Μαδαγασκάρη: Κινητές κλινικές για την αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης

Η δράση επικεντρώνεται στον έλεγχο και τη θεραπεία ατόμων με σοβαρό και μέτριο οξύ υποσιτισμό.

Φέτος, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χρονιά, οι νοτιοανατολικές περιοχές του νησιού υποφέρουν από ξηρασία και έλλειψη βροχής. Η συγκομιδή έχει πληγεί και είναι σχεδόν ανύπαρκτη, ενώ οι άνθρωποι βασίζονται ουσιαστικά σε αυτήν για το φαγητό και το εισόδημά τους. Είναι το «kéré», όπως λένε οι ντόπιοι, ένας όρος που περιγράφει την έλλειψη τροφής και πείνας. «Εάν η σεζόν είναι καλή, καλλιεργούμε ρύζι και γλυκοπατάτες. Αλλά δεν υπήρχε βροχή τα τελευταία τρία χρόνια, οπότε δεν μπορούμε να καλλιεργήσουμε τίποτα», εξηγεί ο Mandilsoa, επικεφαλής της κοινότητας Kapila στο χωριό Ranobe όπου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν ανοίξει μια κινητή κλινική. «Ελπίζουμε ότι θα έρθει η βροχή, αλλιώς θα πεθάνουμε.».

Κινητές κλινικές για τη θεραπεία του υποσιτισμού

Ως απάντηση σε αυτήν την κρίση, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα λειτουργούν από τα τέλη Μαρτίου κινητές κλινικές για να ελέγξουν και να θεραπεύσουν τον οξύ υποσιτισμό και να παρέχουν ιατρικές συμβουλές σε τρεις κοινότητες της περιοχής Amboasary. Η επιλογή των περιοχών όπου ξεκίνησαν αυτές οι κινητές κλινικές βασίστηκε στα κριτήρια της απομόνωσης, της δυσκολίας πρόσβασης στη φροντίδα και της ευπάθειας των κοινοτήτων. «Για τους κατοίκους της Ankamena, στην κοινότητα του Ranobe, το πρώτο λειτουργικό κέντρο υγείας βρίσκεται σε απόσταση μισής ημέρας με τα πόδια. Για αυτές τις αποδυναμωμένες κοινότητες, που τους λείπουν τα πάντα, προτεραιότητα είναι να βρουν κάτι να πιούν και να φάνε, παραμελώντας την υγεία» εξηγεί η Julie Reversé, συντονίστρια έκτακτης ανάγκης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Μαδαγασκάρη. Τις ημέρες της εξέτασης των ασθενών, εκατοντάδες άνθρωποι έρχονται στην κινητή κλινική. Τα παιδιά, αλλά και οι έφηβοι και οι ενήλικες, υποβάλλονται σε έλεγχο, εξετάζονται και, ανάλογα με την κατάσταση της υγείας τους, γίνονται δεκτοί στο επισιτιστικό πρόγραμμα που έχουν δημιουργήσει οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα. Μετά από μια αρχική ιατρική γνωμάτευση, ο ασθενής που πάσχει από οξύ υποσιτισμό λαμβάνει συστηματική θεραπεία και θεραπευτικά δελτία τροφής, ή "Plumpy 'nut" (εμπλουτισμένη πάστα φυστικιού) για την έναρξη της θεραπείας. «Λόγω του επείγοντος της κατάστασης, έχουμε εφαρμόσει ένα απλοποιημένο πρωτόκολλο για τη διαχείριση του οξέος υποσιτισμού. Κάθε ασθενής παρακολουθείται κάθε δύο εβδομάδες», εξηγεί η Julie Reversé.

«Μέχρι στιγμής, στις τρεις κοινότητες όπου εργαζόμαστε, έχουμε εξετάσει 4.674 άτομα και έχουμε δεχτεί 1.136 ασθενείς στο πρόγραμμά μας, συμπεριλαμβανομένων 831 παιδιών κάτω των πέντε ετών. Μεταξύ αυτών των παιδιών, περίπου το ένα τρίτο πάσχει από σοβαρό οξύ υποσιτισμό και δύο τρίτα από μέτριο οξύ υποσιτισμό» σημειώνει η Anne Tilkens, ιατρική συντονίστρια έκτακτης ανάγκης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Μαδαγασκάρη.

Συνέπειες για την υγεία

Ο υποσιτισμός οδηγεί σε ένα εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας τους ασθενείς ιδιαίτερα ευάλωτους σε άλλες ασθένειες. Και οι ιατρικές εξετάσεις που διεξήχθησαν κατά τη διάρκεια λειτουργίας των κινητών μας κλινικών καταδεικνύουν αυτό: «Παρατηρούμε σημαντικό αριθμό περιπτώσεων παρασίτωσης, σχιστοσωμίασης, διάρροιας και δερματικών παθήσεων. Βλέπουμε επίσης ασθενείς που πάσχουν από αναπνευστικές λοιμώξεις και επιπεφυκίτιδα. Τελευταία, παρατηρούμε αύξηση στα κρούσματα ελονοσίας», λέει η Anne Tilkens.

Μία από τις αιτίες αυτών των ασθενειών είναι η ποιότητα του διαθέσιμου νερού. Συχνά, οι άνθρωποι πρέπει να περπατούν ώρες για να βρουν νερό. «Εξαρτόμαστε από το νερό της βροχής και το νερό του ποταμού για να πιούμε. Δεδομένου ότι δεν έχει βρέξει αρκετά, πηγαίνουμε στον ποταμό Zakafia. Πρέπει να φύγουμε νωρίς το πρωί, με τα πόδια, για να μπορέσουμε να επιστρέψουμε πριν από το ηλιοβασίλεμα», εξηγεί η Zafimbora , η οποία ήρθε στην κινητή κλινική στο Ambovo, με το 6χρονο παιδί της που πάσχει από μέτριο οξύ υποσιτισμό.

Παράλληλα με την ιατρική τους δράση, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκινούν δράσεις για την υγιεινή του νερού  και βελτίωση του αποχετευτικού συστήματος, προκειμένου να βελτιώσουν την πρόσβαση και την ποιότητα του νερού όπου οι ομάδες λειτουργούν κινητές κλινικές. Περιλαμβάνει τη διανομή μπιτονιών, την επισκευή χειροκίνητων αντλιών και τη μεταφορά φορτηγών νερού, μεταξύ άλλων δράσεων.

«Στο πλαίσιο της οξείας επισιτιστικής ανασφάλειας όπως βιώνεται στην περιοχή Amboasary, που χαρακτηρίζεται ως επείγουσα κατάσταση από την Ολοκληρωμένη Φάση Ταξινόμησης Επισιτιστικής Ασφάλειας (IPC), η ιατρική περίθαλψη για τον υποσιτισμό δεν είναι αρκετή για να σώσει τους πιο ευάλωτους. Το να εξασφαλιστεί ότι τα νοικοκυριά έχουν επαρκείς πόρους για τη διατροφή τους είναι ένα από τα βασικά στοιχεία για την επιτυχία των επισιτιστικών προγραμμάτων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο εξετάζουμε την πιθανότητα υποστήριξης άλλων φορέων της περιοχής για την ενίσχυση της διανομής τροφίμων προς όφελος των ατόμων που πλήττονται από υποσιτισμό», καταλήγει η Julie Reversé.