Στο στόχαστρο επιθέσεων οι δομές υγείας στην περιοχή Tigray της Αιθιοπίας

Από τις 106 δομές υγείας που επισκέφθηκαν οι ομάδες μας από τα μέσα Δεκεμβρίου έως τις αρχές Μαρτίου, σχεδόν το 70% είχε λεηλατηθεί, περισσότερο από το 30% είχε υποστεί ζημιές και μόλις το 13% λειτουργούσε κανονικά.

Σε ορισμένες δομές υγείας στο Tigray, η λεηλασία συνεχίζεται. Αν και ορισμένες λεηλασίες μπορεί να ήταν ευκαιριακές, οι δομές υγείας στις περισσότερες περιοχές φαίνεται να έχουν βανδαλιστεί σκόπιμα για να καταστούν μη λειτουργικές. Σε πολλά κέντρα υγείας, όπως το Debre Abay και το May Kuhli στα βορειοδυτικά, οι ομάδες μας βρήκαν κατεστραμμένο εξοπλισμό, σπασμένες πόρτες και παράθυρα, καθώς και φάρμακα  και φακέλους ασθενών σκορπισμένα στο δάπεδο.

Στο νοσοκομείο Adwa στο κέντρο του Tigray, ιατρικός εξοπλισμός, συμπεριλαμβανομένων υπερηχογράφων έχει καταστραφεί σκόπιμα. Στην ίδια περιοχή, οι δομές υγείας στο Semema φέρεται να λεηλατήθηκαν δύο φορές από στρατιώτες πριν πυρποληθούν, ενώ το κέντρο υγείας στο Sebeya χτυπήθηκε από ρουκέτες, με αποτέλεσμα να καταστραφεί η αίθουσα τοκετού.

Νοσοκομεία καταλαμβάνονται από στρατιώτες

Μία στις πέντε δομές υγείας που επισκέφτηκαν οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είχε καταληφθεί  από στρατιώτες. Σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό ήταν προσωρινό, σε άλλες συνεχίζεται η ένοπλη κατοχή. Στο Mugulat στο ανατολικό Tigray οι στρατιώτες της Ερυθραίας εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το κέντρο υγείας ως βάση τους. Το νοσοκομείο στο Abiy Addi στο κέντρο του Tigray, το οποίο εξυπηρετεί πληθυσμό μισού εκατομμυρίου, βρισκόταν υπό την κατοχή των αιθιοπικών δυνάμεων μέχρι τις αρχές Μαρτίου.

«Ο στρατός χρησιμοποιούσε το νοσοκομείο Abiy Addi ως στρατιωτική βάση και για να σταθεροποιήσει τους τραυματίες στρατιώτες τους», λέει η συντονίστρια επείγουσας παρέμβασης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Kate Nolan. «Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου δεν ήταν προσβάσιμο από τον γενικό πληθυσμό. Οι ασθενείς έπρεπε να πάνε στο κέντρο υγείας της πόλης, το οποίο δεν ήταν εξοπλισμένο για παροχή δευτεροβάθμιας ιατρικής περίθαλψης - δεν μπορούν να γίνουν εκεί μεταγγίσεις αίματος, για παράδειγμα, ή να θεραπεύσουν τραύματα από πυροβολισμούς».

Κατάσχεση ασθενοφόρων

Λίγες δομές υγείας στο Tigray διαθέτουν αυτή τη στιγμή ασθενοφόρα, καθώς τα περισσότερα έχουν κατασχεθεί από ένοπλες ομάδες. Μέσα και γύρω από την πόλη του Adigrat στο ανατολικό Tigray, για παράδειγμα, περίπου 20 ασθενοφόρα κατασχέθηκαν από το νοσοκομείο και τα κοντινά κέντρα υγείας. Αργότερα, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είδαν μερικά από αυτά τα οχήματα να χρησιμοποιούνται από στρατιώτες κοντά στα σύνορα της Ερυθραίας, για τη μεταφορά εμπορευμάτων. Ως αποτέλεσμα, το σύστημα παραπομπής στο Tigray για τη μεταφορά ασθενών είναι σχεδόν ανύπαρκτο. Οι ασθενείς χρειάζεται να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις, μερικές φορές περπατώντας για μέρες, για να βρουν βασικές υπηρεσίες υγείας.

