Είστε εδώ
Αρχική σελίδα / Νέα / Σουδάν: η μεταμόρφωση ενός νοσοκομείου στο Βόρειο Νταρφούρ
Ακόμη καιτο να μετατραπεί το νοσοκομείο της Κεμπκαμπίγια, στο Βόρειο Νταρφούρτου Σουδάν, σε ένα αξιοπρεπές νοσοκομείο, ήταν ένα επίτευγμα. Από τότεπου ξεκίνησε η σύγκρουση στο Νταρφούρ, πριν από ένα χρόνο περίπου, οιΜονάδες Υγείας της πόλης -που ήταν ήδη διαλυμένες, με ελλιπή εξοπλισμόκαι με προσωπικό το οποίο δεν είχε ούτε τη στοιχειώδη εκπαίδευση- ήταναδύνατον να χειριστούν το διογκούμενο κύμα προβλημάτων υγείας από ταοποία έπασχε ο αυξανόμενος πληθυσμός.
Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η Κεμπκαμπίγια είναι μια πόλη γεμάτη ανθρώπους που παλιότερα δε ζούσαν εκεί. Οπληθυσμός της αποτελείται κατά μεγάλο μέρος από εκτοπισμένους, πουεγκατέλειψαν τα γύρω χωριά και πόλεις μετά τις βίαιες επιθέσεις στηδιάρκεια του τελευταίου χρόνου και που τώρα δεν μπορούν να επιστρέψουνστα σπίτια τους εξαιτίας της συνεχιζόμενης έλλειψης ασφάλειας. Κάποτε ηπόλη είχε έναν πληθυσμό 16.000 κατοίκων, ενώ τώρα ζουν σε αυτήν κατάπάσα πιθανότητα πάνω από 70.000 άνθρώποι, αν και, καθώςκαθημερινά καταφθάνουν περισσότερες εκτοπισμένες οικογένειες, κανείςδεν μπορεί να είναι σίγουρος για τους αριθμούς.
Διαλυμένες Μονάδες Υγείας
Απότότε που ξεκίνησε η σύγκρουση στο Νταρφούρ, πάει περισσότερο από έναςχρόνος, οι Μονάδες Υγείας της πόλης -που ήταν ήδη διαλυμένες, με ελλιπήεξοπλισμό και επανδρωμένες με προσωπικό το οποίο δεν είχε ούτε τηστοιχειώδη εκπαίδευση- ήταν εντελώς ανίκανες να χειριστούν τοδιογκούμενο κύμα προβλημάτων υγείας από τα οποία έπασχε ο αυξανόμενοςπληθυσμός. Το σύστημα χρηματοδότησης δεν επέτρεπε στο νοσοκομείο να προσφέρει δωρεάν φροντίδα υγείας στοναυξανόμενο αριθμό ευάλωτων ανθρώπων. Τόσοι οι εκτοπισμένοι όσο και οιμόνιμοι κάτοικοι της πόλης πλήττονταν από αυτό το γεγονός.
«Ότανέφτασα, ως μέλος της πρώτης ομάδας των ΓΧΣ στην Κεμπκαμπίγια, πρινπέντε εβδομάδες, η γενική υγιεινή στο νοσοκομείο ήταν πολύ κακή»,διηγείται η Αν Ότοσον, συντονίστρια αποστολής των ΓΧΣ για επείγουσεςκαταστάσεις.
«Όταν ο γιατρός μας, ο Άντερς [Κρόνταλ],είδε για πρώτη φορά να γίνεται εγχείριση, τρόμαξε από τις συνθήκες κάτωαπό τις οποίες πραγματοποιούνταν. Το κρεβάτι του χειρουργείου ήτανλεκιασμένο από αίμα και έμοιαζε να μην έχει καθαριστεί για πολύ καιρό».
