Υποσιτισμός: ένα πολιτικό πρόβλημα

Στο Νταρφούρ του Σουδάν, η τρέχουσα βία και οιμαζικές έξοδοι έχουν σοβαρές επιπτώσεις στον ανεφοδιασμό με τρόφιμα. Σεορισμένους προσφυγικούς καταυλισμούς, το ποσοστό υποσιτισμού παιδιώνηλικίας κάτω των 5 ετών έφτασε το 25%.

Αυτό το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο site του γαλλικού τμήματος των ΓΧΣ.

Τους προηγούμενους έξι μήνες, σε 13 από τα μεγαλύτερα προγράμματα τωνΓΧΣ κατά του υποσιτισμού η οργάνωση περιέθαλψε πάνω από 10.000ανθρώπους, η μεγάλη πλειονότητα των οποίων (88%) ήταν παιδιά ηλικίαςκάτω των 5 ετών. Πιο κάτω γίνεται αναφορά στα διατροφικά προγράμματαστο Σουδάν, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, τη Λιβερία, την ΑκτήΕλεφαντοστού και το Νίγηρα.

Ο δρ. Μίλτων Τεκτονίδης, γιατρός,υπεύθυνος για ζητήματα υποσιτισμού στα γραφεία του γαλλικού τμήματοςτων ΓΧΣ στο Παρίσι, παρακολούθησε τις εξελίξεις στην αντιμετώπιση τουυποσιτισμού και υπογραμμίζει ότι ο υποσιτισμός, ο οποίος σε καμίαπερίπτωση δεν είναι αναπόφευκτος, συχνά είναι αποτέλεσμα πολιτικώναποφάσεων.

Ο δρ. Τεκτονίδης μελέτησε τις πληροφορίες πουσυλλέχθηκαν από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 2004 από επιλεγμέναπρογράμματα, για να εξάγει κάποια συμπεράσματα από τα αποτελέσματα πουσυγκεντρώθηκαν. Αυτή η δουλειά απέδειξε για άλλη μια φορά τον πολιτικόχαρακτήρα του υποσιτισμού και αξιολόγησε τις εξελίξεις στηναντιμετώπιση του υποσιτισμού από τους ΓΧΣ.

«Σε όλες αυτές τιςπεριπτώσεις, εξαιρώντας το Νίγηρα,ο υποσιτισμός είναι αποτέλεσμα μιαςσύγκρουσης που περιλαμβάνει μαζικούς εκτοπισμούς πληθυσμών»,υπογραμμίζει ο δρ. Τεκτονίδης.

Μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουνίου2004, οι ΓΧΣ δέχθηκαν σχεδόν 9.000 παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών σεπρογράμματα θεραπευτικής σίτισης για οξύ υποσιτισμό.

Στενή σύνδεση μεταξύ αστάθειας και υποσιτισμού

Οιδύο χώρες με τη μεγαλύτερη αστάθεια, δηλαδή το Σουδάν και η Λ.Δ. τουΚονγκό, είναι και τα σημεία όπου οι διατροφικές δραστηριότητες των ΓΧΣείναι πιο εντατικές.

«Στο βόρειο Σουδάν, στο Μπέντιου, η μόνιμηαστάθεια επιδεινώνει την επισιτιστική κατάσταση και τις συνθήκεςυγιεινής. Ωστόσο, στο Κέντρο Θεραπευτικής Σίτισης στο Ακουέμ, στο νότιοτμήμα της χώρας, διαπιστώσαμε μείωση του αριθμού των εισαγωγών το 2004,καθώς η σταθερότητα των δύο τελευταίων ετών επέτρεψε μια καλή σοδειά το2003», εξηγεί ο δρ. Τεκτονίδης. Όσον αφορά το Νταρφούρ, η βία και οιμαζικές έξοδοι είχαν σοβαρές επιπτώσεις στον ανεφοδιασμό με τρόφιμα. Σεορισμένους προσφυγικούς καταυλισμούς, το ποσοστό υποσιτισμού παιδιώνηλικίας κάτω των 5 ετών έφτασε το 25%.

Η διακύμανση στα ποσοστάεισαγωγών στα Κέντρα Θεραπευτικής Σίτισης ανάλογα με τις μάχες ή με τιςπεριόδους σταθερότητας είναι επίσης εμφανέστατη στη Λ.Δ. του Κονγκό.

«Ότανο στρατός ανακατέλαβε την πόλη Μουκούμπου, οι εισαγωγές μειώθηκαν καικλείσαμε το Κέντρο Θεραπευτικής Σίτισης. Ωστόσο, στην πόλη Κάινα, στοΒόρειο Κίβου, που είναι αυτήν τη στιγμή μια από τις πιο ασταθείςπεριοχές της χώρας, η επισιτιστική κατάσταση είναι εξαιρετικά σοβαρή»,συνεχίζει ο δρ. Τεκτονόδης.

Τα Κέντρα Θεραπευτικής Σίτισης τωνΓΧΣ δέχονται κατά μέσο όρο πέντε εισαγωγές την ημέρα και η εικόνα πουπαρουσιάζεται, κρίνεται ανησυχητική: «Το 60% των ασθενών πάσχει απόυποσιτισμό με επιπλοκές εξαιτίας της μεγάλης έλλειψης βιταμινών καιιχνοστοιχείων ενώ πολλοί ενήλικες υποφέρουν από σοβαρό υποσιτισμό»,εξηγεί ο δρ. Τεκτονίδης.

Μη θυσιάζετε το παρόν για να εξασφαλίσετε το μέλλον

Υπάρχουνχώρες όπου ο υποσιτισμός σχετίζεται με δομικά αίτια (φυσικοίπαράγοντες, ακραία φτώχεια, αδιαφορία από τη μεριά της κυβέρνησηςκ.λπ.).

Στο Νίγηρα, το πρόγραμμα των ΓΧΣ στο Μαράντι περιέθαλψεμεταξύ Αυγούστου 2001 και Αυγούστου 2003 σχεδόν 13.000 ασθενείς. Κατάτη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2004, 3.245 παιδιά εισήχθησαν στοΚέντρο. Οι μακροπρόθεσμες λύσεις που προτείνονται για την αντιμετώπισητης χρόνιας έλλειψης τροφίμων συχνά στηρίζονται σε μεγάλα αναπτυξιακάπρογράμματα.

«Από τη μια μεριά, φοβάμαι ότι αυτά τα προγράμματαείναι απλά λόγια, από την άλλη μεριά είναι απαράδεκτο να θυσιάζεται τοπαρόν για να εξασφαλιστεί το μέλλον. Παρ' όλο που περιμένουμε τηνανάπτυξη τα επόμενα 20 χρόνια, τα υποσιτισμένα παιδιά χρειάζονται τηβοήθειά μας τώρα», τονίζει ο δρ. Τεκτονίδης.

«Τέλος, για να επικαλεστούμε αυτό που είπε ο Amartya Sen, Νόμπελ Οικονομίας, ''Δεν υπάρχει μη πολιτικό πρόβλημα τροφής''1».

1 Poverty and Famines: An Essay on Entitlement and Deprivation, Amartya Sen, Oxford: Clarendon Press, 1981.)