Σοφί, μπορείς να μας περιγράψεις την άφιξή σου στο Σόγκο;
«Έφτασα στις 8 Απριλίου στη Λουάντα, την πρωτεύουσα της Αγκόλα,και την Κυριακή 10 Απριλίου ήμουν στο Σόγκο. Στην αρχή ήμασταν τρειςστην ομάδα: μια νοσοκόμα που συντόνιζε την αποστολή, ένας ειδικός στηνεξυγίανση νερού κι εγώ. Μου είχε ζητηθεί να πάω στην Αγκόλα γιατί είχαήδη εργαστεί για την αντιμετώπιση της επιδημίας του έμπολα (μιαασθένεια που είναι παρόμοια με τον αιμορραγικό πυρετό Marburg), στηΛαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό το 1998, οπότε είχα αποκτήσει κάποιαεμπειρία.»
«Όταν φτάσαμε στο νοσοκομείο, τα μέλη του ιατρικού προσωπικού ήταναρκετά ήρεμα. Δεν είχαν πανικοβληθεί. Είχαν ήδη εκπαιδευτεί και είχανπρομηθευτεί τον απαραίτητο προστατευτικό εξοπλισμό. Κανένας από τοπροσωπικό του νοσοκομείου δεν είχε ακόμα αρρωστήσει. Μάλιστα, μάλλον τοπροσωπικό είχε αποκτήσει μια λανθασμένη αίσθηση ασφάλειας και δενέπαιρνε τις απαραίτητες προφυλάξεις. Αργότερα πέθαναν δύο νοσοκόμες».
Ποια ήταν η πρώτη αντίδραση της ομάδας των ΓΧΣ;
«Αρχικά αξιολογήσαμε την κατάσταση και ετοιμαστήκαμε να στήσουμε μιαΜονάδα Απομόνωσης στο νοσοκομείο της πόλης. Επίσης, μοιράσαμε υλικό καιεκπαιδεύσαμε το ιατρικό προσωπικό σε θέματα γενικών και ειδικών μέτρωνασφάλειας. Προσπαθήσαμε να αποκτήσουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα τηςεπιδημίας, διερευνώντας τα ύποπτα, πιθανά και επιβεβαιωμένα περιστατικάκαι να αναγνωρίσουμε τα συνεκτικά στοιχεία ανάμεσα σε όλα αυτά ταπεριστατικά».
Πώς αντιμετωπίζει τη δουλειά σας ο τοπικός πληθυσμός;
«Από την αρχή, η συνεργασία με τον τοπικό πληθυσμό ήταν ιδιαίτερασημαντική. Αν θέλουμε η δουλειά μας να έχει ένα αποτέλεσμα, θα πρέπεινα εξηγήσουμε τι είναι η ασθένεια και τι ακριβώς κάνουμε εμείς. Γιαπαράδειγμα, είναι πολύ σημαντικό να μην εμφανιζόμαστε φορώντας τιςστολές μας σαν «αστροναύτες» που έρχονται να πάρουν μαζί τους άρρωσταπαιδιά. Όταν ταξιδεύουμε στα χωριά για να αναζητήσουμε ύποπτεςπεριπτώσεις του αιμορραγικού πυρετού Marburg, φτάνουμε φορώντας τακανονικά μας ρούχα προκειμένου να πάρουμε πληροφορίες, να συζητήσουμεκαι να εξηγήσουμε. Την επόμενη ημέρα επιστρέφουμε φορώντας τιςχειρουργικές στολές και μόνο όταν πλησιάσουμε έναν ασθενή βάζουμε τονπροστατευτικό εξοπλισμό».
«Μέχρι στιγμής, οι περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν μέσα στα σπίτιατους. Συχνά αρνούνται να εισαχθούν στο νοσοκομείο, γιατί θέλουν ναμείνουν κοντά στα αγαπημένα τους πρόσωπα. Όμως η απομόνωση των ασθενώνείναι απαραίτητη και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το εξηγήσουμε καλά.Μάλιστα, ένα μέλος της ομάδας, που ειδικεύεται στην ενημέρωση και τηνευαισθητοποίηση έφυγε την προηγούμενη εβδομάδα για την Αγκόλα, για ναενημερώσει την κοινωνία και να εκπαιδεύσει άτομα στις μεθόδουςευαισθητοποίησης και ενημέρωσης».
