Σουδάν: ημερολόγιο από το Βόρειο Νταρφούρ

Ημέρα 1η

Η περίοδος των βροχών εξακολουθεί ναδημιουργεί προβλήματα. Ο μόνος τρόπος να επικοινωνήσω σήμερα με τηνομάδα στο Δυτικό Νταρφούρ είναι μέσω δορυφορικού τηλεφώνου. Η βροχήδημιουργεί τόσα προβλήματα στην ατμόσφαιρα, που ακόμη κι αυτή η σύνδεσηείναι κακή και πρέπει να κάθομαι στην οροφή ενός αυτοκινήτου κοντά στογραφείο μας στη Νιάλα για να έχω σήμα.

Η βροχή και οι καταιγίδες συνεχίζονται επί ημέρες και κάνουν την κατάσταση των εκτοπισμένων εδώ στο Νταρφούρ ακόμη πιο άθλια: δενέχουν σχεδόν πουθενά να καταφύγουν για να γλιτώσουν από τη βροχή,ζώντας σε καλύβες που έχουν κατασκευαστεί βιαστικά από καλάμια καιπλαστικά φύλλα.

Αυτοί οι άνθρωποι εξαρτώνται απόλυτα απότην επισιτιστική βοήθεια -που εξακολουθεί να είναι αργή και ακανόνιστη.Είναι αβοήθητοι. Τα αποθέματά τους σε τρόφιμα κλάπηκαν ή κάηκαν και δεν έχουν τρόπο να ξεκινήσουν νέες καλλιέργειες, καθώς έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους για να γλιτώσουν από τη βία.

Μετάτην περίοδο των βροχών θα συνεχίσουν να εξαρτώνται από την εξωτερικήβοήθεια. Είναι εμφανές ότι οι δυσκολίες αυτές τους αποκαρδιώνουν.

ΣτοΝταρφούρ οι δρόμοι είναι σχεδόν ανύπαρκτοι - πέρα από μερικούς αδέξιαασφαλτοστρωμένους δρόμους μεταξύ των μεγαλύτερων πόλεων. Όλες οιυπόλοιπες διαδρομές δεν είναι παρά άμμος και πηλός. Αυτό δυσχεραίνει τημεταφορά της βοήθειας. Και κοστίζει σε χρόνο.

Εξαιτίας της βροχής χρειαζόμαστε τώρα πάνω από τέσσερις ώρες, αντί για μιάμιση, για να φτάσουμε από τη Γκαρσίλα στο Μουκτζάρ, στο Δυτικό Νταρφούρ. Η διαδρομή είναι σκέτη λάσπη. Οι ιατρικές ομάδες κολλάνε όλο και πιο συχνά στη λάσπη όταν ταξιδεύουν με στις «Κινητές Ιατρικές Μονάδες», παράτα πολύ καλά εξοπλισμένα οχήματα παντός εδάφους (μια «Κινητή ΙατρικήΜονάδα» είναι ένα όχημα που μεταφέρει μια ιατρική ομάδα καιιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό σε ένα ή περισσότερα χωριά όπου η ομάδαυποδέχεται ασθενείς μια συγκεκριμένη ημέρα).

Η ομάδα κι εγώαποφασίσαμε ότι από' δω και πέρα μερικά μέλη θα μένουν μόνιμα σε μιαδεύτερη βάση στο Μουκτζάρ. Αυτή η βάση θα εφοδιαστεί την επόμενηεβδομάδα, έτσι ώστε να έχει επαρκή αποθέματα για τους επόμενους δύομήνες. Τις λεπτομέρειες τις φροντίζει ο τεχνικός συντονιστής στη Νιάλα.

Ημέρα 2η

Σήμερα το πρωί, η ομάδα κι εγώ ξεκινάμεγια τον καταυλισμό στο Κάλμα, σε απόσταση 30 λεπτών με το αυτοκίνητοαπό τη Νιάλα. Αυτός ο καταυλισμός γίνεται κάθε μέρα μεγαλύτερος.Υπολογίζουμε ότι αυτήν τη στιγμή φιλοξενεί περίπου 40.000 ανθρώπους,και μεταξύ αυτών πάρα πολλά παιδιά.