Πολλές δομές υγείας διαθέτουν λίγο - ή καθόλου - προσωπικό. Κάποιοι εργαζόμενοι έχουν φύγει από φόβο. Άλλοι δεν έρχονται πλέον στη δουλειά επειδή δεν έχουν πληρωθεί για μήνες.

Καταστροφικές επιπτώσεις στον πληθυσμό

«Οι επιθέσεις στις δομές υγείας του Tigray έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στον πληθυσμό», λέει ο γενικός διευθυντής του Ολλανδικού Τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Oliver Behn. «Οι δομές υγείας και το ιατρικό προσωπικό πρέπει να προστατεύονται κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης, σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Αυτό δεν συμβαίνει σαφώς στο Tigray».

Πριν ξεκινήσει η σύγκρουση τον Νοέμβριο του 2020, το Tigray είχε ένα από τα καλύτερα συστήματα υγείας στην Αιθιοπία, με σημεία παροχής βασικών ιατρικών υπηρεσιών σε χωριά, κέντρα υγείας και νοσοκομεία σε πόλεις και ένα λειτουργικό σύστημα παραπομπής με ασθενοφόρα που μεταφέρουν ασθενείς στο νοσοκομείο. Αυτό το σύστημα υγείας έχει καταρρεύσει σχεδόν ολοκληρωτικά.

Το προσωπικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που λειτουργεί κινητές κλινικές σε αγροτικές περιοχές του Tigray έχει ακούσει μαρτυρίες για γυναίκες που πεθάναν στον τοκετό επειδή δεν μπόρεσαν να φτάσουν σε νοσοκομείο λόγω έλλειψης ασθενοφόρων, ανεξέλεγκτης ανασφάλειας στους δρόμους και νυχτερινής απαγόρευσης κυκλοφορίας. Εν τω μεταξύ, πολλές γυναίκες γεννούν σε ανθυγιεινές συνθήκες σε άτυπους καταυλισμούς.

Τους τελευταίους τέσσερις μήνες, λίγες έγκυες γυναίκες έχουν λάβει προγεννητική ή μεταγεννητική φροντίδα και τα παιδιά δεν έχουν εμβολιαστεί, αυξάνοντας τον κίνδυνο μελλοντικών επιδημιών. Ασθενείς με χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης, η υπέρταση και ο ιός HIV, καθώς και ψυχιατρικοί ασθενείς, δεν λαμβάνουν την απαραίτητη θεραπεία. Οι επιζώντες σεξουαλικής βίας συχνά δεν μπορούν να λάβουν ιατρική και ψυχολογική φροντίδα.

 «Το σύστημα υγείας πρέπει να αποκατασταθεί το συντομότερο δυνατό», λέει ο Behn. «Οι καταστροφές στις δομές υγείας πρέπει να αποκατασταθούν, να σταλούν περισσότερες προμήθειες και ασθενοφόρα. Το προσωπικό πρέπει να πληρωθεί και να μπορεί να εργαστεί σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Το πιο σημαντικό, όλες οι ένοπλες ομάδες πρέπει να σέβονται και να προστατεύουν τις δομές υγείας και το ιατρικό προσωπικό».

Οι ομάδες μας επισκευάζουν αρκετές δομές υγείας σε ολόκληρη την περιοχή, τις προμηθεύουν με φάρμακα και άλλες ιατρικές προμήθειες, υποστηρίζουν ιατρικά τις αίθουσες επειγόντων, τα τμήματα μητρικής φροντίδας και τα εξωτερικά ιατρεία. Ακόμη, λειτουργούμε κινητές κλινικές σε αγροτικές πόλεις και χωριά όπου το σύστημα υγείας δεν λειτουργεί και σε ανεπίσημους καταυλισμούς εκτοπισμένων. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν αγροτικές περιοχές στο Tigray στις οποίες ούτε οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, ούτε άλλοι οργανισμοί, έχουν πρόσβαση. Οι ομάδες μας μπορούν μόνο να υποθέσουν ότι τα άτομα που ζουν σε αυτές τις περιοχές στερούνται υγειονομικής περίθαλψης.