ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Μια πρόκληση που «αντιστέκεται»

Σε τι διαφέρουν οι συγκεκριμένοι ασθενείς από τους άλλους?

Το ποσοστό της φυματίωσης στην περιοχή του Ντόνετσκ είναι δέκα φορές υψηλότερο στο σωφρονιστικό ίδρυμα από όσο είναι γενικά στην κοινωνία. Οι έγκλειστοι προέρχονται συχνά από ένα υποβαθμισμένο περιβάλλον, με δύσκολες οικογενειακές ιστορίες και εμπειρίες κοινωνικής περιθωριοποίησης λόγω της κοινωνικής και υγειονομικής κατάστασής τους. Μερικοί από αυτούς έχουν ψυχολογικές διαταραχές, και αρκετοί από αυτούς είναι χρήστες ουσιών και αλκοολικοί. Κάποιοι έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV, συχνά ως απόρροια χρήσης κοινής βελόνας με άλλους χρήστες. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αντιμετωπίσουμε την φυματίωση στο σωφρονιστικό ίδρυμα γιατί εκεί υπάρχει μεγαλύτερη συγκέντρωση και οι ασθενείς είναι οι πλέον παραμελημένοι.

Τι δυσκολίες συναντάτε;

Δυστυχώς, τα υπάρχοντα φάρμακα της ανθεκτικής φυματίωσης συχνά φέρνουν οδυνηρές  παρενέργειες, όπως εμετούς, ναυτία, ψυχιατρικά συμπτώματα και απώλεια ακοής και όρασης. Η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει επί μακρόν και να είναι επίπονη –στη χειρότερη περίπτωση μπορεί να διαρκέσει μέχρι και τρία χρόνια για να ολοκληρωθεί ή και ακόμα περισσότερο αν κάποιος είναι φυλακισμένος με προβλήματα εθισμού και έχει πολύ λίγες ελπίδες για το μέλλον. Οι έγκλειστοι γνωρίζουν επίσης πως είναι δυνατή η αποφυλάκισή τους αν η κατάσταση της υγείας τους επιδεινωθεί σοβαρά, που για κάποιους αποτελεί κίνητρο να μη λαμβάνουν θεραπεία. Δεν είναι εύκολο να τους παρακινήσουμε να τηρήσουν τη θεραπεία, ακόμα και αν η ασθένεια είναι θανατηφόρα.

Πώς τα ξεπερνάτε αυτά τα εμπόδια;

Επενδύουμε  πολύ στην υποστήριξη του ασθενή και σε ψυχολογικό επίπεδο ούτως ώστε να μπορέσει να καταλάβει γιατί είναι τόσο σημαντικό να συνεχίσει τη θεραπεία. Προσπαθούμε επίσης να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη του πληθυσμού των φυλακών, καθώς οι περισσότεροι κρατούμενοι δεν είναι εξοικειωμένοι με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και το ανθρωπιστικό έργο. Μόλις οι ασθενείς αφεθούν ελεύθεροι από τη φυλακή, υπάρχει ειδική ομάδα που παρέχει υποστήριξη κατά την επανένταξη. Για παράδειγμα εάν κάποιοι ασθενείς δεν έχουν πού να μείνουν, προσπαθούμε να βρούμε  δομές που μπορούν να τους δεχθούν, ώστε να μην καταλήξουν να μένουν στο δρόμο. Συνεχώς συνηγορούμε στη βελτίωση της κατάστασης και των συνθηκών διαβίωσής τους.

Τι πρέπει να κάνει η Ουκρανία για να αντιμετωπίσει τη φυματίωση;

Παρά το γεγονός πως είναι μία ιάσιμη ασθένεια, μόνο το ήμισυ του εκτιμώμενου αριθμού των ατόμων που έχουν μολυνθεί με ανθεκτική φυματίωση στην Ουκρανία έχουν ξεκινήσει θεραπεία. Παράγοντες που συμβάλλουν στην επιδημία είναι μεταξύ άλλων η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, η ανεπαρκής παροχή φαρμάκων, η σπάνια πρόσβαση σε διαγνωστικά εργαλεία και η κακή παρακολούθηση των ασθενών που αφήνουν την θεραπεία τους. Όλα αυτά πρέπει να αντιμετωπιστούν καλύτερα, ειδικά στο σωφρονιστικό σύστημα, έτσι ώστε περισσότεροι άνθρωποι να ακολουθούν τη θεραπεία τους. Στις φυλακές, μεγαλύτερη έμφαση πρέπει να δοθεί κυρίως στην έγκαιρη διάγνωση και την ενίσχυση των μέτρων ελέγχου των λοιμώξεων, έτσι ώστε όσοι κρατούμενοι έχουν μολυνθεί να μην μεταδίδουν τη νόσο σε άλλους. Γι’ αυτό οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα βρισκόμαστε εδώ – για να μοιραστούμε την εμπειρία μας με το ουκρανικό σύστημα και να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τα πράγματα προς το καλύτερο.

Δραστηριότητες των MSF στην Ουκρανία

Από τον Ιούνιο του 2012 οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν θεραπεία σε φυλακισμένους και πρώην φυλακισμένους στην περιοχή του Ντόνετσκ στην ανατολική Ουκρανία συμβάλοντας στην αντιμετώπιση της αυξανόμενης επιδημίας της ανθεκτικής φυματίωσης (DR-TB). Οι MSF παρέχουν θεραπεία σε περίπου 230 φυλακισμένους σε ειδική κλινική της φυλακής και σε τρία προδικαστικά κέντρα κράτησης. Όταν οι ασθενείς αφήνονται ελεύθεροι από την φυλακή, οι MSF συνεχίζουν να προσφέρουν περίθαλψη μέχρι την τελική θεραπεία των ασθενών. Επιπλέον, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα  παρέχουν αντιρετροϊκή θεραπεία σε ασθενείς οι οποίοι έχουν μολυνθεί και με τον ιό του HIV. Οι δραστηριότητες αυτές πραγματοποιούνται σε συνεργασία με τις αρχές των φυλακών και του Υπουργείου Υγείας της Ουκρανίας.