Γιατροί Χωρίς Σύνορα: Οι Αφγανοί στερούνται υγειονομικής περίθαλψης λόγω φτώχειας, περιορισμών και ενός δυσλειτουργικού συστήματος

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, οι δωρητές και οι τοπικές αρχές πρέπει να επικεντρωθούν επειγόντως στην ενίσχυση της πρωτοβάθμιας ιατρικής περίθαλψης σε επίπεδο περιφέρειας για τη βελτίωση της πρόσβασης των ανθρώπων στην υγειονομική περίθαλψη· οι διεθνείς παράγοντες πρέπει να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα που συμβάλλουν στην οικονομική κρίση και πρέπει  να επιτρέψουν στις γυναίκες να επιδιώξουν περαιτέρω εκπαίδευση και ευκαιρίες επαγγελματικής απασχόλησης,  να αυξήσουν το εισόδημα των οικογενειών τους και να διασφαλίσουν ότι υπάρχουν αρκετές εργαζόμενες στον τομέα της υγείας για να καλύψουν τι ανάγκες. Στην τελευταία έκθεση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σχετικά με την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη στο Αφγανιστάν: "Συνεχή εμπόδια στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη στο Αφγανιστάν: Οι αλυσιδωτές επιπτώσεις μιας παρατεταμένης κρίσης και μιας συγκλονιστικής οικονομικής κατάστασης", το 91,2% των ερωτηθέντων μίλησε για μείωση του εισοδήματός τους πέρυσι, που είναι 15% περισσότερο από ό, τι το 2021. Και ένα εντυπωσιακό 95% από αυτούς δήλωσαν ότι αντιμετώπισαν δυσκολίες στην προμήθεια τροφίμων τους τελευταίους 12 μήνες, κυρίως ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης ανεργίας και των στάσιμων μισθών που συνοδεύονταν από αυξανόμενες τιμές, ειδικά για βασικά είδη διατροφής. Αυτό έρχεται καθώς οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τη διεθνή κοινότητα συνεχίζουν να παραλύουν την οικονομία και 7 δισεκατομμύρια δολάρια από τα περιουσιακά στοιχεία της αφγανικής κεντρικής τράπεζας παραμένουν παγωμένα στο εξωτερικό.

«Μερικές φορές οι μητέρες είναι τόσο υποσιτισμένες που δεν μπορούν να παράγουν γάλα για τα παιδιά τους. Τις βλέπουμε να βάζουν τσάι σε μπιμπερό για να το δώσουν σε νεογέννητα μωρά μόλις επτά ή οκτώ ημερών, κάτι που μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο», λέει η Hadia, μέλος του ιατρικού προσωπικού των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο περιφερειακό νοσοκομείο Herat.

Μεταξύ όλων των ερωτηθέντων που συμμετείχαν στην έρευνα στην έκθεση, το 88% δήλωσε ότι είτε απολύθηκε, είτε ανέστειλε είτε αποφάσισε να μην αναζητήσει ιατρική περίθαλψη το 2022, αύξηση 14,3% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η Marieh, μετά την άφιξή της στο περιφερειακό νοσοκομείο Herat που υποστηρίζεται από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα εξήγησε: «Όταν το παιδί μου ήταν άρρωστο, πήγαμε σε μία από τις ιδιωτικές κλινικές και λάβαμε συνταγή για φάρμακα που κόστιζαν 1.000 AFG [περίπου 12 δολάρια ΗΠΑ]. Δεν βοήθησαν. Δοκιμάσαμε επίσης ένα κοντινό δημόσιο νοσοκομείο, αλλά οι γιατροί εκεί μας έδωσαν μόνο μισό δισκίο, όχι όλα τα φάρμακα [που χρειαζόμασταν] ... Τώρα είμαστε εδώ. Το μωρό μου είναι χειρότερα και χρωστάω πολλά χρήματα που δανειστήκαμε για τη μεταφορά».

«Ένα από τα κύρια προβλήματα στο Αφγανιστάν είναι ότι οι περιφερειακές δομές υγείας δεν είναι ούτε καλά εξοπλισμένες, ούτε κατάλληλα στελεχωμένες. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι στις αγροτικές περιοχές πρέπει να διανύσουν τεράστιες αποστάσεις για ποιοτική περίθαλψη, παρόλο που συχνά δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τέτοια ταξίδια χωρίς να βυθιστούν στα χρέη», λέει ο Φιλίπε Ριμπέιρο, εκπρόσωπος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Αφγανιστάν. «Οι ελπίδες ότι το τέλος του πολέμου θα μείωνε σημαντικά τα εμπόδια στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη διαψεύστηκαν από νέα εμπόδια και φόβους. Το ταξίδι στα νοσοκομεία μπορεί να είναι λιγότερο επικίνδυνο μετά τον πόλεμο, αλλά σίγουρα έγινε δυσβάσταχτο οικονομικά».

Περισσότερο από το 60% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζουν ήδη πιο σημαντικά εμπόδια όταν προσπαθούν να έχουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη σε σύγκριση με τους άνδρες, κυρίως όσον αφορά τους περιορισμούς που υποχρεώνουν τις γυναίκες που εξέρχονται από το σπίτι να συνοδεύονται από άνδρα συγγενή, γεγονός που μπορεί να εμποδίσει την ικανότητά τους να φτάσουν σε νοσοκομείο – είτε ως ασθενείς, φροντιστές ή εργαζόμενες στον ανθρωπιστικό τομέα – με διάφορους τρόπους, για παράδειγμα όταν κανένας άνδρας συγγενής δεν είναι διαθέσιμος να τις συνοδεύσει ή όταν ένα ταξίδι που είναι ήδη δύσκολο να αντιμετωπιστεί  οικονομικά για ένα άτομο καθίσταται απρόσιτο όταν είναι για δύο άτομα.

Τον Δεκέμβριο του 2022, η κυβέρνηση του Αφγανιστάν ανακοίνωσε την απόφασή της να απαγορεύσει στις γυναίκες να εργάζονται σε μη κυβερνητικές οργανώσεις και να λαμβάνουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Αυτό πιθανότατα θα επιδεινώσει την πρόσβαση των γυναικών στην υγειονομική περίθαλψη. «Είναι ήδη δύσκολο σε ορισμένα από τα προγράμματά μας να καλύψουμε τις απαραίτητες θέσεις, συμπεριλαμβανομένων των γυναικολόγων. Εάν δεν επιτραπεί στις γυναίκες να σπουδάσουν, από πού θα προέλθει η επόμενη γενιά γιατρών, μαιών και νοσηλευτών; Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στα προγράμματα μητρότητας στο Αφγανιστάν βοήθησαν με περισσότερους από 42.000 τοκετούς πέρυσι και πάνω από 8.000 από αυτούς συνοδεύτηκαν από άμεσες μαιευτικές επιπλοκές. Η απαγόρευση στις γυναίκες να μαθαίνουν και να εργάζονται θα θέσει σε μεγαλύτερο κίνδυνο τη ζωή των μητέρων και τη ζωή των παιδιών τους», καταλήγει ο Ribeiro.