Geo Barents: και οι 572 επιζώντες αποβιβάστηκαν μετά από αδικαιολόγητη καθυστέρηση στο λιμάνι της Κατάνια

Οι ιταλικές αρχές επέτρεψαν αρχικά μόνο την αποβίβαση 357 ατόμων, αφήνοντας 215 επιβαίνοντες, ως ομήρους μιας πολιτικής συζήτησης και μιας παράνομης απόφασης που τους εμπόδισε να λάβουν βοήθεια και προστασία στην ξηρά. Μετά την επιλεκτική αποβίβαση, η ψυχολογική και σωματική κατάσταση ορισμένων από τους εναπομείναντες ανθρώπους επιδεινώθηκε δραματικά. Ένας επιζών απομακρύνθηκε κατά τη διάρκεια της νύχτας της 6ης προς την 7η Νοεμβρίου λόγω έντονων κοιλιακών πόνων και άλλοι επιζώντες παρουσίασαν σημάδια άγχους και είχαν κρίσεις πανικού.

«Η διαδικασία επιλεκτικής αποβίβασης με βάση τις ιατρικές συνθήκες των επιζώντων και η καθυστερημένη αποβίβαση που πραγματοποιείται από τις ιταλικές αρχές είναι απάνθρωπη, απαράδεκτη και παράνομη, καθώς, σύμφωνα με το διεθνές ναυτικό δίκαιο, οι επιζώντες που διασώζονται στη θάλασσα πρέπει να αποβιβάζονται σε ασφαλές μέρος εντός εύλογου χρονικού διαστήματος. Οι σχετικές νομικές πράξεις και κατευθυντήριες γραμμές δεν συνδέουν την αποβίβαση σε ασφαλές μέρος με την ύπαρξη ιατρικών παθήσεων ή άλλων λόγων. Αντιθέτως, τα υπεύθυνα παράκτια κράτη θα πρέπει να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να ελαχιστοποιήσουν τον χρόνο παραμονής των επιζώντων στο διασωστικό πλοίο, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες μιας διάσωσης, όπως η κατάσταση επί του συγκεκριμένου πλοίου και οι ιατρικές ανάγκες. «εξηγεί ο Juan Matias Gil, επικεφαλής της αποστολής έρευνας και διάσωσης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

«Πολλοί από τους επιζώντες έφεραν προηγούμενα τραύματα, αποτέλεσμα βίας και κακοποίησης που βίωσαν στη Λιβύη, στις πατρίδες τους ή κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Η παρατεταμένη αναμονή δημιούργησε έντονη συναισθηματική και ψυχολογική δυσφορία. Τα επεισόδια αϋπνίας, άγχους και σωματικής και ψυχολογικής δυσφορίας γίνονταν όλο και πιο συχνά μέρα με τη μέρα. Και από την πλευρά μας, δεν είχαμε απαντήσεις να δώσουμε όταν μας ρώτησαν γιατί δεν μπορούσαμε να αποβιβαστούμε», λέει η Stefanie Hofstetter, επικεφαλής της ιατρικής ομάδας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Geo Barents.

Ο Youssouf* ήταν ένας από τους 214 ανθρώπους που χρειάστηκε να παραμείνουν στο πλοίο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Το απόγευμα της 7ης Νοεμβρίου, μαζί με άλλους δύο επιζώντες, πήρε την απεγνωσμένη απόφαση να πηδήξει από το πλοίο στο νερό, για να φτάσει στην αποβάθρα του λιμανιού. Το τρίτο άτομο τελικά επέστρεψε στο πλοίο, λέγοντας στην ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ότι πήδηξε μόνο για να βοηθήσει τους άλλους δύο, καθώς φοβόταν ότι θα μπορούσαν να είχαν πνιγεί. Ο Youssouf και ο Ahmed* αντίθετα, διανυκτέρευσαν στην αποβάθρα και αρνήθηκαν να φάνε και να πιούν, περιμένοντας την απόφαση των ιταλικών αρχών. Μετά από περισσότερες από 24 ώρες στην αποβάθρα, ο Ahmed (ο άλλος επιζών που πήδηξε από το πλοίο) παρουσίασε υψηλό πυρετό και σημάδια αφυδάτωσης και μεταφέρθηκε στην πλησιέστερη μονάδα υγείας για να λάβει ιατρική βοήθεια από τις ιταλικές υγειονομικές αρχές.

