Σουδάν: Κλιμάκωση των ανθρωπιστικών αναγκών για περισσότερους από μισό εκατομμύριο νέους εσωτερικά εκτοπισμένους που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη βία στο Wad Madani

Στις 15 Δεκεμβρίου, οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF) εξαπέλυσαν επίθεση στο Wad Madani του Σουδάν και πήραν τον έλεγχο αρκετών άλλων πόλεων και περιοχών στην πολιτεία Al Jazirah μέσα σε λίγες ημέρες. Έκτοτε, περισσότεροι από μισό εκατομμύριο άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τις μάχες και την επακόλουθη ανασφάλεια, συμπεριλαμβανομένων περίπου 234.000¹ εσωτερικά εκτοπισμένων που είχαν προηγουμένως αναζητήσει καταφύγιο στο Wad Madani καθώς η βία στο Χαρτούμ εντάθηκε.  

Το χάος που ακολούθησε την εξελισσόμενη δυναμική των συγκρούσεων και η σοβαρή ανασφάλεια και η εκτεταμένη βία δημιούργησαν ένα περιβάλλον στο οποίο οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν μπορούσαν πλέον να λειτουργήσουν στο Wad Madani. Οι ομάδες μας αναγκάστηκαν να αναστείλουν όλες τις δραστηριότητές τους και να εκκενώσουν το προσωπικό τους από το Wad Madani στις 19 Δεκεμβρίου, αφήνοντας πίσω έναν πληθυσμό με ακόμη λιγότερη πρόσβαση σε βασικές ιατρικές υπηρεσίες. Έπρεπε επίσης να εκκενώσουμε το προσωπικό από το Damazine, το Um Rakuba στην πολιτεία Gedaref και το Doka. Στο Damazine, μειώσαμε τις δραστηριότητες.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ήταν παρόντες στο Wad Madani από τον Μάιο του 2023. Οι συνθήκες ήταν ήδη άθλιες για το μισό εκατομμύριο εσωτερικά εκτοπισμένων που ζούσαν εκεί, οι οποίοι αποτελούσαν το 8% όλων των εσωτερικά εκτοπισμένων στο Σουδάν – ήδη η μεγαλύτερη κρίση εσωτερικού εκτοπισμού στον κόσμο, με περισσότερα από 6 εκατομμύρια να αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους εντός της χώρας, πέρα από τους περισσότερους από 1,4 εκατομμύρια² ανθρώπους που έχουν διαφύγει εκτός συνόρων. Μεταξύ Μαΐου και Νοεμβρίου, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα πραγματοποίησαν 18.390 ιατρικές συνεδρίες (το 40% αυτών για παιδιά κάτω των 15 ετών) σε αρκετές από τις εκατοντάδες τοποθεσίες που φιλοξενούν εκτοπισμένους σε όλη την πολιτεία, ορισμένες σε σχολεία ή παλιά δημόσια κτίρια. 

«Μέσω των κινητών κλινικών τους, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διέγνωσαν και παρέπεμψαν 66 παιδιά που πάσχουν από σοβαρό οξύ υποσιτισμό με σοβαρές επιπλοκές τους τελευταίους έξι μήνες – περιπτώσεις που θα μπορούσαν να αποβούν μοιραίες αν δεν αντιμετωπιστούν επειγόντως σε νοσοκομείο», λέει η Slaymen Ammar, ιατρική συντονίστρια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για το Σουδάν. «Αλλά οι δομές υγείας ήταν υπερφορτωμένες. Καθώς ο πληθυσμός της πόλης είχε αυξηθεί κατά 30%, υπήρχαν όλο και περισσότεροι ασθενείς, αλλά σημαντικές προκλήσεις εφοδιασμού και προσωπικού. Και καθώς οι τιμές εκτινάχθηκαν στα ύψη για όλα τα αγαθά, η πρόσβαση σε υπηρεσίες διάσωσης αποτέλεσε εμπόδιο τόσο για τους εκτοπισμένους όσο και για τους απλούς κατοίκους. Σήμερα, με την αποχώρηση των περισσότερων διεθνών οργανισμών - και παρά τις προσπάθειες των τοπικών εθελοντών που εργάζονται στον τομέα της υγείας - μπορούμε μόνο να υποθέσουμε ότι έχει επιδεινωθεί».