«Μερικές από τις νοσοκόμες δεν ήξεραν πώς να μετρήσουντη θερμοκρασία του ασθενούς. Δεν υπήρχε παροχή νερού στο νοσοκομείο,καθώς είχε καταστραφεί η αντλία νερού, και η κατάσταση των αποχετεύσεωνκαι της διαχείρισης των απορριμμάτων ήταν καταστροφική. Στοπάτωμα ήταν πεταμένες βελόνες, κανείς δε μάζευε τα άδεια φιαλίδια τωνφαρμάκων, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν ακόμη και τα ντους των ασθενών ωςτουαλέτες».
Ξεκίνησαν σχεδόν από το μηδέν
Τις τελευταίες πέντε εβδομάδες έγιναν πολλά. Η ομάδα των ΓΧΣ όρισε προτεραιότητες: νακαταστήσει δυνατή τη δωρεάν πρόσβαση σε φροντίδα και φάρμακα, νακαθαρίσει το μέρος, να οργανώσει τη διαχείριση των απορριμμάτων καθώςκαι την παροχή νερού και την αποχέτευση και να εκπαιδεύσει το προσωπικότου νοσοκομείου στις βασικές ιατρικές διαδικασίες.
«Παρ' όλοπου το νοσοκομείο "λειτουργούσε" σε έναν περιορισμένο βαθμό πρινφθάσουμε, έπρεπε να αρχίσουμε από το μηδέν», εξηγεί η Αν. «Περάσαμεαρκετές ημέρες απλά καθαρίζοντας και απολυμαίνοντας τους θαλάμους καιτο χειρουργείο και συγκεντρώνοντας τα ιατρικά απόβλητα από το χώρο τουνοσοκομείου για να καούν».
Πέρα από τη δημιουργία μιαςαίθουσας αποστείρωσης και την εκπαίδευση των νοσηλευτών σε διαδικασίεςαπολύμανσης και αποστείρωσης, οι ΓΧΣ εισήγαγαν τις κάρτες υγείας γιατους εξωτερικούς ασθενείς, οργάνωσαν την παροχή νερού, έφεραν νέααποθέματα φαρμάκων και υλικού επίδεσης και αναδιοργάνωσαν πλήρως τοφαρμακείο.
Από τότε που άρχισαν να δουλεύουν οι ΓΧΣ, γίνονται περίπου 1.500 ιατρικές συνεδρίες την εβδομάδα, τόσοστο νοσοκομείο όσο και σε μια ξεχωριστή κλινική για εξωτερικούςασθενείς στα ανατολικά της πόλης. Η ομάδα αναγκάστηκε επίσης νακαθιερώσει ένα σύστημα επιλογής των ασθενών που έχουν πιο επείγουσαανάγκη ιατρικής φροντίδας, καθώς η δυναμικότητα του προσωπικούπαραμένει περιορισμένη.
Παλιά και νέα τραύματα...
Κάποιοιαπό τους ασθενείς φέρουν παλιά τραύματα, τα οποία υπέστησαν κατά τηνέξαρση των συγκρούσεων στην περιοχή, πριν από ένα χρόνο.
«Έναςάντρας είχε τραυματιστεί από σφαίρα στο πόδι πριν από 13 μήνες», λέει οδρ. Άντερς Κρόνταλ, που εργάζεται στο νοσοκομείο τον τελευταίο μήνα.«Το τραύμα μολύνθηκε και αυτός ήταν ξαπλωμένος στο σπίτι του, καθώς δενμπορούσε να μετακινηθεί. Είχε επίσης μια σφαίρα σφηνωμένη στον αριστερότου θώρακα. Όταν εισήχθη στο νοσοκομείο το βάρος του ήταν μόλις32 κιλά. Τώρα το τραύμα καθαρίζεται και δένεται κάθε ημέρα, ο ασθενήςπαίρνει αντιβίωση και προσπαθούμε να αυξήσουμε το βάρος του».
