Σουδάν: Θάνατοι και κρίση υποσιτισμού στον καταυλισμό Zamzam στο Βόρειο Νταρφούρ- οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ζητούν επείγουσα, μαζική κινητοποίηση της διεθνούς κοινότητας

Μια ταχεία αξιολόγηση της διατροφικής κατάστασης και της θνησιμότητας που πραγματοποίησαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αποκαλύπτει ότι μια καταστροφική κατάσταση έχει ξεδιπλωθεί στον καταυλισμό Zamzam, στο Βόρειο Νταρφούρ, από την έναρξη της σύγκρουσης στο Σουδάν τον Απρίλιο του 2023. Όλα τα όρια έκτακτης ανάγκης για τον υποσιτισμό έχουν ξεπεραστεί και οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ζητούν άμεση, συντονισμένη και ταχεία κλιμάκωση της ανθρωπιστικής βοήθειας προκειμένου να σωθούν ζωές. Η δράση των οργανισμών του ΟΗΕ και των διεθνών ΜΚΟ - οι οποίες έχουν διατηρήσει περιορισμένη μόνο παρουσία στο Βόρειο Νταρφούρ από τότε που εκκενώθηκαν τον Απρίλιο - είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη αυτού του στόχου. Απαιτείται επείγουσα διανομή τροφίμων και διάθεση πόρων. Η υγειονομική περίθαλψη και η παροχή νερού και αποχέτευσης είναι επίσης ζωτικής σημασίας.

Σχεδόν το ένα τέταρτο των παιδιών που εξετάστηκαν κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης ήταν σοβαρά υποσιτισμένα, ενώ το 7% διαγνώστηκε με σοβαρό οξύ υποσιτισμό . Μεταξύ των παιδιών ηλικίας έξι μηνών έως δύο ετών, τα στοιχεία ήταν ακόμη πιο ανησυχητικά, καθώς σχεδόν το 40% αυτής της ηλικιακής ομάδας ήταν υποσιτισμένα - το 15% με οξύ υποσιτισμό. Το ανώτατο όριο έκτακτης ανάγκης για τον μέτριο και σοβαρό οξύ υποσιτισμό (το παγκόσμιο ποσοστό για τον οξύ υποσιτισμό ), το οποίο υποδηλώνει ότι πρέπει να ληφθούν επείγοντα μέτρα, είναι 15% - γεγονός που καθιστά σαφές ότι στον καταυλισμό Zamzam επικρατεί μια σοβαρή κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Ο συνολικός αριθμός των θανάτων στον καταυλισμό ανά ημέρα εγείρει επίσης μεγάλη ανησυχία, με ένα ακαθάριστο ποσοστό θνησιμότητας 2,5 ανά 10.000 άτομα ανά ημέρα - υπερδιπλάσιο του ορίου έκτακτης ανάγκης. Το 40% των εγκύων και θηλαζουσών γυναικών βρέθηκαν επίσης υποσιτισμένες - άλλη μια ένδειξη της έντονης σοβαρότητας της κατάστασης.

Για να αποτραπούν περαιτέρω απώλειες ζωών και να μειωθεί η έκταση της καταστροφής οι ομάδες μας θα κλιμακώσουν γρήγορα την ανταπόκρισή τους στον καταυλισμό για να παράσχουν θεραπεία στα παιδιά που βρίσκονται στην πιο κρίσιμη κατάσταση. Ωστόσο, η κλίμακα της καταστροφής απαιτεί πολύ μεγαλύτερη ανταπόκριση από αυτή που μπορούν να παράσχουν μόνοι τους οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα.

