Αϊτή: oι πλημμύρες από τρεις διαφορετικές οπτικές γωνίες

Ένας νοσηλευτής στις πλημμύρες της Αϊτής

«Πριν από μία εβδομάδα, είδα ένα 15χρονο αγόρι που έφερε ένα τρομακτικό τραύμα. Το χέρι του είχε σαπίσει και πρηστεί. Νόμιζα ότι θα έπρεπε να ακρωτηριαστεί. Από τότε παίρνει αντιβίωση και το χέρι του είναι ήδη πολύ καλύτερα, χάρη στην ιατρική φροντίδα».

«Το πρώτο πράγμα που είδα στο Γκονάιβες, ήταν μια τεράστια λίμνη που δημιουργήθηκε από την καταιγίδα λίγο πριν από την είσοδο της πόλης. Ήταν συγκλονιστικό να βλέπεις αυτοκίνητα και φορτηγά κατεστραμμένα στη μέση αυτών των νερών. Όταν φτάσαμε στην ίδια την πόλη, η κατάσταση των σπιτιών μού προκάλεσε έκπληξη: ήταν γεμάτα νερά, αλλά οι άνθρωποι εξακολουθούσαν να ζουν μέσα σε αυτά.

«Οι ΓΧΣ ήταν μεταξύ των πρώτων οργανώσεων που έφτασαν στο Γκονάιβες και προσέφεραν ιατρική περίθαλψη. Μόνο τρεις ημέρες μετά την καταιγίδα, είχαμε βρει ένα σημείο όπου θα μπορούσαμε να βλέπουμε ασθενείς. Δύο εβδομάδες αργότερα, είχαμε περίπου 500 ασθενείς την ημέρα. Οι ΓΧΣ έστησαν ένα σύστημα στο οποίο οι άνθρωποι μπορούν να εξεταστούν για προβλήματα ορθοπεδικά, παιδιατρικά, γυναικολογικά και παθολογικά.

«Όλες οι υπηρεσίες που παρέχονται στο Κέντρο [Υγείας των ΓΧΣ] είναι δωρεάν και περιλαμβάνουν φάρμακα, επιδέσεις, εμβόλια (καθώς τα τραύματα από κόψιμο μπορεί να προκαλέσουν τέτανο), φροντίδα τραυμάτων, παρακολούθηση και ενυδάτωση παιδιών. Είχαμε ήδη περίπου οκτώ τοκετούς. Το Κέντρο μας είναι κάτι παραπάνω από ένα σημείο στο οποίο παρέχεται ιατρική φροντίδα. Είναι επίσης ένας τόπος ελπίδας, όπου οι άνθρωποι μπορούν να συγκεντρωθούν και να συναντήσουν άλλους που υπέστησαν τον ίδιο ψυχικό τραυματισμό.

«Η ψυχική υγεία αποτελεί επίσης τμήμα των δραστηριοτήτων μας. Εκτός αυτού, έχουμε μια κινητή κλινική σε άλλη περιοχή του Γκονάιβες που έχει πληγεί από την καταστροφή.

«Τα κύρια προβλήματα υγείας του πληθυσμού είναι πληγές από κόψιμο, επειδή οι άνθρωποι περπατούν μέσα στη λάσπη και δεν μπορούν να δουν τα αιχμηρά αντικείμενα που είναι κρυμμένα σε αυτήν. Αυτά τα τραύματα μολύνονται γρήγορα εξαιτίας της λάσπης και του ρυπαρού νερού, το οποίο συνιστά μεγάλη πηγή βακτηριδίων.

«Πριν από μία εβδομάδα, είδα ένα 15χρονο αγόρι που είχε ένα τρομακτικό τραύμα. Το χέρι του είχε σαπίσει και πρηστεί. Νόμιζα ότι θα έπρεπε να ακρωτηριαστεί. Από τότε παίρνει αντιβίωση και το χέρι του είναι ήδη πολύ καλύτερα, χάρη στην ιατρική φροντίδα.

«Πέρα από τις μολυσμένες πληγές που ενέχουν τον κίνδυνο σήψης και τετάνου, τα πρώτα ορατά προβλήματα υγείας είναι η διάρροια, λοιμώξεις του αναπνευστικού και δερματικές ασθένειες. Βλέπουμε επίσης μια αύξηση των περιστατικών ελονοσίας. Το στάσιμο νερό σημαίνει μεγάλη αύξηση των κουνουπιών. Πρέπει να είμαστε πάντα προετοιμασμένοι για πιθανές επιδημίες χολέρας ή άλλων ασθενειών που οφείλονται στο νερό.

