Τσαντ: «Η περίοδος του λιμού» τελείωσε αλλά ο υποσιτισμός παραμένει

Είναι νωρίς το πρωί και κάνει ήδη ζέστη όταν  δύο οχήματα 4Χ4 σταματούν μπροστά από ένα μικρό κέντρο υγείας στο χωριό Ανγκάρα, στο ανατολικό Τσαντ. Ένα πλήθος γυναικών και παιδιών στριμώχνεται κάτω από ένα μικρό υπόστεγο για να αποφύγει τον καυτό ήλιο, περιμένοντας την εβδομαδιαία συμβουλευτική να ξεκινήσει. Παρακολουθούν υπομονετικά καθώς η ομάδα των MSF στήνει την κινητή μονάδα του θεραπευτικού επισιτιστικού κέντρου.
 
«Είναι η δεύτερη φορά που φέρνω την κόρη μου στο επισιτιστικό πρόγραμμα», λέει η Maryoma Abdallah που κάθεται στη σκιά ενός δέντρου. Όπως και πολλές άλλες μητέρες, έχει κάνει μια μεγάλη διαδρομή με ένα γαϊδουράκι για να λάβει θεραπεία για την υποσιτισμένη κόρη της, kadidja.  

Διατροφή με χυλό από κεχρί

«Αυτή η χρονιά δεν ήταν καλή και το ίδιο και η προηγούμενη», λέει η Maryoma. «Το μόνο που έχω να της δώσω στο σπίτι είναι χυλός από κεχρί – δεν έχω χρήματα να αγοράσω γάλα ή φρούτα. Η κόρη μου ήταν πολύ αδύναμη αλλά χάρη στη θεραπευτική τροφή που παίρνει, ανακτά  βάρος».

Η δίχρονη Κadidja, είναι ένα από τα περισσότερα από 1.000 παιδιά που περιθάλπονται αυτή τη στιγμή στο πρόγραμμα επείγουσας επισιτιστικής βοήθειας, στην περιοχή Biltine, στο ανατολικό Τσαντ. Κάθε εβδομάδα, ομάδες μας με την κινητή μονάδα επισκέπτονται 11 απομακρυσμένα κέντρα υγείας σαν αυτό στην Angara.

Σε κάθε κέντρο υγείας η διαδικασία είναι η ίδια. Καθώς οι μητέρες έρχονται μία μία, κάθε παιδί ζυγίζεται, μετριέται και εξετάζεται λεπτομερώς από μία νοσηλεύτρια. Τα παιδιά στην πρώτη τους επίσκεψη εξετάζονται και για ελονοσία. Όταν κρίνεται απαραίτητο, στο παιδί χορηγούνται φάρμακα από το φαρμακοποιό της ομάδας μας. Στο τέλος, κάθε μητέρα λαμβάνει για το παιδί της θεραπευτική τροφή για μία εβδομάδα. Αυτή η έτοιμη προς χρήση κρέμα από φιστίκια και γάλα περιέχει όλες τις απαραίτητες βιταμίνες και τα μεταλλικά στοιχεία που χρειάζεται το υποσιτισμένο παιδί για να ανακτήσει τις δυνάμεις του.

Από την έναρξη του προγράμματος τον Απρίλιο, περισσότερα από 3.500 παιδιά με οξύ υποσιτισμό έχουν λάβει θεραπεία από τα επισιτιστικά μας προγράμματα, ενώ περισσότερα από 1.200 παιδιά έχουν θεραπευθεί.      

Ένα μικρό βήμα μπροστά

«Έχουμε κάνει ένα μικρό βήμα μπροστά», λέει ο Marcus Machmann, συντονιστής στο πρόγραμμα των MSF στο Biltine. ”Ο συνολικός αριθμός παιδιών στο πρόγραμμά μας έχει μειωθεί -από 1.300 που ήταν τον  Ιούνιο στα 1.000 το Σεπτέμβριο. Αλλά συνεχίζουμε να έχουμε κατά μέσο όρο 200 νέες εισαγωγές την εβδομάδα. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν ακόμη πολλά σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά .”

Στην Angara, η νοσηλεύτρια Carole Antoine Riolobos, εξετάζει τις μητέρες και τα παιδιά που περιμένουν, ψάχνοντας για αυτά που χρειάζονται άμεση φροντίδα. «Μαζί με τον υποσιτισμό, βλέπουμε και πολλά άρρωστα παιδιά», λέει. «Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η αφυδάτωση ως αποτέλεσμα της διάρροιας. Οι άνθρωποι εδώ δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και τα παιδιά συχνά  πίνουν νερό απευθείας από τα ποτάμια».

Η Riolobos σταματά μπροστά σε μια γυναίκα που φορά ένα ανοιχτό πράσινο φόρεμα και εξετάζει το παιδί που κάθεται στα γόνατά της.  Το μικρό αγόρι, ο Adil, είναι σοβαρά αφυδατωμένο και χρειάζεται εντατική φροντίδα. Καθώς η νοσηλεύτρια ξεκινά (προκαταρκτική) θεραπεία, εξηγεί στη μητέρα του ότι ο γιος της είναι πολύ άρρωστος και θα πρέπει να εισαχθεί στο νοσοκομείο στο Biltine. Ένα αυτοκίνητο των MSF θα τους μεταφέρει στην πόλη στο τέλος της μέρας όταν θα έχουν ολοκληρωθεί οι συμβουλευτικές συνεδρίες.