Τον τελευταίο μήνα, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στις πολιτείες Gedaref και Kassala –όπου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα λειτουργούν από το 2021 ως απάντηση στην κρίση στο Tigray στην Αιθιοπία– έγιναν μάρτυρες της άφιξης χιλιάδων ανθρώπων από το Wad Madani³ και επί του παρόντος αξιολογούν και ανταποκρίνονται στις κλιμακούμενες υγειονομικές και ανθρωπιστικές ανάγκες. Στην Tanideba (Gedaref), οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν ξεκινήσει μια βραχυπρόθεσμη επείγουσα παρέμβαση για τους πρόσφατα εκτοπισμένους Αιθίοπες πρόσφυγες και τους πρόσφατα εκτοπισμένους Σουδανούς πολίτες, παρέχοντας βασική υγειονομική περίθαλψη, το νερό και την αποχέτευση, καθώς και μερίδες τροφίμων. Αυτό περιελάμβανε εφάπαξ διανομές και δωρεές.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι δραστηριότητες στην Tanideba μειώθηκαν προσωρινά για μικρό χρονικό διάστημα λόγω της κλιμάκωσης της σύγκρουσης στο Wad Madani.  

Η σύγκρουση στο Σουδάν έχει προκαλέσει ανυπολόγιστο πόνο, έχει εκτοπίσει εκατομμύρια, έχει σκοτώσει χιλιάδες και έχει τραυματίσει αμέτρητους άλλους. Για πολλούς εκτοπισμένους, το Gedaref και η Kassala είναι μόνο οι τελευταίοι σταθμοί σε ένα μακρύ ταξίδι για να αναζητήσουν ασφάλεια, κατά τη διάρκεια του οποίου έχουν υποστεί βία και έχουν υποστεί έλλειψη βασικών αναγκών όπως τρόφιμα, καθαρό νερό, αποχέτευση και πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη.

«Είμαστε αρχικά από το Darfur, αλλά λόγω των βίαιων συγκρούσεων και της κρίσης εκεί, πήγαμε στο Χαρτούμ. Αλλά ο πόλεμος μας ακολούθησε στο Χαρτούμ, οπότε πήγαμε στο Wad Madani. Και μετά, η ιστορία συνεχίζεται», λέει ο Salem⁴, ένας εκτοπισμένος άνδρας που έφτασε με την οικογένειά του σε έναν τόπο συγκέντρωσης στην τοποθεσία Al Mufaza, Gedaref, πριν από δύο εβδομάδες από το Wad Madani. Η οικογένεια του Salem εγκατέλειψε το Χαρτούμ πριν από οκτώ μήνες, όταν ένας βομβαρδισμός έπληξε το σπίτι τους και τραυμάτισε σοβαρά ένα από τα παιδιά τους. 

 «Ήμασταν έξι άτομα στο σπίτι και εκείνη την εποχή η γυναίκα μου ήταν έγκυος. Το σπίτι μας καταστράφηκε. Με χτύπησαν στο χέρι, αλλά το παιδί μου τραυματίστηκε πολύ χειρότερα στο κεφάλι. Καταφέραμε να τον πάμε στο νοσοκομείο, γιατί χρειαζόταν επείγουσα χειρουργική επέμβαση για να σωθεί. Αλλά μόλις πήρε εξιτήριο, έπρεπε να φύγουμε από την πόλη λόγω ανασφάλειας. Φτάσαμε στον καταυλισμό για εσωτερικά εκτοπισμένους στο Wad Madani και εκείνη γέννησε εκεί», συνεχίζει.

Στα μέσα Δεκεμβρίου, ο ίδιος και η οικογένειά της κατέφυγαν για άλλη μια φορά στο Gedaref: «Άρχισαν συγκρούσεις και αρχίσαμε να ακούμε ήχους από πυρά και ένοπλους άνδρες να πολεμούν ξανά. Αμέσως, αποφασίσαμε να φύγουμε. Άρχισα να σκέφτομαι πού πρέπει να πάμε τώρα. Κανένα μέρος δεν ήταν ασφαλές εκείνη την εποχή».  

Σε μια περιοχή όπου η υγειονομική περίθαλψη και τα βασικά φάρμακα ήταν ήδη εξαιρετικά περιορισμένα, οι εκτοπισμένοι πληθυσμοί υποφέρουν τώρα από αυξανόμενες απαιτήσεις υγείας, που απορρέουν από τις άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις της βίας. Οι βασικές ανάγκες κλιμακώνονται τώρα περαιτέρω και χρειάζονται επείγουσα αντιμετώπιση.

