Νότιο Σουδάν: «Το Νότιο Σουδάν δοκιμάζεται από μια τεράστια ανθρωπιστική κρίση»

Ποια είναι η κατάσταση που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα;
Το Νότιο Σουδάν δοκιμάζεται από μια τεράστια ανθρωπιστική κρίση: Αυτή τη στιγμή που μιλάμε οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν οξυμένες ανάγκες που θα συνεχιστούν και στα επόμενα χρόνια. Η κατάσταση είναι ήδη κρίσιμη όσον αφορά στην παροχή ιατρικής περίθαλψης. Επιπλέον, ο άμαχος πληθυσμός έχει δοκιμαστεί από αλλεπάλληλες επείγουσες κρίσεις: συχνές βίαιες συγκρούσεις με κόστος ανθρώπινες ζωές, τραυματισμούς και μαζικοί εκτοπισμούς, υποδοχή 300.000 ανθρώπων από το βορρά, χρόνιο υποσιτισμό και συχνή εξάπλωση ασθενειών όπως το κάλα-αζάρ, η ιλαρά και η μηνιγγίτιδα. Πολύ συχνά, η ανθρωπιστική ανταπόκριση σε αυτές τις επαναλαμβανόμενες κρίσεις  είναι δύσκολη και αργή. Διάφορα τεχνικά προβλήματα δυσχεραίνουν την πρόσβαση του πληθυσμού στη σωτήρια περίθαλψη.

Από τον Φεβρουάριο του 2011 έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση των βίαιων συγκρούσεων στο Νότιο Σουδάν και τα διαφιλονικούμενα σύνορα μεταξύ Βόρειου και Νότιου Σουδάν. Αυτό έχει ως συνέπεια την αύξηση των σχετιζόμενων με βία τραυματισμών. Οι ασθενείς περιθάλπονται σε ιατρικές εγκαταστάσεις των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, ωστόσο, μεγάλος αριθμός ανθρώπων που χρήζουν περίθαλψης –μάλιστα οι πλέον ευάλωτοι εξ αυτών, γυναικών και παιδιών συμπεριλαμβανομένων που δεν υποφέρουν από άμεσα συσχετιζόμενα με βία τραύματα- δεν καταφέρνουν να προσεγγίσουν στα ιατρικά κέντρα.

Οι αυξημένες εχθροπραξίες ανάμεσα στις δύο πλευρές και οι βίαιες επιθέσεις από το Βορρά σε διαφιλονικούμενες συνοριακές περιοχές (Αbyei, Νότιο Kordofan καθώς και παρόμοια παραδείγματα βίας στα σύνορα μεταξύ Νότιου Νταρφούρ και Δυτικού Bahr El Ghazal) γίνονται πρώτη είδηση. Ωστόσο, και άλλες βίαιες εχθροπραξίες έχουν στοιχίσει τη ζωή και έχουν εκτοπίσει πληθυσμούς φέτος, χωρίς να έγιναν είδηση. Σ’ αυτές συμπεριλαμβάνονται και οι βίαιες συγκρούσεις ανάμεσα σε φυλές και κοινότητες, οι ζωοκλοπές και η άνοδος νέων πολιτοφυλακών στο Νότο.

Ποιες είναι οι συνέπειες της βίας και της ανασφάλειας που επικρατεί στην περιοχή;
Η βία έχει τεράστιο αντίκτυπο στον άμαχο πληθυσμό, προκαλώντας θάνατο και εκτοπισμούς σε περιοχές του Νότιου Σουδάν. Περίπου 210.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν λόγω βίας στο Νότιο Σουδάν το 2010. 
Στην πολιτεία της Δυτικής Equatoria για παράδειγμα τουλάχιστον 18 περιστατικά που σχετίζονται με τον LRA (Στρατός Αντίστασης του Κυρίου- Lord Resistance Army) οδήγησαν σε απαγωγές, θάνατο και εκτοπισμό στο 2011, σπέρνοντας τον τρόμο και την αγωνία ανάμεσα στις κοινότητες που ήδη δοκιμάζονται σκληρά από ασθένειες, ελλιπή πρόσβαση σε βασικές παροχές και αβέβαιο οικονομικό μέλλον λόγω των διαταραχών  που υφίστανται στον κύκλο καλλιέργειας τους.
Η ανασφάλεια αυξάνει την ευαλωτότητα προς τις διάφορες ασθένειες (ιδιαίτερα τις μεταδοτικές ασθένειες και τον υποσιτισμό) και περαιτέρω περιορίζει την πρόσβαση του πληθυσμού στην περίθαλψη. Εμποδίζει πολλούς ανθρώπους να ταξιδέψουν για να ζητήσουν ιατρική βοήθεια είτε για τραύματα που σχετίζονται με βία είτε για οποιοδήποτε άλλο ιατρικό πρόβλημα. Τα διάφορα επίπεδα ανασφάλειας επίσης έχουν αντίκτυπο στον ανεφοδιασμό όχι μόνο αγαθών αλλά και ιατροφαρμακευτικού υλικού και φαρμάκων.

