Δέκα αλήθειες για τους Ροχίνγκια

► Η μεγάλη έξοδος

Στις 25 Αυγούστου του 2017, χιλιάδες Ροχίνγκια άρχισαν να εγκαταλείπουν την πολιτεία Ρακάιν της Μιανμάρ για να σωθούν από τις βιαιοπραγίες του στρατού της χώρας. Μέσα σε λίγους μήνες, 706.000 άνθρωποι διέφυγαν στο γειτονικό Μπανγκλαντές όπου και δημιούργησαν τον μεγαλύτερο προσφυγικό καταυλισμό στον κόσμο. Αυτή τη στιγμή, μαζί με τους περιπου 200.000 Ροχίνγκια που είχαν εγκατασταθεί στο Μπανγκλαντές από προηγούμενους εκτοπισμούς, περισσότεροι από 919.000 Ροχίνγκια πρόσφυγες ζουν στην επαρχία Κοξ Μπαζάρ, στο νοτιοανατολικό Μπανγκλαντές.

► Βίαιοι θάνατοι

Σύμφωνα με στοιχεία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, τουλάχιστον 9.000 Ροχίνγκια έχασαν τη ζωή τους στη Μιανμάρ, στην πολιτεία Ρακάιν, μέσα σε ένα μόλις μήνα (25 Αυγούστου – 24 Σεπτεμβρίου), ανάμεσά τους περισσότερα από 730 παιδιά που δεν είχαν συμπληρώσει ακόμη τα 5 τους χρόνια.

► Χωρίς πατρίδα, χωρίς δικαιώματα

Η Μιανμάρ δεν αναγνωρίζει τους Ροχίνγκια ως πολίτες της και τους θεωρεί παράνομους μετανάστες από την περιοχή της Βεγγάλης. Ενώ ζουν εδώ και δεκάδες χρόνια στη χώρα, το γεγονός ότι αποτελούν μία κατά βάση μουσουλμανική μειονότητα σε μία χώρα κυρίως βουδιστική και ότι μιλούν διαφορετική γλώσσα, τους στερεί το δικαίωμα στην εκπαίδευση, στην εργασία, στην υγεία, στην ελεύθερη μετακίνηση. Αλλά και στο Μπανγκλαντές οι Ροχίνγκια δεν αναγνωρίζονται ως πρόσφυγες. Η έλλειψη νομικού καθεστώτος σε συνδυασμού με την έλλειψη διεθνούς πολιτικής βούλησης για αποκατάσταση των δικαιωμάτων τους, εγκλωβίζει τους Ροχίνγκια σε ένα φαύλο κύκλο βίας και δυστυχίας.

► Η ζωή στους καταυλισμούς

Η ζωή στους καταυλισμούς είναι γεμάτη δυσκολίες για τους Ροχίνγκια. Ζουν σε άθλιες συνθήκες, σε υπερσυνωστισμένους καταυλισμούς που φτιάχτηκαν όπως-όπως για να τους στεγάσουν. Τα αυτοσχέδια καταλύματά τους είναι φτιαγμένα από μπαμπού, μουσαμάδες και λαμαρίνες, πλήρως ακατάλληλα για μια περιοχή που πλήττεται από μουσώνες και κυκλώνες. Οι άνθρωποι είναι πλήρως εξαρτημένοι από τη διανομή τροφής, έχουν ελλιπή πρόσβαση σε καθαρό νερό και σε ιατρική φροντίδα και είναι εκτεθειμένοι στον κίνδυνο επιδημιών. Η ασφάλεια στους καταυλισμούς δεν είναι δεδομένη με αποτέλεσμα οι πιο ευάλωτες ομάδες, κυρίως γυναίκες και παιδιά, να ζουν σε ένα καθεστώς φόβου.

► Έναν χρόνο μετά

Ένα χρόνο μετά την άφιξή τους, οι πρόσφυγες μένουν ακόμη στα ίδια προσωρινά καταλύματα από μουσαμά και μπαμπού που φτιάχτηκαν όταν έφτασαν. Με την πρόφαση ότι οι Ροχίνγκια θα επιστρέψουν σύντομα στη Μιανμάρ, η ανθρωπιστική παρέμβαση υπόκειται σε περιορισμούς στην παροχή μακροπρόθεσμης ή σημαντικής βοήθειας, με αποτέλεσμα οι Ροχίνγκια να ζουν σε συνθήκες που υπολείπονται κατά πολύ αυτές των αποδεκτών διεθνών ανθρωπιστικών προτύπων.