«Στους χώρους συγκέντρωσης στην πόλη Kassala, οι εκτοπισμένοι είπαν στις ομάδες μας ότι δεν έχουν λάβει καμία βοήθεια από την άφιξή τους στα μέσα προς τα τέλη Δεκεμβρίου», εξηγεί η Pauline Lenglart, συντονίστρια προγράμματος επείγουσας παρέμβασης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Σουδάν.  «Οι οικογένειες κοιμούνται στο έδαφος, η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη εξακολουθεί να είναι αυστηρά περιορισμένη, υπάρχουν λίγες ιατρικές δομές που λειτουργούν και τα φάρμακα δεν παρέχονται δωρεάν. Πολλοί άνθρωποι μας έχουν πει ότι δεν είναι σε θέση να αντέξουν οικονομικά είδη όπως τρόφιμα και φάρμακα, αναγκάζοντάς τους να επιλέξουν μεταξύ αυτών των αναγκών. Η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα αξιολογεί συνεχώς τις ανάγκες σε νέους χώρους φιλοξενίας που ανοίγουν για να στεγάσουν πρόσφατα εκτοπισμένους ανθρώπους.  Σε όλα αυτά τα μέρη, βλέπουμε ότι η ανθρωπιστική βοήθεια που παρέχεται εξακολουθεί να είναι θλιβερά ανεπαρκής για να καλύψει τις βασικές ανάγκες των ανθρώπων και να τους εξασφαλίσει αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης».

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εργάζονται στο Σουδάν από το 1979. Αυτή τη στιγμή εργαζόμαστε σε 9 πολιτείες στο Σουδάν, συμπεριλαμβανομένης της πόλης και του κράτους του Χαρτούμ, και του Λευκού Νείλου, του Μπλε Νείλου, του ποταμού Νείλου, του Al Gedaref, του Δυτικού Darfur, του Βόρειου Darfur, του Κεντρικού Darfur και των κρατών του Νότιου Darfur.

 Στις 13 Ιανουαρίου, ως αποτέλεσμα συζητήσεων που είχαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα με την κυβέρνηση του Σουδάν και τους RSF για να διασφαλίσουν την πρόσβαση του προσωπικού και την αμεροληψία της ιατρικής αποστολής μας. Μια ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα επέστρεψε στο Wad Madani για να αξιολογήσει τις ανάγκες και τη σκοπιμότητα της διεξαγωγής δραστηριοτήτων στην πόλη.

Οι ομάδες μας στο Σουδάν περιθάλπουν ανθρώπους που τραυματίστηκαν στις μάχες, συμπεριλαμβανομένων τραυματισμών από εκρήξεις και πυροβολισμούς, καθώς και θεραπεία μεταδοτικών και μη μεταδοτικών ασθενειών, παροχή μητρικής και παιδιατρικής φροντίδας, λειτουργία κινητών κλινικών σε χώρους συγκέντρωσης εσωτερικά εκτοπισμένων και νοσοκομεία σε καταυλισμούς προσφύγων, παροχή νερού και αποχέτευσης και υποστήριξη δομών υγειονομικής περίθαλψης μέσω δωρεών. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα συνεχίζουν επίσης την πλειονότητα των δραστηριοτήτων τους που ήταν σε ισχύ πριν από την έναρξη της σύγκρουσης. 

Η άμεση ανταπόκριση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Σουδάν λειτουργεί με έναν προϋπολογισμό 76 εκατομμυρίων ευρώ για το 2023 και μια ομάδα 1.145 Σουδανών και 57 διεθνών υπαλλήλων στο Σουδάν. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν επίσης κίνητρα σε 1.358 μέλη του προσωπικού του Υπουργείου Υγείας, καθώς και εκπαίδευση και υλικοτεχνική υποστήριξη.

1. Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ), Πίνακας παρακολούθησης εκτοπισμών

2. Σύμφωνα με τον Πίνακα Παρακολούθησης Μετακινήσεων του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR). Ιαν 15, 2024

3. 64.000 εσωτερικά εκτοπισμένοι έχουν φτάσει στο Gedaref και 30.000 στην Kassala από τις 15 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

4. Το όνομα έχει αλλάξει για την προστασία του ασθενή