Κεντροαφρικανική Δημοκρατία: Εγκατάλειψη του πληθυσμού στο έλεος των σφαγών

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ζητούν από τα κράτη μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθώς και τις δωρήτριες χώρες να κινητοποιηθούν προκειμένου να σταματήσουν άμεσα οι θηριωδίες εναντίον του πληθυσμού και να εγκαθιδρυθεί το απαιτούμενο επίπεδο ασφάλειας για τους ανθρώπους ώστε να κινούνται ελεύθερα χωρίς φόβο για τη ζωή τους. Επίσης θα πρέπει να οργανωθεί μαζικά η ενίσχυση της ανθρωπιστικής βοήθειας για την κάλυψη των βασικών αναγκών του πληθυσμού. Οι τοπικοί και οι εθνικοί ηγέτες οφείλουν να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να σταματήσει η βία και να ενισχυθεί η προστασία του πληθυσμού.

«Πρωταρχική ανησυχία μας είναι η προστασία και η ασφάλεια του πληθυσμού. Είμαστε παγιδευμένοι σε ένα αίσθημα αδυναμίας, αντιμέτωποι με ακραία βία, επείγουσα ανάγκη για θεραπεία χιλιάδων τραυματιών, ενώ βλέπουμε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, δεδομένου ότι είναι η μόνη τους επιλογή για να αποφύγουν τη σφαγή τους», δηλώνει η Dr. Joanne Liu, Πρόεδρος του Διεθνούς Γραφείου των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, η οποία πρόσφατα επέστρεψε από την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. «Υπάρχει μια συγκλονιστική έλλειψη δέσμευσης και κινητοποίησης των πολιτικών ηγετών στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθώς και μια πολύ περιορισμένη πρωτοβουλία από τις χώρες της Αφρικής και της Αφρικανικής Ένωσης για την αντιμετώπιση της βίας που κυριολεκτικά διαλύει την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία».

Οι πολίτες της Κεντρικής Αφρικής και των δύο κύριων θρησκευτικών κοινοτήτων κρατούνται όμηροι στη βία των ενόπλων ομάδων που φέρουν την κύρια ευθύνη για τις αγριότητες. Από τις 5 Δεκεμβρίου, οι ομάδες των MSF έχουν περιθάλψει περισσότερους από 3.600 τραυματίες στην πρωτεύουσα και στην υπόλοιπη χώρα, από πυροβολισμούς, χειροβομβίδες , μαχαίρια και άλλα βίαια τραύματα .

«Όταν ήμουν στο Bozoum, βρήκαμε 17 τραυματίες από πυροβολισμούς, μαχαίρια και μια χειροβομβίδα, οι οποίοι κρύβονταν σε μια μικρή αυλή» αναφέρει η Δρ. Liu. «Ήταν πολύ φοβισμένοι για να πάνε στο νοσοκομείο, για να μην ξαναγίνουν στόχος. Οι πληγές τους ήταν σοβαρές -ωστόσο όλοι κάθονταν σιωπηλοί να αιμορραγούν.  Το γεγονός αυτό δείχνει πόσο τρομοκρατημένοι είναι οι άνθρωποι να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη. Απλά κάθονταν εκεί στη σιωπή, έχοντας χάσει κάθε ελπίδα».

Οι ομάδες των MSF συνεχώς έρχονται αντιμέτωπες με βίαιες επιθέσεις που λαμβάνουν χώρα κοντά ή ακόμα και μέσα στα νοσοκομεία. Για παράδειγμα, στις 12 Φεβρουαρίου 2014 στην πόλη Berberati, οπλισμένοι άνδρες με μαχαίρια και πιστόλια εισέβαλαν στο νοσοκομείο όπου οι MSF εργάζονται, πυροβολώντας και απειλώντας τους ασθενείς. Δύο ασθενείς εγκατέλειψαν το νοσοκομείο, φοβούμενοι για την ίδια τους τη ζωή. Σε αμέτρητες άλλες περιπτώσεις σε διάφορες τοποθεσίες, τοπικοί και θρησκευτικοί ηγέτες αλλά και ιατρικό προσωπικό των MSF αναγκάστηκε να παρέμβει σε καταστάσεις στις οποίες ένοπλοι επιτίθεντο ή απειλούσαν να σκοτώσουν άτομα, συμπεριλαμβανομένων ασθενών και τραυματιών. Ασθενείς αρνούνται συχνά να μεταφέρονται με ασθενοφόρα για να αποφύγουν περαιτέρω άσκηση βίας. Σε άλλες περιπτώσεις, η γενική ανασφάλεια έχει καταστήσει πολύ επικίνδυνο να γίνει χρήση των δρόμων.

Σε οκτώ διαφορετικά μέρη όπου εργάζονται οι MSF, περίπου 15.000 πολίτες συγκεντρώθηκαν και παγιδεύτηκαν σε νοσοκομεία, εκκλησίες, τζαμιά ή ζουν με το φόβο να δολοφονηθούν από τις ένοπλες ομάδες. Σε πόλεις όπως η Bouar, 6.000 μουσουλμάνοι είναι παγιδευμένοι, με το φόβο να γίνουν στόχοι αν προσπαθήσουν να φύγουν. Οι MSF έχουν δημιουργήσει τοπικά σημεία υγείας σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις, ακόμα και στο Bangui, καθώς οι άνθρωποι είναι πολύ φοβισμένοι για να πάνε στο νοσοκομείο, ακόμη και αν το κοντινότερο νοσοκομείο είναι μόνο μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά.

