Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στους προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ήπειρο

«Εδώ δεν έχουμε ζωή. Αλλά τι να κάναμε; Να μέναμε εκεί και να περιμέναμε να πεθάνουμε από τους βομβαρδισμούς;»

Σήμερα ο Mohammed, 10 ετών, και ο Ibrahim, 11 ετών είναι ιδιαίτερα ενθουσιασμένοι. Περιμένουν τον πατέρα τους από τη Γερμανία. Δεν τον έχουν δει εδώ και μήνες. Ζει στη Γερμανία με τον μεγαλύτερο αδερφό τους που είναι 12 χρονών. Αλλά ο Mohammed και ο Ibrahim είναι εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα για μήνες. Ζουν σε μια σκηνή στον καταυλισμό του Κατσικά στα Ιωάννινα μαζί με τη μητέρα τους Siham και τις δύο αδερφές τους.

Τα δύο αδέρφια τακτοποιούν και διακοσμούν τη σκηνή τους με μπαλόνια. Ονειρεύονται την ημέρα που θα ζήσουν όλοι μαζί ξανά στη Γερμανία. Αλλά ξέρουν ότι πρέπει να περιμένουν λίγο ακόμα επειδή ο πατέρας τους πρέπει να πάρει άδεια εργασίας πρώτα.

«Στη Συρία ζούσαμε σε ένα μεγάλο σπίτι με πέντε υπνοδωμάτια και ένα σαλόνι. Εδώ δεν έχουμε ζωή. Αλλά τι να κάναμε; Να μέναμε εκεί και να περιμέναμε να πεθάνουμε από τους βομβαρδισμούς;» λέει η μητέρα τους. «Είδαμε το σπίτι μας να καταστρέφεται από τις βόμβες. Δεν είχαμε χρόνο να πάρουμε τίποτα μαζί μας. Είχαμε μόνο τα ρούχα μας», συνεχίζει η Siham. «Ζούμε σε αυτή τη σκηνή έξι μήνες. Η κατάσταση είναι καλύτερη τώρα. Έχουμε στρώματα και κουβέρτες, δεν χρειάζεται να κοιμόμαστε στο πάτωμα πια. Αλλά δεν έχω δει τον γιο μου που ζει στη Γερμανία εδώ και έναν χρόνο. Ελπίζω σύντομα να ζήσουμε ξανά μαζί».  

Το πρώτο μωρό που γεννήθηκε στη Φανερωμένη

Ο Nashwan ήταν το πρώτο μωρό που γεννήθηκε στον καταυλισμό των Γιαζίντι στη Φανερωμένη. Ο ερχομός του έδωσε χαρά και ελπίδα σε όλη την κοινότητα των 220 Ιρακινών που ζουν στον καταυλισμό και κυρίως στην οικογένεια της Jamila και του Murat.

Η Jamila και ο Murat θεωρούσαν ότι ήταν μεγάλοι για να γίνουν γονείς. Τελικά τα κατάφεραν παρά τις αντίξοες συνθήκες. Όταν ήρθε η ώρα του τοκετού, βρίσκονταν στον καταυλισμό. Η Jamila μεταφέρθηκε στο τοπικό νοσοκομείο μέσα στη νύχτα. Ήταν πολύ αγχωμένη επειδή ήταν η πρώτη φορά που γεννούσε και δεν μπορούσε να συνεννοηθεί ούτε στα ελληνικά ούτε στα αγγλικά. Με την υποστήριξη του Aris, του Ιρακινού διερμηνέα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, που μετέφραζε τις οδηγίες του γιατρού μέσω τηλεφώνου, η Jamila γέννησε ένα πολύ χαριτωμένο και υγιές αγοράκι. 

«Όλη η οικογένεια εξέφραζε την ευγνωμοσύνη της», λέει ο Aris. «Δεν ξέρω πώς, αλλά η 64χρονη γιαγιά, παρά το γεγονός ότι έχει σχεδόν χάσει την όρασή της και αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας, κατάφερε να αγοράσει γλυκά για να με ευχαριστήσει. Ήθελαν ακόμη και να δώσουν το όνομά μου στο μωρό».