► Ιατρικά προβλήματα

Τα ιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι κυρίως διάρροιες, λοιμώξεις του αναπνευστικού και δερματικές παθήσεις. Όλα αυτά τα προβλήματα συνδέονται άμεσα με τις συνθήκες διαβίωσής τους. Πολύ έντονα είναι ακόμη τα ψυχικά τους τραύματα, όχι μόνο λόγω της  ακραίας βίας που έχουν υποστεί στη Μιανμάρ αλλά και λόγω των συνθηκών διαβίωσης στους καταυλισμούς και της αβεβαιότητας που έχουν για το μέλλον.

►  Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα με 2.000 άτομα προσωπικό και περισσότερους από 1.000 εθελοντές, λειτουργούμε 19 ιατρικές δομές στο Κοξ Μπαζάρ. Μέχρι τον Αύγουστο του 2018 είχαμε πραγματοποιήσει 843.800 ιατρικές συνεδρίες, 15.434 εισαγωγές ασθενών, 34.409 ατομικές και ομαδικές συνεδρίες ψυχικής υγείας και είχαμε βοηθήσει να γεννηθούν περισσότερα από 1.300 μωρά. Κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας διφθερίτιδας περιθάλψαμε 6.331 κρούσματα. Επίσης, συνδράμουμε σε εκστρατείες εμβολιασμού και δράσεις προαγωγής υγείας για την ενημέρωση των προσφύγων σε θέματα υγιεινής.  

► Εκτός από την ιατρική δράση

Εκτός από την ιατρική δράση, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουμε τεχνική υποστήριξη στους καταυλισμούς προκειμένου να βελτιώσουμε όσο γίνεται τις συνθήκες διαβίωσης και να αποτρέψουμε τον κίνδυνο επιδημιών. Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων, κατασκευάζουμε και συντηρούμε τουαλέτες, ανοίγουμε πηγάδια, δημιουργούμε συστήματα διανομής νερού ενώ διανέμουμε φίλτρα νερού για οικιακή χρήση.

► Άγνωστο το μέλλον

Άγνωστο παραμένει το μέλλον των Ροχίνγκια καθώς δεν υπάρχει πλάνο επαναπατρισμού τους στο επόμενο διάστημα. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, άλλωστε, ο επαναπατρισμός θα πρέπει να γίνεται σε εθελοντική βάση, με την προϋπόθεση ότι είναι διασφαλισμένη η ασφάλεια και η προστασία των ανθρώπων και έχουν εξαλειφθεί οι αιτίες που προκάλεσαν τον ίδιο τον εκτοπισμό, κάτι που δεν ισχύει στην περίπτωση των Ροχίνγκια. Αυτό που έχει προγραμματιστεί από την κυβέρνηση του Μπανγκλαντές, είναι η μετεγκατάσταση 100.000 ανθρώπων σε ένα απομονωμένο νησί, στον κόλπο της Βεγγάλης. Καθώς όμως το νησί αυτό αναδύθηκε από τη θάλασσα μόλις το 2006, υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες ότι εκεί οι άνθρωποι ενδέχεται να είναι ακόμη περισσότερο εκτεθειμένοι στα τυχόν ακραία καιρικά φαινόμενα. Εξίσου σημαντικές είναι και οι ανησυχίες για τη διασφάλιση ανθρωπίνων ελευθέριών, όπως η ελεύθερη μετακίνηση, η πρόσβαση σε εργασία και δομές υγείας, αλλά και για θέματα προστασίας.

► Η κατάσταση στη Ρακάιν

Η κατάσταση των Ροχίνγκια που παραμένουν ακόμη στην επαρχία Ρακάιν της Μιανμάρ, είναι άγνωστη. Οι ανεξάρτητες διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις δεν έχουν καθόλου πρόσβαση στη βόρεια Ρακάιν με αποτέλεσμα να μην είναι γνωστό πόσοι άνθρωποι έχουν μείνει εκεί ούτε και σε ποιες συνθήκες διαβιούν.  

Διαβάστε επίσης: Η Ελληνίδα που Πέρασε μία Εβδομάδα στον Μεγαλύτερο Καταυλισμό του Κόσμου - άρθρο της Μήτσης Περσάνη στο VICE

Δείτε το φωτογραφικό αφιέρωμα της Δάφνης Τόλη