Ποιο είναι το υγειονομικό πλαίσιο στο Νότιο Σουδάν;
Στο Σουδάν, 75% των ανθρώπων δεν έχει πρόσβαση καν στη βασική υγειονομική περίθαλψη. Εξακολουθούν να υπάρχουν κρίσιμα κενά στις βασικές ιατρικές υπηρεσίες και ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση των έκτακτων περιστατικών. Σήμερα, πάνω από το 80% της ιατρικής περίθαλψης στο Νότιο Σουδάν παρέχεται από διεθνείς μη-κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ).
Κι ενώ το πλαίσιο μεταβάλλεται ταχύτατα (έχει συσταθεί ένα Υπουργείο Υγείας και έχει σημειωθεί σημαντική εισροή ΜΚΟ) θα πάρει πολλά χρόνια στην κυβέρνηση του Νοτίου Σουδάν να εγκαθιδρύσει ένα λειτουργικό σύστημα υγείας που μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του πληθυσμού.

Η εξαιρετικά μεγάλη έλλειψη εκπαιδευμένου, ειδικευμένου υγειονομικού προσωπικού στο Νότιο Σουδάν προκαλεί πολύ έντονη ανησυχία. Οι ΓΧΣ ερευνούν πώς θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο στη βελτίωση της κατάστασης. Για παράδειγμα στην πολιτεία Γιάμπιο (Yambiο), εκτός από τη συνήθη εκπαίδευση που προσφέρουμε στο ντόπιο προσωπικό που εργάζεται με τους ΓΧΣ, επικεντρωνόμαστε και στην ελονοσία. Εκπαιδεύουμε ντόπιο προσωπικό σε αγροτικά κέντρα υγείας, δωρίζοντας ιατρικές προμήθειες και παρέχοντας υποστήριξη, ενώ επιβλέπουμε την κατάσταση για να βελτιώσουμε την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία απλών περιστατικών ελονοσίας. Τα σοβαρά και περίπλοκα περιστατικά ελονοσίας παραπέμπονται στο δημόσιο νοσοκομείο του Γιάμπιο, όπου οι ΓΧΣ προσφέρουμε δωρεάν ιατρική περίθαλψη σε εγκύους και παιδιά- ομάδες που απειλούνται περισσότερο.

Ποιες ιατρικές ανάγκες υπάρχουν στη χώρα;
Οι γυναίκες και τα παιδιά είναι οι ομάδες που αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη έλλειψη πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη. Το Νότιο Σουδάν έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μητρικής και παιδικής θνησιμότητας στον κόσμο. Πολλές εγκυμονούσες αναγκάζονται να περπατούν για ώρες ή και μέρες μέχρι να φτάσουν σε κάποια ιατρική εγκατάσταση. Κι ακόμη κι αν τα καταφέρουν, είναι συχνά πολύ αργά.

Η ανασφάλεια σχετικά με τη διαθέσιμη τροφή μεγαλώνει. Η περίοδος της πείνας έως την επόμενη συγκομιδή ξεκίνησε το Μάιο, και φέτος τα επίπεδα υποσιτισμού αναμένεται να είναι μεγαλύτερα από πέρυσι εξαιτίας της βίας και της ανασφάλειας. Όλο και περισσότερο άνθρωποι θα έχουν ανάγκη από τις περιορισμένες προμήθειες τροφίμων, μεταξύ των οποίων και πάνω από 300.000 επαναπατριζόμενοι και 21.000 εκτοπισμένοι από τις συγκρούσεις. Επιπλέον, οι τιμές στα τρόφιμα και τα καύσιμα ανεβαίνουν για διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων το μπλοκάρισμα των δρόμων από το βορρά.