Μετα πυροβόλα όπλα να αποτελούν συνηθισμένη εικόνα στους δρόμους,υπάρχουν επίσης ασθενείς που φτάνουν με πρόσφατα τραύματα απόπυροβολισμούς. «Την προηγούμενη εβδομάδα μας έφεραν ένα νεαρόκορίτσι, την Αραφάτ, με ένα σοβαρό τραύμα από όπλο - η σφαίρα είχεπεράσει το σαγόνι της και είχε μόλις αποφύγει την καρωτίδα της. Τώρα ταπάει καλά, αλλά υπήρξε πολύ τυχερή που είναι ζωντανή. Είναι μόλις 14χρονών. Χθες χειρουργήσαμε έναν άντρα που είχε πυροβοληθεί στοστομάχι σε μια σύγκρουση μαζί με τον αδερφό του. Ο ίδιος επέζησε αλλά οάλλος άντρας πέθανε».
Το παράδειγμα αυτό δείχνει τις δύσκολες επιλογές που πρέπει να κάνουν οι ΓΧΣ σε μια κατάσταση όπου οι ανάγκες είναι πολύ μεγαλύτερες από τους πόρους.
Στονπερίβολο του νοσοκομείου, οι συγγενείς των ασθενών κάθονται σε ομάδεςστην άμμο, γυναίκες ντυμένες με έντονα χρώματα κάτω από ένα δέντρο,άντρες τυλιγμένοι με λευκά υφάσματα κάτω από ένα άλλο, όλοιπεριμένοντας νέα για κάποια κόρη, πατέρα, θεία.
Η κατάστασηκάποιων ασθενών έγινε σοβαρή επειδή η έλλειψη δωρεάν περίθαλψης στοπαρελθόν δεν τους επέτρεψε προηγουμένως να λάβουν θεραπεία.
Στον παιδιατρικό θάλαμο είναι ένα κεφάτο αγόρι, ο Μοχάμεντ, πουδεν μπορεί να περπατήσει. Όταν ο δρ. Κρόνταλ τον σηκώνει και τονυποβαστάζει, ο Μοχάμεντ κινείται κουτσαίνοντας, σέρνοντας το αριστερότου πόδι πίσω από το δεξί. Το πέλμα του είναι συνεστραμμένο και ταπόδια του οδυνηρά αδύνατα. Ο δρ. Κρόνταλ πιστεύει ότι ο Μοχάμεντ θαμπορέσει να περπατήσει μια χαρά μετά από λίγη απλή φυσιοθεραπεία καικαθημερινές ασκήσεις στα πόδια.
«Πιστεύω ότι αυτό που κατάπάσα πιθανότητα συνέβη είναι ότι άφησαν το παιδί για πολύ καιρόξαπλωμένο όταν υπέφερε από βαριά ελονοσία», εξηγεί ο γιατρός.«Επειδή ήταν πάντα ξαπλωμένος στην ίδια θέση, κάποια νεύρα στο πόδι τουυπέστησαν βλάβη και δεν μπορούσε να το κινήσει. Έδειξα στη μητέρα τιςασκήσεις του ποδιού στις οποίες θα πρέπει να τον βοηθά καθημερινά.Σύντομα θα πρέπει να δούμε βελτίωση στην κινητικότητα του ποδιού του».
Δημιουργία νέας κλινικής
Παράτις εντυπωσιακές βελτιώσεις στο νοσοκομείο, είναι αμέτρητα αυτά πουπρέπει να γίνουν ακόμη. Όλοι οι νοσηλευτές περνούν τώρα ένα εντατικόεκπαιδευτικό πρόγραμμα διάρκειας τριών εβδομάδων, που οργανώνεται απότους ΓΧΣ σε συνεργασία με τρεις καθηγητές νοσηλευτικής του υπουργείουΥγείας. Το πρόγραμμα ξεκινά με τα απολύτως βασικά, όπως την αναγνώρισητων σημείων ζωής, τη μέτρηση της πίεσης, την επίδεση ενός τραύματος καιτη χορήγηση ενέσεων.