Με την πρώτη βροχόπτωση διαπιστώθηκε ότι ο καταυλισμός βρίσκεται σε πολύ κακό σημείο. Παντούυπάρχουν τεράστιοι νερόλακκοι και μερικές από τις καλύβες είναι μέσαστο νερό. Φοβόμαστε ότι η κατάσταση στον καταυλισμό θα επιδεινωθεί τόσοπολύ κατά τη διάρκεια της περιόδου των βροχών, ώστε να ξεσπάσουνεπιδημίες χολέρας και άλλων μεταδοτικών ασθενειών. Ετοιμαζόμαστε ήδηγια κάτι τέτοιο. Σε μερικές ημέρες θα φτάσουν με αεροπλάνο από την Ολλανδία επιπρόσθετα ιατρικά και τεχνικά εφόδια.

Οαριθμός των υποσιτισμένων παιδιών που καλύπτονται από το πρόγραμμασίτισης αυξάνεται μέρα με την ημέρα. Αυτήν τη στιγμή συμμετέχουν στοπρόγραμμα Θεραπευτικής Σίτισης περίπου 160 παιδιά και στο πρόγραμμαΣυμπληρωματικής Διατροφής άλλα περίπου 600.

Κατά τηνεπίσκεψή μου, με συγκλονίζει η άσχημη κατάσταση μερικών παιδιών. Κάποιααπό αυτά είναι εμφανές ότι δεν μπορούν πια να σωθούν -ακόμη και με τηνεντατική φροντίδα μας. Είναι εμφανές ότι οι μητέρες αντιλαμβάνονται πωςδεν υπάρχει πια ελπίδα για τα παιδιά τους. Έχοντας ξεφύγει από μιααφάνταστη δυστυχία, ακόμη δεν έχουν βρει την ειρήνη και την ηρεμία πουαναζητούσαν. Οι διηγήσεις για τις επιθέσεις στα χωριά τους, την απώλειατων αγαπημένων τους και μερικές φορές ακόμη και των παιδιών τους, είναισυνταρακτικές και τρομακτικές. Οι αναφορές περί σεξουαλικής βίαςεναντίον γυναικών κατά τη διάρκεια αυτών των επιθέσεων σε συντρίβουν.Είναι πράξεις πέρα από αυτό που μπορεί να συλλάβει ανθρώπινος νους.

Απ'ό,τι φαίνεται, θα πρέπει να ξεκινήσουμε ένα δεύτερο Κέντρο Σίτισης στηνάλλη πλευρά του καταυλισμού για να αντιμετωπίσουμε τη συνεχή έλευσηπροσφύγων. Συζήτησα αυτό το θέμα με τη συντονιστική ομάδα ότανεπέστρεψα στη Νιάλα. Αποφασίσαμε ότι αύριο θα αναζητήσουμε μιακατάλληλη τοποθεσία σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές.

Ημέρα 3η

Σήμεραο αριθμός των βαριά υποσιτισμένων παιδιών στο Κέντρο ΘεραπευτικήςΣίτισης στον καταυλισμό Κάλμα αυξήθηκε στα 214. Υποπτεύομαι ότι πολλοίάνθρωποι που ζούσαν σε δύο μικρότερους αυτοσχέδιους καταυλισμούς κοντάστη Νιάλα ήρθαν στο Κάλμα. Οι καταυλισμοί αυτοί εκκενώθηκαν στηδιάρκεια της εβδομάδας γιατί ο ιδιοκτήτης τους ήθελε να απελευθερωθεί ηγη του και κατάφερε να αποσπάσει δικαστική άδεια για να το πετύχει.

Ηκλινική στον καταυλισμό Κάλμα δεν μπορεί πια να τα βγάλει πέρα με τηδουλειά. Συζητάω την κατάσταση με την ιατρική ομάδα και αποφασίζουμε ναστήσουμε μια δεύτερη κλινική σε μια βδομάδα από σήμερα. Το γραφείοτων Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Άμστερνταμ και ο εκπρόσωπος του υπουργείουΥγείας συμφωνούν αμέσως. Από το γραφείο μας υπόσχονται να μας στείλουντο απαιτούμενο ιατρικό προσωπικό το συντομότερο δυνατόν.

