενο χρονικό διάστημα στο Σουδάν, ως συντονιστής επειγουσών κρίσεων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και περιγράφει την κατάσταση στη χώρα, την κατάρρευση του συστήματος υγείας, την ώρα που στη χώρα υπάρχει επιδημία ιλαράς και έντονη ανησυχία για την αύξηση των υδατογενών ασθενειών, όπως χολέρα και ελονοσία, καθώς η περίοδος των βροχών έχει ήδη ξεκινήσει.

Ανησυχία για την εξάπλωση ασθενειών στη χώρα

«Είναι γεγονός ότι οι συνθήκες υπερπληθυσμού αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης ασθενειών. Επιπλέον, η μακροχρόνια διακοπή των προγραμμάτων εμβολιασμού ρουτίνας λόγω της πανδημίας Covid-19 έχει ως αποτέλεσμα χαμηλά ποσοστά κάλυψης του πληθυσμού για μια σειρά από ασθένειες που μπορούν να προληφθούν.

Συγκεκριμένα και σύμφωνα με τον ΠΟΥ στις 23 Αυγούστου, τα ύποπτα κρούσματα ιλαράς ανέρχονταν σε 3.046 στη χώρα με 84 επίσημα καταγεγραμμένους θανάτους. Ωστόσο, είναι πιθανό να υπάρχουν πολύ περισσότερα κρούσματα από αυτό, καθώς οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αντιμετώπισαν 2.524 ύποπτα κρούσματα μόνο στην πολιτεία του Λευκού Νείλου τον Ιούλιο. 

Στην πολιτεία του Λευκού Νείλου, η σημαντική αύξηση των θανάτων κυρίως μεταξύ παιδιών (στους καταυλισμούς Alagaya/ Dabat Bosin) πιστεύεται ότι συνδέεται με ύποπτα κρούσματα ιλαράς. Στους καταυλισμούς όπου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υποστηρίζουν τις δομές πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, τα ύποπτα κρούσματα ιλαράς συνεχίζουν να είναι στις τρεις πρώτες νοσηρότητες, ενώ φροντίζουμε μεγάλο αριθμό ασθενών με επιπλοκές ιλαράς, κυρίως παιδιά κάτω των πέντε ετών. Στο διάστημα που καλύπτει την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου και την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου, η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα κατέγραψε 890 ύποπτα κρούσματα ιλαράς στις τρεις υγειονομικές δομές των τριών καταυλισμών που υποστηρίζουμε. Πολλά από αυτά τα κρούσματα συχνά περιπλέκονται με υποσιτισμό και εισάγονται ως σοβαρά σε χώρους απομόνωσης για την ιλαρά.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα  και το Υπουργείο Υγείας διεξήγαγαν μια περιορισμένη εκστρατεία εμβολιασμού για παιδιά κάτω των δύο ετών, αλλά η κατάσταση παραμένει ανησυχητική.  Αυτή τη στιγμή που μιλάμε οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και η Υγειονομική Υπηρεσία πραγματοποιούν μια εκστρατεία εμβολιασμού κατά της ιλαράς για παιδιά κάτω των πέντε ετών στους καταυλισμούς προσφύγων της Πολιτείας του Λευκού Νείλου.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα βλέπουμε επίσης ύποπτα κρούσματα ιλαράς  στους πληθυσμούς  της γειτονικής πολιτείας του Μπλε Νείλου, ενώ περιθάλπουμε μεγάλο αριθμό ασθενών με ιλαρά πέρα από τα σύνορα στο Renk στο Νότιο Σουδάν, καθώς πολλοί άνθρωποι διασχίζουν τα σύνορα με κατεύθυνση προς το Renk και το Malakal σε αναζήτηση ασφάλειας.

Παράλληλα, η περίοδος των βροχών έχει ήδη ξεκινήσει και ανησυχούμε για την αύξηση των υδατογενών ασθενειών, όπως η χολέρα, και την εξάπλωση της ελονοσίας, η οποία είναι ενδημική στο Σουδάν. Οι επιδημίες ασθενειών θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για τους εκτοπισμένους που ζουν σε υπερπλήρεις καταυλισμούς, ιδίως δεδομένης της κακής κατάστασης του νερού και της αποχέτευσης και της περιορισμένης πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη».

Λυγίζει το σύστημα υγείας

«Το σουδανικό σύστημα υγείας ήταν αδύναμο πριν από τη σύγκρουση, με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά βρεφικής και μητρικής θνησιμότητας. Τώρα η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη και το σύστημα υγείας λυγίζει υπό το βάρος των συντριπτικών αναγκών. Πολλές δομές είναι κλειστές. Οι δομές υγείας έχουν επίσης αντιμετωπίσει τακτικές λεηλασίες.

Οι μάχες δημιουργούν αυξημένες ανάγκες για φροντίδα τραυμάτων. Κοντά στις γραμμές του μετώπου, οι λίγες εναπομείνασες λειτουργικές υγειονομικές δομές υπερφορτώνονται όταν οι μάχες είναι σε έξαρση. Η ανασφάλεια και οι επακόλουθες προκλήσεις στην πρόσβαση μπορεί να οδηγήσουν σε ελλείψεις προσωπικού, προμηθειών και ηλεκτρικής ενέργειας και κατά καιρούς να καταστήσουν πολύ δύσκολη την πρόσβαση των εργαζομένων στον τομέα της υγείας στις δομές.