Ο αιμορραγικός πυρετός Marburg είναι μία θανατηφόρα, ιδιαίτεραμεταδοτική και μη θεραπεύσιμη ασθένεια. Ποια ήταν η αντίδρασή σου ότανκαταπιάστηκες με την ασθένεια;
«Κάθε βράδυ έπαιζα ξανά μέσα στο μυαλό μου την «ταινία» της ημέρας καισκεφτόμουν με κάθε λεπτομέρεια αν είχα ξεχάσει να ακολουθήσω κάποιομέτρο για την ασφάλειά μου. Θυμόμουν πως κάποιος είχε φταρνιστείμπροστά μου. Αναρωτιόμουν αν είχα αγγίξει το πρόσωπό μου όταν έβγαζατον προστατευτικό εξοπλισμό. Ίσως να είναι υπερβολικό, αλλά δενμπορούμε να μην τα σκεφτόμαστε αυτά. Μερικές φορές είναι ακόμα πιοδύσκολο: μια μέρα, ένας νοσηλευτής από την Αγκόλα που εργαζόταν μαζίμας αρρώστησε. Η κατάστασή του επιδεινώθηκε πολύ γρήγορα. Πραγματικάείδα τον πανικό ζωγραφισμένο στο πρόσωπό του, γιατί ήξερε ότι είχεπροσβληθεί από Marburg και ότι θα πέθαινε. Κι εγώ δεν μπορούσα ούτε νατου κρατήσω το χέρι για να τον κάνω να νιώσει καλύτερα. Κάτι τέτοιεςστιγμές είναι πολύ δύσκολες».
Τι φροντίδα μπορούμε να προσφέρουμε στους ασθενείς;
«Δεδομένου ότι δεν υπάρχει θεραπεία για τον αιμορραγικό πυρετό Marburg,δίνουμε στους ασθενείς αντιβιοτικά και μία θεραπεία κατά της ελονοσίας,γιατί στα αρχικά της στάδια η ασθένεια έχει παρόμοια συμπτώματα με τηνελονοσία. Επίσης, αντιμετωπίζουμε τα συμπτώματα της ασθένειας δίνονταςστους ασθενείς παυσίπονα και βοηθώντας τους να μην αφυδατωθούν. Δενμπορούμε να τους κάνουμε ενέσεις καθώς ενέχουν μεγάλο κίνδυνο μόλυνσης.Αυτό που ουσιαστικά κάνουμε είναι να απομονώνουμε τους ασθενείς και νατους φροντίζουμε με ανθρώπινες συνθήκες».
Αυτό δεν ακούγεται πολύ εύκολο για ένα γιατρό...
«Δυστυχώς οι περισσότεροι ασθενείς με τους οποίους ήρθα σε επαφή έχουνπεθάνει. Όταν έρχεται κάποιος σε επαφή με ασθενείς γνωρίζοντας ότι θαπεθάνουν, νιώθει πραγματικά αδύναμος. Παρά τις επιβλητικέςπροστατευτικές μας στολές, προσπαθούμε να τους δείξουμε ότι είμαστεάνθρωποι, μιλώντας μαζί τ τους ή, προσπαθώντας να συνεννοηθούμε μεχειρονομίες. Είναι πολύ σημαντικό να απομονώσουμε τους ασθενείς και ναεμποδίσουμε την εξάπλωση της ασθένειας. Αυτή η λογική είναι πολύδιαφορετική από την παραδοσιακή ιατρική λογική γιατί δε θεραπεύουμετους ασθενείς. Έτσι, απλά προσπαθούμε να δώσουμε έμφαση στο γεγονός ότιείναι δυνατόν να μειωθεί η εξάπλωση και ότι μπορούμε ναπροσφέρουμε φροντίδα με ανθρώπινο πρόσωπο στους ασθενείς. Σε σχέση μετην τοπική κοινωνία, αντιμετωπίζουμε μια μεγάλη δυσκολία, γιατί οιντόπιοι δε μας βλέπουν να θεραπεύουμε τους ασθενείςμας».
Ποιες είναι η σημαντικότερες προκλήσεις που παρουσιάζει η επιδημία αυτή σήμερα;
«Μέχρι στιγμής, η επιδημία δεν έχει τεθεί υπό έλεγχο. Χρειαζόμαστεπερισσότερα μέσα μεταφοράς και επικοινωνίας και περισσότερο ανθρώπινοδυναμικό. Η Μονάδα Απομόνωσης είναι σχεδόν έτοιμη και θα ξεκινήσει ναλειτουργεί άμεσα. Αλλά θα πρέπει να δούμε τον τρόπο που μαςαντιμετωπίζουν οι κάτοικοι και πώς βλέπουν τη δουλειά μας. Θα δούμε ανοι ασθενείς θα δεχτούν να έρθουν στη Μονάδα Απομόνωσης ή αν θα αρνηθούν- όπως έχουν κάνει πολύ συχνά μέχρι τώρα- θέλοντας να περάσουν τιςτελευταίες ώρες που τους απομένουν στο σπίτι. Αλλά πάνω από όλα, δε θαπρέπει να υπάρξει παρανόηση: είναι σίγουρο πως δε θα καταφέρουμε νατους θεραπεύσουμε. Κι αυτό είναι ένα πολύ σκληρό μήνυμα».