Κατά τις τελευταίες δύο εβδομάδες, οι ομάδες των MSF έχουν δει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους από τη μουσουλμανική κοινότητα σε Bangui,  Baoro , Berberati , Bocaranga , Bossangoa , Bouca , Bozoum και Carnot να εκτοπίζονται ή να κατευθύνονται σε γειτονικές χώρες από τις διεθνείς ένοπλες δυνάμεις, οι οποίες διαφορετικά δεν μπορούσαν να εγγυηθούν την προστασία τους. Άλλοι πληθυσμοί έχουν εκκενωθεί από το βορειοδυτικό τμήμα της χώρας προς το Bangui και βρίσκονται τώρα παγιδευμένοι σε απομονωμένες περιοχές και καταυλισμούς, όπου εξακολουθούν να ζουν μέσα στον τρόμο. Ο φόβος της δίωξης έχει ωθήσει δεκάδες χιλιάδες πολίτες από όλες τις κοινότητες να καταφύγουν στο δάσος, χωρίς καμία πρόσβαση σε οποιαδήποτε μορφή προστασίας ή ανθρωπιστικής βοήθειας.

Το καταστροφικό τίμημα της βίας έχει επιδεινωθεί περαιτέρω από την έλλειψη μιας ουσιαστικής κλιμάκωσης της ανθρωπιστικής βοήθειας ακόμα και για τις πιο βασικές ανάγκες του λαού. Η παροχή βοήθειας είναι αποκαρδιωτική στο Bangui και σχεδόν ανύπαρκτη έξω από την πρωτεύουσα. Από τη διανομή του νερού μέχρι τα τρόφιμα και τη στέγη -τα απολύτως βασικά της ανθρωπιστικής βοήθειας- συνεχίζουν οι θανατηφόρες ελλείψεις. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και τρομακτικά παραδείγματα είναι το Mpoko, το διεθνές αεροδρόμιο στο  Bangui, όπου περίπου 60.000 εσωτερικά εκτοπισμένοι άνθρωποι ζουν σε άθλιες συνθήκες με λιγότερο από 4 λίτρα νερού ανά άτομο την ημέρα και αξιοθρήνητες συνθήκες υγιεινής, μόλις μερικές εκατοντάδες μέτρα από τον διάδρομο του αεροδρομίου.

«Οι φρικτές συνθήκες στο αεροδρόμιο Mpoko θέτουν το ερώτημα: κατά πόσο η καθυστέρηση στην παράδοση της βοήθειας είναι μια μορφή σκόπιμης παραμέλησης με στόχο να αποθαρρύνουν τους ανθρώπους να μείνουν εκεί» σημειώνει η Dr Liu. «Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν πραγματικές επιλογές. Σύμφωνα με τα επίπεδα της βίας στο Bangui, θα πρέπει να είναι σε θέση να επιλέξουν αν θα πάνε σπίτι τους ή θα μείνουν εκεί όπου αισθάνονται ασφαλείς. Η βοήθεια θα πρέπει να παρέχεται, όπου αισθάνονται πιο ασφαλείς».

Ακόμα κι αν τα περιστατικά ασφαλείας παρεμποδίζουν τις δραστηριότητες των MSF σε καθημερινή βάση, η εκτεταμένη ανάπτυξη του προσωπικού των MSF - πάνω από 2.240 διεθνές και ντόπιο προσωπικό - με δράσεις σε 16 πόλεις σε όλη τη χώρα δείχνει ότι είναι εφικτή η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.

«Η ανθρωπιστική κρίση που βλέπουμε σήμερα είναι άνευ προηγουμένου στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, μια χώρα που έχει παραμεληθεί για χρόνια» σημειώνει κλείνοντας η Dr Liu. «Η κινητοποίηση πρέπει να έρθει τώρα, όχι σε ένα μήνα ή έξι μήνες. Βλέπουμε φρικαλεότητες κάθε μέρα. Πρόκειται για μια τεράστια καταστροφή που εκτυλίσσεται σε πλήρη θέα των διεθνών ηγετών. Το να μην ανταποκριθεί κανείς αποτελεί συνειδητή και σκόπιμη επιλογή εγκατάλειψης του λαού της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας».

Σε αντίποινα για τις ακραίες πράξεις βίας που διαπράττονται από πρώην δυνάμεις Seleka, τοπικές πολιτοφυλακές αυτοάμυνας γνωστές ως «αντί-Μπαλάκα» ξεκίνησαν συλλογικές επιθέσεις εκδίκησης στους μουσουλμάνους πολίτες, οι οποίοι θεωρούνταν ως η εν δυνάμει πολιτική βάση των Seleka. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει σε έναν παροξυσμό βίας και λεηλασίας που, τις τελευταίες εβδομάδες κυρίως, στοχεύει τις μουσουλμανικές κοινότητες, χωρίς να λείπουν και θύματα από τις χριστιανικές κοινότητες.