Γιατροί Χωρίς Σύνορα: Η ΕΕ πρέπει να αυξήσει τον έλεγχο στα σύνορα της Ευρώπης για τη βία κατά προσφύγων, μεταναστών και αιτούντων άσυλο

Από τον Ιανουάριο του 2021, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που εργάζονται στην περιοχή των συνόρων Σερβίας-Ουγγαρίας έχουν περιθάλψει 498 ανθρώπους με τραύματα, όπως μώλωπες, αιματώματα και  κατάγματα, μετά από καταγγελίες για βία που υπέστησαν στα χέρια των συνοριακών αρχών.

«Τα σωματικά τραύματα που περιθάλπουμε και οι μαρτυρίες βίας που ακούμε από τους ασθενείς μας δείχνουν τη συνεχή σκόπιμη χρήση βίας για να αποτρέψουν τους ανθρώπους από το να ζητήσουν άσυλο στην ΕΕ», λέει ο Duccio Staderini, επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στα Δυτικά Βαλκάνια. 

Ασθενείς των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που νοσηλεύονται κοντά στα σύνορα της Σερβίας με τη Βουλγαρία αναφέρουν ότι τους αφαίρεσαν τα ρούχα και τα υπάρχοντά τους, τους έδειραν με γκλομπ και ξύλα, άφησαν ελεύθερα σκυλιά να τους επιθετούν και χρησιμοποίησαν σπρέι πιπεριού και δακρυγόνα εναντίον τους.

Άλλες μορφές απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης που καταγγέλλουν οι ασθενείς των Γιατρών Χωρίς Σύνορα περιλαμβάνουν την κατάσχεση και καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, τον ανεπίσημο περιορισμό τους σε κελιά απομόνωσης στη συνοριακή ζώνη και τις σκόπιμες πτώσεις από φράχτες και σκάλες.

Η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, Ylva Johansson, και ο νεοδιορισθείς αρχηγός της FRONTEX (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής) επισκέφθηκαν την επίσημη συνοριακή διέλευση μεταξύ Horgos στη Σερβία, και Roszke στην Ουγγαρία, στις 16 Μαρτίου, όπου οι βίαιες επαναπροωθήσεις από συνοριοφύλακες αποτελούν συχνό φαινόμενο. Κατά την επίσκεψή της, η Johansson εξήρε την επιτυχία του κοινού ελέγχου των συνόρων στον περιορισμό της «παράνομης μετανάστευσης» προς την Ευρώπη.

 «Οι εκπρόσωποι της ΕΕ αποφάσισαν σκόπιμα να κάνουν τα στραβά μάτια στην υπερβολική χρήση βίας που βλέπουμε στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ», λέει ο Staderini. «Αυτή η επίσκεψη δείχνει το πραγματικό πρόσωπο της δέσμευσης της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια: περισσότερη χρηματοδότηση για την ασφάλεια, μεγαλύτερη παρουσία της FRONTEX και αυξημένες επιστροφές και επιτήρηση».

Πριν από δύο χρόνια, η FRONTEX ανέστειλε τις δράσεις της στην ουγγρική πλευρά των συνόρων με τη Σερβία μετά από δικαστική απόφαση σύμφωνα με την οποία η Ουγγαρία είχε παραβιάσει το δίκαιο της ΕΕ διαπράττοντας παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών που έφταναν από τη Σερβία. Τον Δεκέμβριο του 2022, η FRONTEX μετέφερε τις δράσεις της στη σερβική πλευρά των συνόρων στο πλαίσιο του σχεδίου της ΕΕ για την εξωτερική ανάθεση της διαχείρισης της μετανάστευσης σε γειτονικές τρίτες χώρες.

Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα εργάζονται στη Σερβία από το 2014, παρέχοντας ιατρική φροντίδα σε πρόσφυγες, μετανάστες και αιτούντες άσυλο που ταξιδεύουν στην Ευρώπη μέσω της βαλκανικής οδού. Τον Ιανουάριο του 2021, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ξεκίνησαν να εργάζονται στην περιοχή των συνόρων βόρειας Σερβίας-Ουγγαρίας και τον Ιανουάριο του 2023 εγκαινίασαν ένα πρόγραμμα έκτακτης ανάγκης στην περιοχή των συνόρων νότιας Σερβίας-Βουλγαρίας.

Η διέλευση των συνόρων από τη Βουλγαρία στη Σερβία περιλαμβάνει περπάτημα τριών έως τεσσάρων ημερών σε δασώδεις ορεινούς δρόμους. Οι άνθρωποι που κάνουν αυτό το ταξίδι συχνά δεν έχουν φαγητό, νερό ή στέγη και αντιμετωπίζουν σκληρές καιρικές συνθήκες. Τον Φεβρουάριο, δύο άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου ενός παιδιού, πέθαναν από το κρύο σε αυτή τη διαδρομή. Φέτος, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Pirot, στη σερβική πλευρά των συνόρων, έχουν παράσχει ιατρική περίθαλψη σε 1.944 άτομα για παθήσεις όπως κρυοπαγήματα, μολυσμένα τραύματα, πυρετούς, δερματικές αλλοιώσεις, φουσκάλες και γενικά σημάδια σωματικής εξάντλησης. 

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν καταγγείλει εκτενώς τις βίαιες πρακτικές που διαπράττονται σε πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και μετανάστες στα σύνορα της Ευρώπης από το 2014.

 «Τα κράτη μέλη της ΕΕ συνεχίζουν να δίνουν προτεραιότητα στην προστασία των συνόρων έναντι της προστασίας και της ευημερίας των ανθρώπων», λέει ο Staderini. «Αυτό πρέπει να σταματήσει».