Ημέρα 4η

Το πρωί λαμβάνω ένα μήνυμα από την ομάδα μας στο Μουκτζάρ. Έχουνστην κλινική ένα 10χρονο αγόρι με πολλά και διαφορετικά κοιλιακάσυμπτώματα. Ο γιατρός υποπτεύεται διάτρηση εντέρου. Εάν το παιδί δενυποβληθεί σε επέμβαση, θα πεθάνει σε λίγες ημέρες. Το πιο κοντινό νοσοκομείο που παρέχει δυνατότητα χειρουργικής επέμβασης είναι στη Νιάλα.

Ηφροντίδα της υγείας σε αυτήν την περιοχή του Σουδάν είναι φρικτή. Είτεδεν υπάρχουν καθόλου νοσοκομεία ή τα υπάρχοντα δε λειτουργούν.Επικοινωνώ με ένα χειρουργό του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού που εργάζεταιστη Νιάλα. Αποφασίζουμε να μεταφέρουμε εκεί το αγόρι με αυτοκίνητο, μαζί με τον πατέρα του και ένα γιατρό. Τοαυτοκίνητο φεύγει από το Μουκτζάρ στις 11:30 και καταφέρνει να φτάσειστο νοσοκομείο στη Νιάλα μόλις στις 19:15 το βράδυ. Η απόσταση είναιμόλις 200 χιλιόμετρα. Το νοσοκομείο είναι πλήρως προετοιμασμένο για τηνεπέμβαση. Εάν η κατάσταση υγείας του αγοριού είναι σταθερή, θα τηνπραγματοποιήσουν απόψε.

Ημέρα 5η

Το αγόρι χειρουργήθηκε την προηγούμενη νύχτα. Είχε ένα απόστημα κοντά στη σκωληκοειδή απόφυση. Η επέμβαση ήταν επιτυχημένη και το παιδί πάει καλά.

Σήμεραείμαι προσκεκλημένος σε μια συνάντηση με το Σουδανό υπουργόΑνθρωπιστικών Υποθέσεων, που επισκέπτεται τη Νιάλα και θέλει να μιλήσειμε διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις. Ο υπουργός δηλώνει ότι οιεκτοπισμένοι μπορούν να επιστρέψουν στα χωριά τους και ότι οιανθρωπιστικές οργανώσεις θα πρέπει να τους προσφέρουν τη βοήθειά τουςεκεί.

Ακούω με ανάμικτα συναισθήματα. Πολλοί από αυτούςτους ανθρώπους μπορεί να είναι πρόθυμοι να επιστρέψουν στα σπίτια τους,αλλά λείπουν δύο πράγματα: τα τρόφιμα και η ασφάλεια. Αυτήν τη στιγμή είναι μάλλον απίθανο να τα βρουν στα χωριά από τα οποία εκδιώχθηκαν. Οι ΓΧΣ πιστεύουν ότι οποιαδήποτε επιστροφή στα χωριά τους θα πρέπει να είναι οικειοθελής. Μερικοί από τους πρόσφυγες με τους οποίους μιλάμε, λένε ότι πιέζονται να επιστρέψουν. Θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε την κατάσταση από κοντά.

Τοαπόγευμα μαθαίνω ότι κάποια από τα μέλη της ομάδας που έφυγαν χθες απότην Γκαρσίλα με προορισμό μια τοποθεσία νότια του Μουκτζάρ, έχουνκολλήσει. Κατευθύνονταν προς αυτήν την περιοχή για να φτάσουν σε μιαμεγάλη ομάδα προσφύγων. Έχει βρέξει τόσο πολύ, που δεν μπορούν ναπεράσουν την κοίτη του ποταμού με τα αυτοκίνητα. Πρέπει να περιμένουννα κατέβουν τα νερά κι αυτό μπορεί να πάρει ώρες. Γύρω στις έξι τοαπόγευμα μαθαίνω ότι κατάφεραν να περάσουν το ποτάμι με δύο αυτοκίνητα4 x 4, ενώ τα μέλη της ομάδας το διέσχισαν με τα πόδια, περπατώνταςμπροστά από τα οχήματα. Επειδή αποκλείεται να φτάσουν στον προορισμότους σήμερα, αποφάσισαν να περάσουν τη νύχτα μέσα στα αυτοκίνητα. Είναι πάντα προετοιμασμένοι για κάτι τέτοιο. Επίσης,αξιολογήθηκε η κατάσταση ασφάλειας. Ο χειριστής του ασυρμάτου μας στοΧαρτούμ θα παραμείνει σε επαφή μαζί τους ολόκληρη τη νύχτα και θα μεενημερώνει τηλεφωνικά.