Η ομάδα που ασχολείται με την ύδρευση καιτην αποχέτευση είναι απασχολημένη να σκάβει χαντάκια βάθους πέντεμέτρων, που θα χρησιμοποιηθούν σε οκτώ νέα αποχωρητήρια για τουςασθενείς. Επίσης, ολοκληρώνει τη δουλειά σε ένα χώρο διαχείρισηςαπορριμμάτων με έναν αποτεφρωτή για την ασφαλή απομάκρυνση τωννοσοκομειακών αποβλήτων, ένα λάκκο για «αιχμηρά» αντικείμενα, όπωςβελόνες, και ένα λάκκο για οργανικά απόβλητα, όπως οι πλακούντες.
Εκτός αυτού, η ομάδα μόλις ολοκλήρωσε την κατασκευή μίας νέας κλινικής για εξωτερικούς ασθενείς στηβόρεια πλευρά της πόλης, όπου έχουν καταφύγει πολλοί από τουςεκτοπισμένους. Όταν η κλινική άνοιξε πρόσφατα, έξω από αυτήν περίμενανπάνω από 150 άνθρωποι, με προβλήματα που ξεκινούσαν από παιδιά μεσοβαρό υποσιτισμό μέχρι περιστατικά ύποπτα για ελονοσία και λοιμώξειςτου αναπνευστικού. Πολλοί παρουσιάζουν προβλήματα υγείας ως αποτέλεσμα των συνθηκών συνωστισμού στις οποίες διαβιούν όπως η διάρροια, δερματικές ή οφθαλμικές μολύνσεις και οι οποίες μπορούν να μεταδοθούν πολύ γρήγορα.
«Κτίσαμετη νέα κλινική ακριβώς στο κέντρο της περιοχής όπου ζουν οιεκτοπισμένοι, επειδή πιστεύουμε ότι πολλοί από αυτούς είναι πολύευάλωτοι και θέλαμε να εξασφαλίσουμε ότι θα έχουν εύκολη πρόσβαση στην περίθαλψη», εξηγεί η Αν Ότοσον.
«Καθώς εγκατέλειψαν τα σπίτια τους χωρίς να πάρουν τίποτε μαζί τους, υπέφεραν τρομακτικά και τώραεξαρτώνται πλήρως από τις ανθρωπιστικές οργανώσεις για να τουςπαράσχουν τα πάντα: τρόφιμα, καθαρό νερό και ιατρική φροντίδα. Δενμπορούν να φύγουν από την Κεμπκαμπίγια για να μαζέψουν καυσόξυλα για τομαγείρεμα ή για να καλλιεργήσουν τη γη, γιατί είναι εξαιρετικάεπικίνδυνο -κινδυνεύουν να σκοτωθούν ή να βιαστούν.
«Μπορείς ναδεις εύθραυστες, ηλικιωμένες γυναίκες να τριγυρίζουν μαζεύοντας μικράξύλα, προσπαθώντας να συγκεντρώσουν αρκετά για να φτιάξουν μια φωτιάκαι να μαγειρέψουν.
Η μελλοντική επισιτιστική κατάστασηείναι πολύ ανησυχητική. Επειδή οι άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σεκαλλιεργήσιμη γη και δε διαθέτουν σπόρους, στο προβλέψιμο μέλλον θαεξαρτώνται απόλυτα από τις διανομές τροφίμων. Για να διατηρηθούν αυτοίοι άνθρωποι στη ζωή, θα χρειαστεί μια μακροπρόθεσμη δέσμευση τηςκοινότητας αρωγής και μια πραγματική, αποφασιστική προσπάθεια από τιςαρχές για να εξασφαλιστεί ότι οι άμαχοι θα προστατεύονται από ακόμηπερισσότερη βία».