«Δεκαπέντε ημέρες μετά τις πλημμύρες, οι άνθρωποι στο Γκονάιβες συνεχίζουν να ζουν στη λάσπη, παρ' όλο που καθαρίζουν τα σπίτια τους κάθε μέρα. Είναι εντυπωσιακό πόσος χρόνος χρειάζεται για να υποχωρήσουν τα νερά. Οι άνθρωποι προσπαθούν ακόμη να ξαναπιάσουν το νήμα της ζωής τους: ψάχνουν για τροφή, καθαρό νερό, ιατρική περίθαλψη και άλλα βασικά για την επιβίωσή τους πράγματα. Ακόμη δε λειτουργεί τίποτε. Δεν υπάρχει ρεύμα, ούτε τρεχούμενο νερό, ούτε εκπαίδευση, καθώς τα σχολεία έχουν καταστραφεί πλήρως. Θα χρειαστούν μήνες και μήνες για να καθαριστούν οι δρόμοι και να αρχίσει η ανακατασκευή των σπιτιών».

Ένας ψυχολόγος στις πλημμύρες της Αϊτής

«Αυτό που κάνουν -να φροντίζουν τα παιδιά, να καθαρίζουν τα σπίτια τους, να βοηθούν τους γείτονες- είναι ήδη κάτι. Για την ακρίβεια, κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες, είναι πολύ».

«Το πιο δύσκολο πράγμα για τον πληθυσμό είναι να ξεκινήσει από την αρχή. Είναι εντελώς απελπισμένοι. Έχουν χάσει τα πάντα: τα σπίτια τους, τα υπάρχοντά τους, τις δουλειές τους. Μερικοί δεν ξέρουν ούτε καν πού βρίσκονται. Άλλοι έχασαν μέλη της οικογένειάς τους. Δεν μπορούν να φανταστούν πώς θα επιβιώσουν. Από την άποψη της ψυχικής υγείας, αυτό που κυρίως τους χρειάζεται είναι να μπορέσουν να βιώσουν τη θλίψη τους.

«Τα θύματα έχουν ανάγκη να διηγηθούν τι τους συνέβη. Η ομάδα μας που ασχολείται με την ψυχική υγεία προσπαθεί να τους δείξει ότι έχουν δυνάμεις και ότι αυτό που κάνουν --να φροντίζουν τα παιδιά, να καθαρίζουν τα σπίτια τους, να βοηθούν τους γείτονες- είναι ήδη κάτι. Για την ακρίβεια, κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες, είναι πολύ.

«Δέκα πέντε ημέρες μετά τις πλημμύρες εντυπωσιάστηκα πολύ βλέποντας κάποιους ανθρώπους να στήνουν μικρές επιχειρήσεις και να πουλάνε προϊόντα, με τα πόδια τους μέσα στη λάσπη. Οι γυναίκες πλέκουν τα μαλλιά τους στις γωνίες των δρόμων, μέσα στο βρόμικο νερό. Άλλες καθαρίζουν συνεχώς τα ρούχα τους. Και υπάρχουν πάντα άνθρωποι που σταματούν δίπλα σε μεγάλες λίμνες νερού για να καθαρίσουν τις μοτοσικλέτες τους.

«Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να ξαναρχίσουν την καθημερινή τους ζωή, παρ' ότι πέρασαν μια καταστροφή που διέλυσε τα πάντα.

«Σύμφωνα με το προσωπικό μας που ήταν στο Μαπού, μια άλλη περιοχή της Αϊτής που πλημμύρισε το Μάιο-Ιούνιο, οι άνθρωποι εκεί έκλαιγαν μέρες μετά την καταστροφή. Εδώ αυτό δε συμβαίνει ακόμη. Ο πληθυσμός στο Γκονάιβες δείχνει τεράστια ψυχική δύναμη.

«Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν την ευθύνη της περισυλλογής των πτωμάτων, (σύμφωνα με εκτιμήσεις υπάρχουν 1.500 νεκροί και 1.500 αγνοούμενοι). Οργανώσαμε μια πρώτη συνάντηση με αυτούς τους ανθρώπους, που δεν είναι νεκροθάφτες αλλά απλοί υπάλληλοι του δήμου, και δεν έχουν πληρωθεί τους τελευταίους πέντε μήνες. Βίωσαν τις ίδιες δυσκολίες και ψυχικό τραυματισμό όπως και ο υπόλοιπος πληθυσμός. Αλλά, επιπρόσθετα, εργάζονται μέρα και νύχτα σε ακραίες συνθήκες, με τα πόδια τους στα νερά, χωρίς κάποιο ειδικό εξοπλισμό. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν επίσης ανάγκη να καθαρίσουν τα σπίτια τους και να πάνε στις διανομές τροφίμων, αλλά δεν μπορούν να τα καταφέρουν.

«Οι περισσότεροι έχουν σωματικά προβλήματα. Πάσχουν από ναυτία, καρδιακές ενοχλήσεις, κνησμό, δερματικά προβλήματα και εφιάλτες. Αυτοί οι σωματικοί πόνοι εκφράζουν το πώς τους επηρεάζει αυτή η εξαιρετικά σκληρή δουλειά. Όταν συνειδητοποιήσαμε σε πόσο άσχημη κατάσταση είναι, αποφασίσαμε να κάνουμε συνεδρίες γι' αυτούς δύο φορές την εβδομάδα, τη Δευτέρα και την Παρασκευή».