«Αυτό που βλέπουμε στον καταυλισμό Zamzam είναι μια απολύτως καταστροφική κατάσταση», λέει η Claire Nicolet, επικεφαλής της επείγουσας παρέμβασης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Σουδάν. «Υπολογίζουμε ότι τουλάχιστον ένα παιδί πεθαίνει κάθε δύο ώρες στον καταυλισμό. Η τρέχουσα εκτίμησή μας είναι ότι υπάρχουν περίπου 13 θάνατοι παιδιών κάθε μέρα. Όσα πάσχουν από σοβαρό υποσιτισμό και δεν έχουν ακόμη πεθάνει, διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να πεθάνουν μέσα σε τρεις έως έξι εβδομάδες, αν δεν λάβουν θεραπεία. Η κατάστασή τους μπορεί να αντιμετωπιστεί αν μπορέσουν να φτάσουν σε μια υγειονομική μονάδα. Αλλά πολλά δεν μπορούν».

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι η μόνη ιατρική οργάνωση που δραστηριοποιείται στον καταυλισμό Zamzam - έναν από τους μεγαλύτερους και παλαιότερους καταυλισμούς για εσωτερικά εκτοπισμένους σε ολόκληρο το Σουδάν - και η μικρή κλινική του δεν μπορεί να διαχειριστεί τον μεγάλο αριθμό ασθενών και τη σοβαρότητα της ιατρικής τους κατάστασης. Τους τελευταίους εννέα μήνες, το ήδη εύθραυστο σύστημα υγείας του Βόρειου Νταρφούρ - και ολόκληρη η ανθρωπιστική ανταπόκριση - έχει καταρρεύσει, και η κλινική είναι ένα από τα ελάχιστα κέντρα εξωτερικών ιατρείων στο Βόρειο Νταρφούρ που είναι πλήρως λειτουργικά. Οι άνθρωποι ταξιδεύουν με γαϊδουράκια ή με τα πόδια από χωριά που απέχουν έως και 50 χιλιόμετρα από τον καταυλισμό για να έχουν πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, κατασκηνώνουν έξω από την κλινική τη νύχτα επειδή αυτή είναι η μόνη τους επιλογή για να λάβουν θεραπεία τα παιδιά τους.

«Πριν από την έναρξη της σύγκρουσης τον περασμένο Απρίλιο, οι άνθρωποι στον καταυλισμό εξαρτώνταν σε μεγάλο βαθμό από τη διεθνή υποστήριξη που υπήρχε σε τρόφιμα, υγειονομική περίθαλψη, καθαρό νερό - τα πάντα. Τώρα, έχουν εγκαταλειφθεί σχεδόν εντελώς», εξηγεί η Nicolet. Δεν έχουν γίνει διανομές τροφίμων από το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης από τον Μάιο. Oι οικογένειες συνήθιζαν να τρώνε δύο γεύματα την ημέρα, τώρα μας λένε ότι τρώνε μόνο ένα. Ο κόσμος πεινάει - με αποτέλεσμα να πεθαίνουν παιδιά». Οι συνθήκες στον καταυλισμό είναι φρικτές: εκτός από την υγειονομική περίθαλψη που παρέχεται από την κλινική των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, δεν υπάρχει επίσης παροχή καθαρού νερού. Οι άνθρωποι πίνουν είτε από τους βάλτους είτε από το ποτάμι, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει σοβαρή διάρροια. Για τα παιδιά που είναι ήδη υποσιτισμένα, αυτό μπορεί να αποβεί μοιραίο. Ομοίως, μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό τα υγιή παιδιά και να προκαλέσει ταχεία επιδείνωση της υγείας τους.

«Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συνέβαλαν στα υψηλά επίπεδα υποσιτισμού που παρατηρούμε. Ο Ιανουάριος είναι μια περίοδος κατά την οποία ο υποσιτισμός θα έπρεπε να είναι στο χαμηλότερο επίπεδο, επειδή τον Δεκέμβριο γίνεται συνήθως η συγκομιδή, πράγμα που σημαίνει ότι τα αποθέματα τροφίμων θα έπρεπε να είναι στο υψηλότερο επίπεδο. Όμως, κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, οι άνθρωποι δεν μπόρεσαν να φροντίσουν τις καλλιέργειές τους λόγω της ανασφάλειας, και επιπλέον, η ελάχιστη γεωργική παραγωγή που ήταν δυνατή ήταν κάτω του μέσου όρου λόγω των χαμηλών βροχοπτώσεων. Με τη συνήθη κορύφωση του υποσιτισμού - μεταξύ Απριλίου και Σεπτεμβρίου - να μην έχει έρθει ακόμα,  αναμένουμε ότι ο ήδη τεράστιος αριθμός των κρουσμάτων που βλέπουμε τώρα θα αυξηθεί δραστικά τους επόμενους μήνες».

Πριν από τον Απρίλιο του 2023, το σύστημα υγείας στο Βόρειο Νταρφούρ υποστηριζόταν από τους οργανισμούς του ΟΗΕ WFP, UNICEF, IOM, OCHA. Η βοήθεια αυτή έχει σταματήσει απότομα, με τις οδικές και αεροπορικές διαδρομές εφοδιασμού να δέχονται σοβαρά εμπόδια. Το προσωπικό δεν λαμβάνει πλέον μισθούς, ο εξοπλισμός και τα φάρμακα είναι σε έλλειψη, όπως και τα καύσιμα για τις γεννήτριες, το νερό και άλλες προμήθειες που απαιτούνται για τη λειτουργία των υγειονομικών μονάδων. Τα προγράμματα υποσιτισμού που υπήρχαν κάποτε στο El Fasher - την πρωτεύουσα της πολιτείας - είναι ανύπαρκτα.

Δεν υπάρχει πλέον κάποιο σημείο στην πόλη που να μπορούν να απευθυνθούν οι άνθρωποι για την πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη των παιδιών τους. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για τις περιοχές όπου μαίνεται η σύγκρουση, ώστε να ανοίξει το αεροδρόμιο του El Fasher και να διασφαλιστεί ότι θα παραμείνει προσβάσιμο μόλις λειτουργήσει, ώστε οι ανθρωπιστικοί φορείς να μπορούν να επιστρέψουν γρήγορα και να παράσχουν υποστήριξη στους ανθρώπους όχι μόνο στον καταυλισμό Zamzam, αλλά και σε ολόκληρο το Βόρειο Νταρφούρ.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι σήμερα η μόνη μεγάλη διεθνής οργάνωση που παρέχει δωρεάν παιδιατρική περίθαλψη και στις πέντε πολιτείες του Νταρφούρ - μια περιοχή στο μέγεθος της Γαλλίας. Το παιδιατρικό νοσοκομείο διαθέτει συνολικά μόλις 78 κλίνες για έναν πληθυσμό άνω των 11 εκατομμυρίων ανθρώπων καιδενμπορεί να ανταποκριθεί στην κλίμακα αυτής της καταστροφής.

«Οι παραπομπές ασθενών από τον καταυλισμό Zamzam στο παιδιατρικό νοσοκομείο του El Fasher γίνονται σε καθημερινή βάση για να προσπαθήσουμε να σώσουμε τις ζωές των παιδιών», εξηγεί η Nicolet «Αλλά γνωρίζουμε από την αξιολόγηση της θνησιμότητας ότι υπάρχουν εκατοντάδες παιδιά που δεν φτάνουν καν στην κλινική μας στον καταυλισμό.

Είναι δυνατόν να αποτραπεί η περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης μέσω μιας μαζικής κινητοποίησης της διεθνούς κοινότητας. Δεν μπορούμε να καθόμαστε άπραγοι και να αφήνουμε τους ανθρώπους να συνεχίζουν να υποφέρουν σιωπηλά. Η ανάγκη για αυτήν την κλιμάκωση είναι επείγουσα - χωρίς αυτήν, θα έχουμε και άλλους θανάτους ακόμη περισσότερων παιδιών».