Ημέρα 6η

Μετά από μια νύχτα ανήσυχου ύπνου, στις 7:00 το πρωί η ομάδα μού τηλεφωνεί για να μου πει ότι όλα είναι εντάξει. Αναφέρουν ότι κάποιοι στρατιώτες έκαναν την εμφάνισή τους την αυγή. Νόμιζαν ότι τα αυτοκίνητα ανήκαν σε αντάρτες.

Πίσωστο γραφείο, βοηθώ το διαχειριστή να ξεκαθαρίσει κάποια προβλήματα μετα συμβόλαια με το σουδανικό προσωπικό. Συζητάω με το Τμήμα ΑνθρώπινουΔυναμικού στο Άμστερνταμ για τον ερχομό νέων εθελοντών και την αντικατάσταση ανθρώπων που πρόκειται να φύγουν σύντομα. Μερικέςφορές αισθάνομαι ότι περνάω περισσότερο χρόνο ασχολούμενος με ζητήματαπροσωπικού παρά παρέχοντας ανθρωπιστική βοήθεια στους πρόσφυγες. Τι ναγίνει, δεν μπορείς να κάνεις το ένα χωρίς το άλλο...

Ημέρα 7η

Πέρασα το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας περιμένονταςστα γραφεία διάφορων σουδανικών κυβερνητικών υπηρεσιών στη Νιάλα για ναπάρουμε την άδεια να ταξιδέψουμε στο Σαερία το οποίο ελέγχεται ενμέρει από τους αντάρτες και εν μέρει από την κυβέρνηση. Κι εκείυπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έχουν εγκαταλείψει τα χωριά τους.

Η κατάσταση της φροντίδας υγείας στη Σαερία είναι τόσο άσχημη που αποφασίσαμε να παρέμβουμε σε ολόκληρη την περιοχή. Θαχρειαστεί πολλή προετοιμασία για να ταξιδέψουμε έως εκεί και ναστήσουμε βάσεις σε δύο σημεία. Απ' ό,τι φαίνεται, θα έχω όλα τααναγκαία έγγραφα μέχρι το τέλος της ημέρας, αλλά δεν μπορείς ποτέ ναείσαι σίγουρος μέχρι να τα έχεις πράγματι στα χέρια σου.

Ημέρα 8η

Νωρίςτο πρωί παίρνω όλες τις άδειες για το νέο πρόγραμμα. Η ομάδα ξεκινάαμέσως με δύο αυτοκίνητα και ένα φορτηγό γεμάτο εφόδια. Παραμένωσε επαφή μαζί τους ολόκληρη την ημέρα. Γύρω στις 3:00 το απόγευμαμαθαίνω ότι έφτασαν στον πρώτο προορισμό τους και άρχισαν αμέσως τηνπαρέμβαση.

Αύριο θα πάω στο πρόγραμμά μας στη Γκαρσίλα, στοΔυτικό Νταρφούρ. Παρ' όλο που η απόσταση είναι μόλις 260 χιλιόμετρα, θαχρειαστώ ολόκληρη την ημέρα για να φτάσω. Ένα τμήμα της διαδρομήςπερνάει από ένα τοπίο που μοιάζει με σαβάνα και όπου υπάρχουν πολλάκοπάδια με καμήλες. Νιώθεις σα να είσαι σε σαφάρι. Ένα άλλο τμήμαπερνάει από ρημαγμένα και ισοπεδωμένα χωριά, τις πρώην πατρίδες τωνεκτοπισμένων στους οποίους παρέχουμε βοήθεια σε διάφορους καταυλισμούς.Δύο εντελώς διαφορετικές σκηνές.

Ας ελπίσουμε ότι αυτοί οιάνθρωποι θα μπορέσουν σύντομα να επιστρέψουν στο περιβάλλον τους και ναφροντίσουν και πάλι τους εαυτούς τους. Αλλά πρώτα χρειάζονται εγγυήσειςγια την ασφάλειά τους και αρκετά τρόφιμα έως την επόμενη συγκομιδή.