«Μετά από μέρες και μέρες σε αυτό το σκάφος [Geo Barents] άρχισα να τρελαίνομαι. Είχα την αίσθηση ότι το σώμα μου και τα όνειρά μου διαλύονταν. Είμαι ευγνώμων για όλη τη βοήθεια που είχα στο πλοίο, αλλά δεν άντεχα άλλο αυτή την κατάσταση», είπε ο Youssouf στο μέλος του προσωπικού των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που τον βοήθησε στην αποβάθρα, μπροστά από το Geo Barents. «Έφυγα από τη βόρεια Συρία για να προσφέρω μια ασφαλή ζωή στην οικογένειά μου. Έχω τέσσερις κόρες που έχω αφήσει πίσω, ελπίζοντας ότι θα μπορέσουν να έρθουν μαζί μου στην Ευρώπη, σε ένα ασφαλές μέρος, σύντομα. Η νεότερη είναι μόλις έξι ετών. Έχουν δει βόμβες να πέφτουν στην πόλη μας τα τελευταία χρόνια και τώρα δεν μπορούν να πάνε σχολείο λόγω της ανασφάλειας που υπάρχει στην περιοχή. Ένοπλες ομάδες βρίσκονται παντού, απαγάγουν ανθρώπους για λύτρα. Η κατάσταση έχει ξεφύγει από τον έλεγχο και φοβάμαι για τη ζωή τους κάθε μέρα. Θέλω απλώς να βρω ένα μέρος όπου θα μπορούν να είναι απαλλαγμένοι από φόβο και να αισθάνονται ασφαλείς. Αυτό είναι το όνειρό μου και δεν θα αφήσω κανέναν να μου το πάρει».

Τελικά επετράπη στον Youssouf να αποβιβαστεί το βράδυ της 8ης Νοεμβρίου, μαζί με τους άλλους επιζώντες που αρχικά είχαν αποκλειστεί από την επιλεκτική αποβίβαση.

Ο Akhtar*, ένας 21χρονος νεαρός από το Μπανγκλαντές, είπε στο προσωπικό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ότι έφυγε από τη χώρα του πριν από σχεδόν δύο χρόνια. Το ταξίδι του τον έφερε πρώτα στη Συρία, τη Λιβύη και τελικά στη Μεσόγειο Θάλασσα, όπου διακινδύνευσε τη ζωή του σε μια υπερπλήρη ξύλινη βάρκα.

«Δεν είχα ιδέα πόσο δύσκολο θα ήταν αυτό το ταξίδι. Έμεινα στη Λιβύη για πάνω από ένα χρόνο, ζώντας σε έναν καταυλισμό με ανθρώπους από διάφορες χώρες. Ήμασταν εννέα άτομα που κοιμόμασταν σε ένα δωμάτιο δέκα τετραγωνικών με μόνο μία τουαλέτα για πάνω από 200 ή 300 άτομα. Η αστυνομία έφτασε εκεί που μέναμε, συνέλαβε πολλούς από εμάς και με πήγε στη φυλακή. Μου έδωσαν ένα τηλέφωνο μετά από λίγες μέρες και μου είπαν να καλέσω την οικογένειά μου. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη μητέρα μου να ουρλιάζει στο τηλέφωνο καθώς οι φρουροί απειλούσαν να μου κόψουν το χέρι με ένα μαχαίρι κατά τη διάρκεια της βιντεοσκόπησης. Η οικογένειά μου έστειλε τελικά τα μόνα χρήματα που είχε για να με απελευθερώσουν. Δεν θα συγχωρήσω ποτέ τον εαυτό μου που προκάλεσα όλον αυτόν τον πόνο στη μητέρα μου. Δεν έχω νέα από την οικογένειά μου από τότε. Δεν ξέρουν αν πνίγηκα στη θάλασσα. Θέλω απλώς να τους τηλεφωνήσω και να τους πω ότι επιβίωσα», εξήγησε ο Akhtar.

Το Geo Barents αναχώρησε από το λιμάνι της Κατάνια και ετοιμάζεται να επιστρέψει στη θάλασσα για να διασώσει όσους κινδυνεύουν. Αυτή ήταν και θα παραμείνει η απάντησή μας στις ευρωπαϊκές και εθνικές επικίνδυνες πολιτικές μη παροχής βοήθειας στη θάλασσα, καταδικάζοντας τους ανθρώπους να πνιγούν και αρνούμενοι να τους αποβιβάσουν σε ασφαλές μέρος.

«Ως ανθρωπιστική οργάνωση, θα συνεχίσουμε τις επιχειρήσεις διάσωσης που σώζουν ζωές στη θάλασσα, σύμφωνα με το διεθνές ναυτικό δίκαιο, σύμφωνα με το οποίο διεξάγουμε τις δραστηριότητές μας μέχρι στιγμής. Μια διάσωση ξεκινά με την απομάκρυνση των ανθρώπων από το νερό και ολοκληρώνεται όταν όλοι οι επιζώντες αποβιβάζονται σε ασφαλές μέρος», προσθέτει ο J.M. Matias Gil. 

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διεξάγουν δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης στην κεντρική Μεσόγειο από το 2015, με οκτώ διαφορετικά διασωστικά σκάφη (μόνοι τους ή σε συνεργασία με άλλες ΜΚΟ). Από την έναρξη των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης με το Geo Barents τον Μάιο του 2021, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διέσωσαν 5.497 ανθρώπους και ανέσυραν τα πτώματα 11 που πέθαναν στη θάλασσα.