Η ελονοσία είναι ενδημική στο Νότιο Σουδάν και υπερενδημική στην πολιτεία Δυτική Εκουατόρια. Μέσα στο 2011, οι ΓΧΣ έχουν ήδη περιθάλψει πάνω από 10.000 άτομα με συμπτώματα ελονοσίας.

Υπάρχουν πολλοί επαναπατριζόμενοι από το Νότιο Σουδάν;
Υπολογίζεται ότι έχουν επιστρέψει στο Νότιο Σουδάν 300.000 άτομα. Η εισροή φαίνεται να έχει μειωθεί μετά το δημοψήφισμα του Ιανουαρίου. Αυτοί οι άνθρωποι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι. Τείνουν να έχουν χαμηλή ανοσία σε ασθένειες  όπως το Καλά-Αζάρ και διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο σεξουαλικής βίας. Βρίσκονται επίσης σε δύσκολη κοινωνικο-οικονομική θέση, καθώς αντιμετωπίζουν προβλήματα στην πρόσβαση και καλλιέργεια της γης.

Ποια είναι η ανταπόκριση των ΓΧΣ σε αυτή την κατάσταση;
Εκτός από τη λειτουργία των τακτικών, βασικών και εξειδικευμένων υγειονομικών προγραμμάτων με συγκεκριμένη έμφαση στη μητρική υγεία και τη φροντίδα παιδιών ηλικίας κάτω των 15 ετών, φέτος οι ΓΧΣ έστειλαν και ομάδες επείγουσας παρέμβασης για να βοηθήσουν τραυματίες ή εκτοπισμένους από τη βία στη Μαλακάλ (Malakal (Upper Nile state), Μπεντού Bentiu (Unity state), Ακόν Akon (Warrap state), Μπορ Bor (Jonglei state), και Μόλο (Mvolo), Γκανγκούρα (Gangura) και Ταμπούρα (Tambura) στο πολιτεία Δυτικής Eκουατορίας. Αυτές οι ομάδες έχουν στήσει κινητές κλινικές για να διασφαλίσουν ότι οι εκτοπισμένοι που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές μπορούν να έχουν πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη. Έχουν πραγματοποιήσει εμβολιασμούς κατά της ιλαράς και έχουν διανείμει είδη πρώτης ανάγκης και τρόφιμα για την κάλυψη εκτάκτων αναγκών.

Σε αυτή την επείγουσα ανθρωπιστική κρίση, οι ΓΧΣ θα συνεχίσουμε να παρέχουμε την απαραίτητη ιατρική βοήθεια όπου οι ανάγκες είναι μεγαλύτερες  και εκεί όπου μπορούμε να είμαστε πλέον χρήσιμοι  στον πληθυσμό. Η βελτίωση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και της αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα γι’ αυτή τη νέα χώρα. Ωστόσο, η κυβέρνηση του Νοτίου Σουδάν έχει διαθέσει μόνο 3,7% του προϋπολογισμού της για την υγεία το 2011, μειώνοντάς το από το 7,9% το 2006. Είναι σημαντικό να δίνεται η αναγκαία προτεραιότητα στις επείγουσες ανθρωπιστικές ανάγκες από την κυβέρνηση του Νοτίου Σουδάν, τις δωρήτριες κυβερνήσεις και τις διεθνείς ανθρωπιστικές μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Αυτή τη στιγμή, οι ΓΧΣ λειτουργούν 27 προγράμματα σε οκτώ από τους δέκα πολιτείες του Νοτίου Σουδάν προσφέροντας διάφορες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της βασικής και εξειδικευμένης υγειονομικής περίθαλψης, ανταποκρινόμενοι άμεσα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, παρέχοντας επισιτιστική βοήθεια, υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας, θεραπεία για καλά-αζάρ, συμβουλευτικές υπηρεσίες, χειρουργική, παιδιατρική και μαιευτική φροντίδα.