Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα τερματίζουν τις δράσεις τους στη Λιθουανία και τη Λετονία, αλλά εξακολουθούν να ανησυχούν έντονα για τους μετανάστες

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκίνησαν τη δράση τους στη Λιθουανία τον Σεπτέμβριο του 2021, με στόχο την παροχή ιατρικής και ανθρωπιστικής υποστήριξης σε μετανάστες και αιτούντες άσυλο που διέρχονται στη χώρα από τη Λευκορωσία. Αρχικά, οι ομάδες μας παρείχαν υπηρεσίες ψυχικής υγείας και ψυχολογική υποστήριξη σε εννέα κρατικούς σταθμούς συνοριοφυλακής, όπου μετανάστες και αιτούντες άσυλο - από χώρες όπως το Ιράκ, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, τη Συρία, το Καμερούν, τη Νιγηρία και το Αφγανιστάν - κρατούνταν σε άθλιες συνθήκες.

Μέχρι τον Ιανουάριο του 2022, οι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο είχαν μεταφερθεί σε κέντρα καταγραφής σε όλη τη χώρα. Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα προσέφεραν πρωτοβάθμια ιατρική και ψυχολογική υγειονομική περίθαλψη σε άτομα που κρατούνταν σε δύο από τα τρία κέντρα καταγραφής στο Kybartai και το Medininkai από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο, παρέχοντας 214 συμβουλευτικές συνεδρίες σε 98 άτομα που αντιμετώπιζαν έντονη ανησυχία που σχετίζεται με την κράτηση, την περιορισμένη ελευθερία και αβεβαιότητα σχετικά με το μέλλον τους και τη διαδικασία ασύλου, συμπεριλαμβανομένων φόβων επαναπατρισμού.

Στις 6 Μαΐου 2022, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ανέστειλαν τις δράσεις τους στα δύο κέντρα καταγραφής, καθώς οι όροι που επιβλήθηκαν από την Κρατική Υπηρεσία Συνοριοφυλακής της Λιθουανίας δημιούργησαν ένα περιβάλλον στο οποίο οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα θα έθεταν σε κίνδυνο την ιατρική δεοντολογία, τις ανθρωπιστικές αρχές και, τελικά, την ποιότητα της περίθαλψης των ασθενών.

Έκτοτε, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν παράσχει εξ αποστάσεως ψυχολογική υποστήριξη σε περισσότερους από 200 κρατούμενους που προσέγγιζαν τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα για βοήθεια και έχουν πραγματοποιήσει άτυπες ομαδικές συνεδρίες εκτός των κέντρων καταγραφής για άλλα 130 άτομα.

 «Παρά τις ανησυχίες μας σχετικά με τη μεταχείριση των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών που παραμένουν στη Λιθουανία, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι το πλαίσιο έχει αλλάξει», λέει η Georgina Brown, συντονίστρια του προγράμματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Λιθουανία και τη Λετονία.

«Τα κέντρα καταγραφής είναι σχεδόν άδεια και οι συνεχείς επαναπροωθήσεις στα σύνορα εμποδίζουν τα ευάλωτα άτομα να ζητήσουν διεθνή προστασία στη Λιθουανία. Αυτό περιορίζει σημαντικά την πρόσβαση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την παροχή βασικής ιατρικής και ψυχικής υγειονομικής περίθαλψης σε μετανάστες και αιτούντες άσυλο, ειδικά σε εκείνους που είναι εξαιρετικά ευάλωτοι. Ως εκ τούτου, αποφασίσαμε να ολοκληρώσουμε τις δράσεις μας στη Λιθουανία στις 31 Δεκεμβρίου 2022.»

Στη Λετονία, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα άρχισαν να παρέχουν ψυχολογική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε αιτούντες άσυλο και μετανάστες που κρατούνταν στα κέντρα κράτησης μεταναστών Mucenieki και Daugavpils τον Ιούλιο του 2022. Μετά από κάποιες αρχικές επισκέψεις, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρείχαν στους ανθρώπους βιβλία, επιτραπέζια παιχνίδια και γραφική ύλη. Οι ομάδες μας άρχισαν επίσης να παρέχουν τρόφιμα, είδη υγιεινής και, τελικά, οικονομική βοήθεια, καθώς οι συνομιλίες με άτομα που κρατούνται στα κέντρα έδειξαν ότι αντιμετώπισαν αρκετά εμπόδια στην πρόσβαση σε είδη πρώτης ανάγκης.

Από τον Ιούλιο έως τον Δεκέμβριο του 2022, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρείχαν επίσης ομαδικές και ατομικές ψυχοκοινωνικές συνεδρίες και ψυχολογική υποστήριξη στα κέντρα. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν έλαβαν απεριόριστη πρόσβαση στα άτομα που χρειάζονταν περισσότερο φροντίδα και, ως εκ τούτου, ήταν δύσκολο για τις ομάδες μας να παρέχουν υποστήριξη με αμερόληπτο τρόπο που να διασφαλίζει το ιατρικό απόρρητο και τη συμμόρφωση με την ιατρική δεοντολογία. Για τον λόγο αυτό, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διέκοψαν τις δράσεις τους στη Λετονία στις 31 Δεκεμβρίου 2022.

Παρά την ολοκλήρωση των δράσεών μας τόσο στη Λιθουανία όσο και στη Λετονία, αρκετές από τις ανησυχίες μας για τους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο σε αυτές τις χώρες παραμένουν. Αυτές είναι ανησυχίες που οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν εκφράσει δημόσια στο παρελθόν». Η αυθαίρετη και παρατεταμένη κράτηση εξακολουθεί να έχει σοβαρές συνέπειες για τους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο που κρατούνται. Οι άνθρωποι που αναζητούν ασφάλεια και προστασία εκτίθενται σε απάνθρωπες συνθήκες, με πολύ περιορισμένη πρόσβαση σε πληροφορίες, κατάλληλες υπηρεσίες και προστασία», λέει η Brown.

«Για όσους χρειάζονται εξειδικευμένη φροντίδα, όπως οι επιζώντες βασανιστηρίων ή σεξουαλικής βίας, είτε δεν υπάρχει ειδική υπηρεσία ή εξειδικευμένο ιατρικό και ψυχολογικό προσωπικό στις δομές όπου κρατούνται, είτε η υποστήριξη που παρέχεται από αυτό το προσωπικό δεν είναι επαρκής. Παρατηρήσαμε επίσης ότι δεν υπάρχει επαρκής νομική συνδρομή ή ενημέρωση για άτομα που επιθυμούν να υποβάλουν αίτηση ασύλου».

Όπως κατήγγειλαν πρόσφατα οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, οι άνθρωποι που προσπαθούν να περάσουν στη Λιθουανία και τη Λετονία μέσω της Λευκορωσίας, αναζητώντας ασφάλεια και προστασία, συνεχίζουν να υφίστανται βίαιες επαναπροωθήσεις που θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο. Κατά τη διάρκεια του 2022, η Λιθουανία πραγματοποίησε πάνω από 8.000 επαναπροωθήσεις και η Λετονία πάνω από 4.000.