Ασθένεια του ύπνου: Νέα διαγνωστικά μέσα και θεραπείες γεννούν ελπίδες, αλλά ποιοι θα μπορέσουν να τα χρησιμοποιήσουν;

Η αφρικανική τρυπανοσωμίαση ή ασθένεια του ύπνου, όπως είναι κοινώς γνωστή, μεταδίδεται από το τσίμπημα της μύγας τσε-τσε και μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο, αν δεν θεραπευτεί. Εκτιμάται ότι περίπου 70 εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να κινδυνεύουν να προσβληθούν. Μετά από χρόνια αμέλειας, το σκηνικό μπορεί να αλλάξει χάρη σε δυο νέα τεστ ταχείας εξέτασης που αναμένονται μέσα στην επόμενη χρονιά, και μιας θεραπείας χορηγούμενης από το στόμα που βρίσκεται στο στάδιο της κλινικής δοκιμής. Παρόλα αυτά, οι προσπάθειες που καταβάλλονται για να γίνουν κάποια βήματα κινδυνεύουν λόγω της έλλειψης πόρων για τη λειτουργία των μηχανισμών της χώρας για τον έλεγχο της ασθένειας.

«Αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουμε τεράστιες προκλήσεις σε ιατρικό και τεχνικό επίπεδο. Για να γίνει μια εξέταση χρειάζεται εξειδικευμένο προσωπικό και ειδικός εργαστηριακός εξοπλισμός, που πρέπει να μεταφερθεί σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές, πολλές από τις οποίες πλήττονται από συνεχόμενες συγκρούσεις. Νέα, καλύτερα προσαρμοσμένα εργαλεία θα βοηθήσουν να απλοποιηθεί η διαδικασία, κάτι που είναι καλό τόσο για τους ασθενείς όσο και για το ιατρικό προσωπικό για την καλύτερη αντιμετώπιση της ασθένειας», επισημαίνει η Δρ. Anja De Weggheleire, ιατρική συντονίστρια των MSF στην Κινσάσα.

Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ), όπου εντοπίζονται τα ¾ όλων των καταγεγραμμένων περιστατικών, ο αριθμός των ανθρώπων που εξετάζονται για την ασθένεια έχει μειωθεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες. Και τον Ιούνιο του 2013, η βασική πηγή εξωτερικής χρηματοδότησης για το πρόγραμμα ελέγχου πρόκειται να λήξει. Χωρίς ελεγκτικούς μηχανισμούς, η χώρα κινδυνεύει από μια αναβίωση της ασθένειας του ύπνου, όπως έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν όταν έχει σημειωθεί σημαντική ύφεση, ακόμα και για μικρές χρονικές περιόδους. Αν συμβεί αυτό, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό μπορεί να βρεθεί σύντομα σε παρόμοια κατάσταση με τις γειτονικές χώρες, την Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία και το Νότιο Σουδάν, όπου οι δραστηριότητες για τον έλεγχο της ασθένειας στη χώρα είναι εξαιρετικά περιορισμένες.

Καθώς τα νέα τεστ ταχείας ανίχνευσης που αναμένονται το 2013, κι έχουν δημιουργηθεί με την υποστήριξη του Ιδρύματος για Νέες Καινοτόμες Διαγνωστικές Μεθόδους και το Ινστιτούτο Τροπικής Ιατρικής Antwerp αντίστοιχα, είναι εύκολα στη χρήση και δεν απαιτούν «αλυσίδα ψύξης» για τη συντήρηση και τη μεταφορά τους, θα είναι πιο εύκολο να εξεταστούν περισσότεροι άνθρωποι που κινδυνεύουν από την ασθένεια. Παρόλο που θα εξακολουθούν να απαιτούνται άλλα περίπλοκα τεστ προκειμένου να επιβεβαιωθούν ύποπτα κρούσματα, τα νέα διαγνωστικά τεστ θα καταργήσουν πολλές από τις τεχνικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα οι κινητές ομάδες για την Αφρικανική τρυπανοσωμίαση. Και το νέο φάρμακο που θα χορηγείται από το στόμα και δημιουργήθηκε με την υποστήριξη της Πρωτοβουλίας «Φάρμακα για τις Ξεχασμένες Ασθένειες» (DNDi), το fexinidazole, που μπαίνει στη φάση 2/3 της κλινικής δοκιμής (ελέγχου σε συνθήκες πεδίου), θα μπορούσε, στο εγγύς μέλλον, να προσφέρει μια καλή εναλλακτική επιλογή στις υπάρχουσες πολλαπλές εγχύσεις που απαιτούνται για να αντιμετωπιστεί η ασθένεια του ύπνου όταν βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.

"Αν η σταθερή χρηματατοδότηση δεν διασφαλιστεί σύντομα, θα βρεθούμε στο άμεσο μέλλον να έχουμε στη διάθεσή μας με εξαιρετικές νέες μεθόδους για την αντιμετώπιση της ασθένειας του ύπνου, αλλά χωρίς τις απαραίτητες ενέργειες σε εθνικό επίπεδο για την εφαρμογή τους", προειδοποιεί o Δρ. Μανίκα Μπαλασεγκάραμ, Διευθυντής της Εκστρατείας των MSF για την Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα". Οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί στο να ξεπεράσουμε οποιαδήποτε αβεβαιότητα υπάρχει σε σχέση με την αντιμετώπιση της ασθένειας του ύπνου στη ΛΔ του Κονγκό και σε άλλες ενδημικές χώρες όπου χρειάζεται να υπάρξουν άμεσα σταθερή χρηματοδότηση και επαρκείς πόροι».