Οι συγκρούσεις επηρεάζουν επίσης την υγειονομική περίθαλψη για καταστάσεις που δεν σχετίζονται με συγκρούσεις - 100 ασθενείς με αιμοκάθαρση πέθαναν στο Νταρφούρ επειδή δεν υπήρχαν καύσιμα για τη θεραπεία τους. Υπάρχουν ελλείψεις σε φάρμακα και εμβόλια, ενώ επί του παρόντος δεν υπάρχει εργαστηριακή δυνατότητα για την αξιολόγηση των εξάρσεων ασθενειών.

Όταν οι μάχες είναι έντονες, μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο για τους ασθενείς να προσπαθήσουν να φτάσουν στις λίγες δομές που παραμένουν λειτουργικές. Οι άνθρωποι καθυστερούν να αναζητήσουν υγειονομική περίθαλψη, πράγμα που σημαίνει ότι φτάνουν στα νοσοκομεία σε πολύ άσχημη κατάσταση.

Οι χειρουργικές ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα περιθάλπουν τεράστιο αριθμό τραυματιών πολέμου σε δύο νοσοκομεία στο Χαρτούμ και ένα στο El Fasher, στο Βόρειο Νταρφούρ. Περιθάλπουμε επίσης ανθρώπους που έχουν τραυματιστεί λόγω της εκτεταμένης εγκληματικότητας και της ανασφάλειας. Οι ομάδες μας περιθάλπουν ανθρώπους που τραυματίστηκαν από εκρήξεις, σφαίρες και μαχαιρώματα. Οι δομές που υποστηρίζουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα με την παροχή προσωπικού και προμηθειών στο Omdurman, βορειοδυτικά του Χαρτούμ, δέχονται επίσης τεράστιο αριθμό τραυματιών πολέμου.

Δύο από τις δομές στις οποίες οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν χειρουργικές επεμβάσεις δεν είχαν χειρουργική δυνατότητα  πριν από την έναρξη των συγκρούσεων. Στο El Fasher συγκεκριμένα, λόγω του κλεισίματος όλων των άλλων δομών που προσέφεραν τέτοιες υπηρεσίες στην πόλη, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ανέλαβαν να  επαναχρησιμοποιήσουν το νοσοκομείο, ώστε να μπορέσουν να καλυφθούν οι ανάγκες τουλάχιστον κάποιων τραυματιών πολέμου.

Η βία δεν δείχνει κανένα σημάδι ότι θα σταματήσει, οπότε περισσότεροι άνθρωποι θα σκοτωθούν και θα τραυματιστούν».

Μεγάλα εμπόδια και για τις ανθρωπιστικές οργανώσεις

«Το Σουδάν ήταν ένα δύσκολο μέρος για να λειτουργήσει κανείς ακόμη και πριν από την τρέχουσα σύγκρουση, αλλά τώρα υπάρχουν ακόμη πιο μεγάλα γραφειοκρατικά και διοικητικά εμπόδια που δυσχεραίνουν την ανταπόκριση των οργανώσεων. Ταυτόχρονα, έχουν σημειωθεί συγκλονιστικές λεηλασίες ιατρικών δομών και χώρων, γεγονός που δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την ανταπόκριση, ακριβώς τη στιγμή που οι άνθρωποι τη χρειάζονται περισσότερο.

Παρόλο που οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουμε αυξήσει τις δράσεις μας, δεν έχουμε καταφέρει να αυξήσουμε την ιατρική και ανθρωπιστική μας ανταπόκριση όσο θα θέλαμε για να παράσχουμε την ιατρική βοήθεια που χρειάζεται απεγνωσμένα η χώρα. 

Παρόλο που οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν λάβει κάποιες βίζες, η διαδικασία είναι ασυνεπής και αναξιόπιστη, με αποτέλεσμα να μην έχουμε καταφέρει να φέρουμε αρκετό απαραίτητο και έμπειρο προσωπικό έκτακτης ανάγκης και να εναλλάσσουμε τις ομάδες εντός και εκτός Σουδάν. Κατά καιρούς, οι προμήθειες και το προσωπικό έχουν εμποδιστεί να μετακινηθούν μεταξύ των κρατών, για να φτάσουν σε ανθρώπους σε μέρη με μεγάλες ιατρικές ανάγκες.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εργαζόμαστε σε 10 πολιτείες στο Σουδάν, παρέχοντας μια σειρά από υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένης της περίθαλψης τραυμάτων για τραυματίες πολέμου, της μαιευτικής και παιδιατρικής φροντίδας και της θεραπείας του υποσιτισμού. Παρέχουμε, επίσης, υποστήριξη, όπως προσωπικό, φάρμακα και άλλες ζωτικής σημασίας προμήθειες σε δομές  υγειονομικής περίθαλψης. Επιπλέον, διεξάγουμε σημαντικές δράσεις για τους εκτοπισμένους, ιδίως στο ανατολικό και νότιο Σουδάν, παρέχοντας υγειονομική περίθαλψη, εμβολιασμούς και υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης».

Ο Νικόλας Παπαχρυσοστόμου έχει συμμετάσχει σε πολλές αποστολές των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Το 2018 βρέθηκε στο Μπανγκλαντές, στον ρόλο του επικεφαλής της επείγουσας παρέμβασης μας στην χώρα.

Δείτε το ντοκιμαντέρ «Ημερολόγια Αποστολών», που ακολουθεί τον Νικόλα στο ταξίδι του στο Μπανγκλαντές: