Λίβανος: Από την παροχή βοήθειας στους εκτοπισμένους στην παροχή βοήθειας σε αυτούς που επιστρέφουν

Αφού τους παρείχαν βοήθεια στους ομαδικούς καταυλισμούς όπου είχαν βρει καταφύγιο, οι ΓΧΣ θα τους βοηθήσουν να ξαναρχίσουν τη ζωή τους.

Δε συνηθίζεται ένας πόλεμος να τελειώνει τόσο ξαφνικά. Στις 8.00 το πρωί ο ήχος των εκρήξεων που αντηχούσε στις πόλεις και τις κοιλάδες για ένα μήνα, ξαφνικά σταμάτησε. Μέχρι τις 9.00 πμ κάποιοι από τους εκτοπισμένους στους ομαδικούς καταυλισμούς στην πρωτεύουσα Βηρυτό άρχισαν να μαζεύουν τα υπάρχοντα τους. Φαίνεται εξαιρετικά περίεργη πράξη για μια περιοχή όπου οι εκεχειρίες συχνά διαρκούν μερικές ώρες μόνο ή στην καλύτερη περίπτωση μερικές μέρες. Μέχρι τις 10.00 πμ είχαν εμφανιστεί τα πρώτα αυτοκίνητα, στοιβαγμένα με άντρες, γυναίκες, παιδιά και τα υπάρχοντα τους - τα στρώματα που τους είχαν μοιράσει οι ΓΧΣ  και άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις στους καταυλισμούς, να είναι διπλωμένα πάνω στα αυτοκίνητα. Επέστρεφαν σπίτι τώρα. Μέχρι τις 12.00 η λεωφόρος που οδηγούσε στο νότο ήταν μπλοκαρισμένη από χιλιάδες αυτοκίνητα που προσπαθούσαν να αποφύγουν τους κρατήρες που είχαν αφήσει οι βόμβες στην άσφαλτο.

Οι ομάδες των ΓΧΣ που παρείχαν συμβουλευτική και είδη πρώτης ανάγκης στους εκτοπισμένους στη Βηρυτό και αλλού έμειναν έκπληκτες. Ότι οι εκτοπισμένοι ήταν πρόθυμοι να φύγουν ήταν λογικό: οι συνθήκες στα σχολεία, τα δημόσια κτίρια και τα πάρκα όπου είχαν βρει καταφύγιο ήταν δύσκολες. Αλλά η ταχύτητα με την οποία άδειαζαν οι ομαδικοί καταυλισμοί σου έκοβε την ανάσα. Μέσα σε 24 ώρες κάποιοι είχαν αδειάσει τελείως.

Αίσθημα ανακούφισης

Όχι μόνο η λεωφόρος, αλλά όλοι οι τοπικοί δρόμοι προς το νότο ήταν μπλοκαρισμένοι. Παρά τις ώρες που περίμεναν κάτω από τον καυτό ήλιο καθώς τα αυτοκίνητα ελάχιστα μετακινούνταν, επικρατούσε αίσθημα ανακούφισης. Στις εξόδους, στις πόλεις Λιβανέζοι εθελοντές μοίραζαν γλυκά, ενημερωτικά φυλλάδια σχετικά με τους ενεργούς εκρηκτικούς μηχανισμούς που υπάρχουν στους δρόμους και με πολιτική προπαγάνδα, στους ανθρώπους που επέστρεφαν σπίτι. «Πάμε να ερευνήσουμε το χωριά μας», φώναξε ένας οδηγός από το παράθυρο της στραπατσαρισμένης Μερσεντές του. «Έπειτα θα φέρω την οικογένεια μου, ινσαλά».

Ο ποταμός Λιτάνι, με όλες τις γέφυρες κατεστραμμένες, αποδείχθηκε το μεγαλύτερο εμπόδιο. Ένα σύννεφο σκόνης υπήρχε πάνω από το μέρος όπου μόλις δέκα μέρες πριν, οι ΓΧΣ είχαν δημιουργήσει μια ανθρώπινη αλυσίδα κατά μήκος του ποταμού για να μεταφέρουν ιατρικές προμήθειες σε νοσοκομεία στο νότο. Με κάποιο τρόπο ένα στενό πέρασμα από λάσπη είχε δημιουργηθεί. Άρχιζε ήδη να διαλύεται κάτω από τις ρόδες χιλιάδων αυτοκινήτων, λεωφορείων και οχημάτων που μετέφεραν βοήθεια.         

Με το που έφτασαν στην απέναντι όχθη αυτοί που επέστρεψαν σκορπίστηκαν στις άδειες πατρίδες και τα χωριά τους. Δεν είχαν όλοι ένα μέρος να επιστρέψουν, συνειδητοποίησε η ομάδα των ΓΧΣ. Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων αυτή η ομάδα είχε τη βάση της στη Σουρ (Τύρο), τη μεγαλύτερη πόλη νότια του ποταμού Λιτάνι, προμηθεύοντας νοσοκομεία και κλινικές με φάρμακα, ιατρικές προμήθειες ακόμη και τρόφιμα. Για πρώτη φορά μέσα σε εβδομάδες μπορούσαν να κινηθούν στην περιοχή χωρίς το φόβο βομβαρδισμού ή συγκρούσεων. «Τώρα χρειάζεται να συγκεντρωθούμε στο να βοηθήσουμε αυτούς που έμειναν πίσω και ήταν αποκομμένοι όλες αυτές τις εβδομάδες και αυτούς που επιστρέφουν», λέει ο επιχειρησιακός διευθυντής Κρίστοφερ Στόουκς. Με ένα κομβόι δύο αυτοκινήτων η ομάδα των ΓΧΣ πέρασε από κατεστραμμένα από τον πόλεμο χωριά, σταματώντας για να ρωτήσει τους ανθρώπους τι χρειάζονταν περισσότερο.

Νεκροί κάτω από τα ερείπια

Το χωριό Άιτα ετς Τσαμπ, μόνο μερικές εκατοντάδες μέτρα από τα Ισραηλινά σύνορα, έχει υποστεί μεγάλες καταστροφές. Όταν η ομάδα των ΓΧΣ περνάει από τους δρόμους, θραύσματα οβίδων κουδουνίζουν κάτω από τα πόδια τους. «Πρόσεχε», προειδοποιεί κάποιος. «Αυτό το μέρος δεν έχει ελεγχθεί ακόμη για εκρηκτικά». Μια ολόκληρη γειτονιά έχει ισοπεδωθεί τελείως - χθες οι κάτοικοι του χωριού ανέσυραν επτά νεκρούς κάτω από τα ερείπια. Συγγενείς καταφτάνουν από το βορρά, αγκαλιάζονται με δάκρυα στα μάτια. Δύο γυναίκες προσπαθούν να συγκεντρώσουν τα υπάρχοντα της οικογένειας - ένα κομμάτι χαρτί, ένα σκισμένο κομμάτι ύφασμα- αλλά εγκαταλείπουν την προσπάθεια όταν συνειδητοποιούν ότι δεν έχει μείνει τίποτα.     

Στο Άιτα ετς Τσαμπ όπως και σε άλλα χωριά, οι ομάδες των ΓΧΣ δε βρήκαν κάποιον βαριά τραυματισμένο που να χρειάζεται επείγουσα θεραπεία. «Περιέργως, είδαμε πολλούς νεκρούς, αλλά μόνο τέσσερις τραυματίες», λέει ο χειρουργός των ΓΧΣ Μάρτιαλ Λέντεκ. «Αυτό σημαίνει ότι είναι μόνο ελαφρά τραυματισμένοι. Έχω δουλέψει σε πολλές εμπόλεμες ζώνες, αλλά στο Λίβανο η αναλογία των νεκρών προς τους ζωντανούς είναι πραγματικά πολύ υψηλή.»

Νέα αρχή

Ο Χάμα Σρουρ οδηγεί την ομάδα των ΓΧΣ σε ένα από τα σπίτια που δεν έχουν καταρρεύσει. Ένας από τους εξωτερικούς τοίχους έχει γκρεμιστεί κι υπάρχουν θραύσματα από γυαλιά παντού, αλλά το δωμάτιο στο οποίο στεγνώνουν τα φύλλα καπνού μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Εκεί, εξηγεί ότι είχε τοποθετηθεί υπεύθυνος για τη βοήθεια αλλά ο ίδιος επέστρεψε στο σπίτι του χθες. Το σημειωματάριο για τις λίστες με τα  πράγματα που χρειάζονται οι άνθρωποι είναι άδειο. Τι χρειάζονται οι άνθρωποι; «Νερό», λέει μετά από μια παύση. «Φοβόμαστε ότι τα πηγάδια έχουν μολυνθεί από τα νεκρά σώματα. Και σκηνές. Οι άνθρωποι δεν έχουν που να μείνουν. Μερικά φάρμακα για να λειτουργήσει η κλινική ξανά. Αλλά πρώτα», λέει «το χωριό θα θάψει τους νεκρούς του».

Μετά το Άιτα ετς Τσαμπ η ομάδα των ΓΧΣ επισκέπτεται το ένα μετά το άλλο τα χωριά -κάποια εξίσου κατεστραμμένα άλλα όχι. Μέχρι το απόγευμα είναι ξεκάθαρο τι πρέπει να γίνει. Από το να βοηθούν εκτοπισμένους στη Σουρ και να μεταφέρουν επείγουσα ιατρική βοήθεια σε νοσοκομεία και κλινικές στην εμπόλεμη ζώνη, θα συνεχίσουν τώρα βοηθώντας αυτούς που επιστρέφουν να κάνουν μια νέα αρχή. Αύριο, μετά τις κηδείες, οι ΓΧΣ θα διανείμουν σκηνές, κουβέρτες, σεντόνια και είδη προσωπικής υγιεινής και θα αρχίσουν να εγκαθιστούν ένα σύστημα προμήθειας πόσιμου νερού στο Άιτα ετς Τσαμπ.

Αργότερα, θα κάνουν το ίδιο σε άλλα χωριά. «Οι ΓΧΣ είναι μια ιατρική οργάνωση επείγουσας βοήθειας, δε θα αναλάβουμε την ανοικοδόμηση», λέέι ο Κρίστοφερ Στόουκς. «Αλλά τις πρώτες μέρες, πριν έρθουν άλλες οργανώσεις, οι ΓΧΣ μπορούν να κάνουν τη διαφορά.»