Η συγκομιδή αρχίζει

Από τον Απρίλιο, περισσότερα από 500 σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά που χρειάζονταν εντατική φροντίδα έχουν εισαχθεί στην ειδική πτέρυγα των MSF, στο περιφερειακό νοσοκομείο του Biltine. Η ομάδα ελπίζει ότι ο αριθμός των εισαγωγών θα μειωθεί καθώς ξεκινά η περίοδος της συγκομιδής και η ετήσια «περίοδος της πείνας» τελειώνει.

Καθώς καμία άλλη οργάνωση υγείας δεν εργάζεται στην περιοχή, οι MSF θα συνεχίσουν  το πρόγραμμα επείγουσας επισιτιστικής βοήθειας μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου.

Αλλά παρόλο που η περίοδος της πείνας μπορεί να έχει σχεδόν περάσει, ο Bachmann προειδοποιεί ότι το βασικό πρόβλημα παραμένει. «Ακόμα κι αν έχουμε ξεπεράσει την κορύφωση του υποσιτισμού για φέτος, δεν υπάρχει λόγος να είμαστε υπερβολικά αισιόδοξοι, καθώς η δομική επισιτιστική κρίση παραμένει και δεν μπορεί να λυθεί μόνο από το δικό μας πρόγραμμα επείγουσας επισιτιστικής βοήθειας».

Κάθε χρόνο, οι άνθρωποι στο Τσαντ αντιμετωπίζουν επαναλαμβανόμενες επισιτιστικές κρίσεις, οι οποίες δημιουργούν τεράστια προβλήματα στις οικογένειες και τις κοινότητες. Ενώ τα προγράμματα επείγουσας βοήθειας των MSF σώζουν ζωές, οι βασικές αιτίες πρέπει να αντιμετωπιστούν.  

Επείγουσα ανάγκη είναι να ξεφύγουμε από μια μόνιμη «κατάσταση επείγουσας ανάγκης»

«Υπάρχει πιθανότητα η ίδια κρίση να εμφανιστεί του χρόνου στις περιοχές που φέτος αναπτύσσουμε τα προγράμματα επείγουσας βοήθειας», λέει ο Stefano Argenziano, ο διευθυντής των MSF στη χώρα. «Το πραγματικό επείγον στο Τσαντ είναι να ξεφύγουμε από το να αντιμετωπίζουμε την κατάσταση ως επείγουσα».

Άλλα επισιτιστικά προγράμματα των MSF στο Τσαντ:
Στο κεντρικό  πρόγραμμα των MSF στο Am Timan, στο ανατολικό Τσαντ, 6.535 υποσιτισμένα παιδιά έχουν λάβει θεραπεία από τα εξωτερικά ιατρεία από τον Ιανουάριο, και 731 σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά έχουν λάβει περίθαλψη στο νοσοκομείο.

Οι MSF λειτουργούν ένα παιδιατρικό νοσοκομείο στην πόλη Massakory, στην περιοχή Hadjer Lamis, του δυτικού Τσαντ. Από τον Ιανουάριο, οι MSF έχουν περιθάλψει 7.800 σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά. Από αυτά 2.012 εισήχθησαν στο νοσοκομείο και 5.725 δέχθηκαν περίθαλψη στα εξωτερικά ιατρεία. Οι MSF εργάζονται σε 6 κέντρα υγείας στην περιοχή και υποστηρίζουν άλλα δύο.

Στο Yao, κεντρικό Τσαντ, οι MSF ξεκίνησαν ένα επισιτιστικό πρόγραμμα τον Απρίλιο και περιέθαλψαν 1.559 σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά. Άλλα 388 παιδιά που υπέφεραν από υποσιτισμό και/ή άλλες παιδικές ασθένειες νοσηλεύτηκαν σε ένα επισιτιστικό κέντρο που λειτουργούν οι MSF στη N'Djamena Bilala. Το πρόγραμμα έκλεισε στο τέλος του Σεπτεμβρίου.

Το Μάιο, οι MSF άνοιξαν ένα πρόγραμμα στο  Abu Deia, στο βορειοανατολικό Τσαντ, περιθάλποντας περίπου 1.400 παιδιά. Το πρόγραμμα παραδόθηκε στις τοπικές αρχές στις αρχές Οκτωβρίου.

Τον Ιούλιο, οι MSF άνοιξαν ένα πρόγραμμα στο Bokoro, στο ανατολικό Τσαντ. Μέχρι σήμερα, 2.702 παιδιά έχουν δεχθεί περίθαλψη σε 10 επισιτιστικά κέντρα και περισσότερα από 230 σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά έχουν εισαχθεί στο νοσοκομείο. Οι MSF θα παραδώσουν το πρόγραμμα στις τοπικές αρχές το Δεκέμβριο.