«Το μόνο που ελπίζω είναι τα παιδιά μου να ζήσουν μια κανονική ζωή. Μόνο αυτό με ενδιαφέρει»

Ο Naif, η γυναίκα του Zina και οι τρεις κόρες τους μοιράζονται ένα υπνοδωμάτιο με άλλη μία  οικογένεια Γιαζίντι στον καταυλισμό της Φανερωμένης κοντά στα Ιωάννινα. Στον καταυλισμό φιλοξενούνται αυτή τη στιγμή 220 άνθρωποι από το Ιράκ οι οποίοι μένουν σε ένα διώροφο κτίριο όπου ήταν παλιά οι εγκαταστάσεις της Ειδικής Μονάδας Αντιμετώπισης Καταστροφών. Το δωμάτιο είναι σχετικά μικρό για εννιά ανθρώπους, αλλά ο Naif και η γυναίκα του δεν παραπονιούνται. Κοιμούνται στο πάτωμα αφού δεν υπάρχει χώρος για δεύτερο κρεβάτι στο δωμάτιο. Αλλά δεν τους πειράζει. «Έχω δει τόσο θάνατο και αίμα στη ζωή μου που το μόνο που με νοιάζει είναι η ασφάλεια των παιδιών μου», λέει ο Naif.

Αποφάσισαν να αφήσουν το Sengal, τη γενέτειρά τους στο Ιράκ, μετά τη σφαγή που οδήγησε στη μαζική έξοδο των Γιαζίντι στις αρχές Αυγούστου του 2014. Δεν μπορούσαν να διανοηθούν πόσο δύσκολο θα ήταν να φτάσουν στην Ευρώπη. Η Zina δεν είχε διαβατήριο και έτσι προσπάθησε να περάσει παράνομα τα σύνορα με την Τουρκία μαζί με την ενός έτους κόρη της. Συνελήφθη και πέρασε 15 μέρες στη φυλακή στην Τουρκία ενώ θήλαζε την κόρη της. «Δεν υπήρχαν ντους στη φυλακή και το φαγητό ήταν απαίσιο. Δεν υπήρχε τίποτα που να μπορούσα να δώσω στην κόρη μου».

Η Zina τελικά κατάφερε να συναντηθεί με τον άντρα και την υπόλοιπη οικογένειά της στην Τουρκία και συνέχισαν το ταξίδι τους. Κατάφεραν να φτάσουν στην Ελλάδα. Οι περιπέτειές τους δεν είχαν τέλος. «Όταν προσπαθήσαμε να φτάσουμε στα σύνορα, μας συνέλαβε η ελληνική αστυνομία. Μας πήγαν στην Κοζάνη και μας έβαλαν σε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου. Μείναμε εκεί 20 ημέρες περιμένοντας να ανοίξουν τα σύνορα».

Ο Naif και η Zina έχουν ήδη μείνει έξι μήνες στην Ελλάδα, αλλά ακόμη ελπίζουν ότι θα φύγουν σύντομα. Θέλουν να πάνε στη Γερμανία για να ξαναδούν τον 6χρονο γιο τους που κατόρθωσε να φτάσει εκεί μαζί με τη γιαγιά του. «Έχασα τη ζωή μου», λέει ο Naif. «Το μόνο που ελπίζω είναι τα παιδιά μου να ζήσουν μια κανονική ζωή. Μόνο αυτό με ενδιαφέρει».

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εργάζονται στους προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ήπειρο από τον Απρίλιο του 2016. Αυτή τη στιγμή παρεμβαίνουν σε τέσσερις διαφορετικούς καταυλισμούς, στον Κατσικά και στη Φανερωμένη κοντά στα Ιωάννινα και στους πιο απομονωμένους στα Δολιανά και στο Τσεπέλοβο, παρέχοντας κυρίως ειδική ιατρική φροντίδα (κλινική ψυχολογική υποστήριξη και ψυχιατρική υποστήριξη) και παρακολούθηση των ασθενών που υποφέρουν από χρόνιες παθήσεις. Φροντίζουν επίσης για την παραπομπή και τη μεταφορά ασθενών στα τοπικά νοσοκομεία όποτε χρειάζεται.