Ασθενής στις πλημμύρες της Αϊτής

«Το νερό ανέβαινε στους γοφούς μου και ήμουν τρομοκρατημένη γιατί δεν ξέρω κολύμπι. Φτιάξαμε μια ανθρώπινη αλυσίδα για να διασχίσουμε το δρόμο και να φτάσουμε στην εκκλησία».

Η 28χρονη Κρισμέν έχασε το σπίτι της. Τώρα ζει με τον πατέρα της και ένα 8χρονο κορίτσι (που δεν είναι κόρη της) σε μια από τις πολλές εκκλησίες που μεταμορφώθηκαν σε κέντρα προσφύγων για τους πλημμυροπαθείς. Περίπου 15 ημέρες μετά την καταστροφή, έρχεται για εξέταση στο Κέντρο Υγείας των ΓΧΣ στο Ραμποτό.

«Είχαμε ένα μικρό μαγαζί στο οποίο ο πατέρας μου πουλούσε τρόφιμα. Σπούδασα γραμματέας , αλλά δεν είχα δουλειά . Πούλαγα ρούχα και παπούτσια . Την ημέρα που έβρεξε (18 Σεπτεμβρίου), ο πατέρας μου ήταν στο μαγαζί. Έβρεχε όλη την ημέρα και η στάθμη του νερού ανέβαινε. Αργά το απόγευμα, το νερό μάς έφτανε στα γόνατα. Ο μπαμπάς μού είπε να φύγω, αλλά αρνήθηκα, γιατί είχα βιβλία που δεν ήθελα να χάσω. Ο γείτονάς μας, η γυναίκα του και το 18μηνο παιδί τους ήρθαν σε εμάς και τελικά φύγαμε μαζί τη νύχτα. Το νερό ανέβαινε στους γοφούς μου και ήμουν τρομοκρατημένη γιατί δεν ξέρω κολύμπι. Φτιάξαμε μια ανθρώπινη αλυσίδα για να διασχίσουμε το δρόμο και να φτάσουμε στην εκκλησία.

«Όταν φτάσαμε, η εκκλησία ήταν γεμάτη ανθρώπους, γυναίκες, παιδιά, μωρά, αλλά κανείς δεν μπορούσε να κοιμηθεί. Οι άνθρωποι φώναζαν, άλλοι έκλαιγαν και όλοι ήταν νευρικοί. Ήμαστε στον πρώτο όροφο αλλά με τα χέρια μας μπορούσαμε να φτάσουμε το νερό που είχε πλημμυρίσει το ισόγειο του κτιρίου.

«Το μόνο κομμάτι του σπιτιού μας που μπορούσαμε να δούμε από την εκκλησία, ήταν η στέγη, το υπόλοιπο σπίτι ήταν κάτω από το νερό. Την επόμενη μέρα, η στάθμη του νερού κατέβηκε. Πρώτα τη δοκιμάσαμε με ένα μπαστούνι. Μετά, σχηματίσαμε μια ανθρώπινη αλυσίδα για να ανέβουμε στο Πραβίλ, ένα άλλο τμήμα της πόλης που βρίσκεται ψηλότερα. Εκεί είναι ένα καταφύγιο, επίσης μέσα σε μια εκκλησία, με πολλές οικογένειες. Εκεί, κοιμόμαστε στη στέγη. Είναι τόσοι πολλοί άνθρωποι -ίσως 200 με 300- που με δυσκολία ανασαίνουμε.

«Όταν ο ουρανός είναι συννεφιασμένος και αρχίζει να βρέχει, φοβάμαι, αλλά δε μπορούμε να κάνουμε τίποτε. Οι άνθρωποι είναι μονίμως σε ένταση. Έχασαν ό,τι είχαν μαζέψει τα τελευταία 10 με 20 χρόνια. Από το σπίτι μου δεν έχει απομείνει τίποτε, εκτός από τους τοίχους. Παντού υπάρχει λάσπη και νερό. Προσπαθούμε να το απομακρύνουμε αλλά αυτό επιστρέφει ξανά και ξανά. Είμαστε τόσο κουρασμένοι . Ο πατέρας μου δε δουλεύει πια . Έχει χάσει το κουράγιο του και αναρωτιέται πώς θα τα βγάλουμε πέρα. Εγώ, όμως, ξέρω ότι το Γκονάιβες θα τα βγάλει πέρα, με τη βοήθεια του Θεού.

«Ήρθα για εξέταση γιατί έχω φαγούρα σε ολόκληρο το σώμα μου. Δεν έχω άλλη επιλογή από το να περπατάω στη λάσπη. Στο Κέντρο Υγείας των ΓΧΣ μου έδωσαν μια αλοιφή να βάζω στο δέρμα μου. Ακόμη και εάν ήταν πολύ μακριά, θα έπρεπε να έρθω ως εδώ, γιατί αισθανόμουν πραγματικά άσχημα. Ξέρετε, στο κέντρο προσφύγων που ζω τώρα, δεν υπάρχει ούτε γιατρός, ούτε βοήθεια οποιουδήποτε είδους.