Υεμένη: Χιλιάδες απελπισμένοι για βοήθεια στο Μαρίμπ που πλήττεται από τις συγκρούσεις

«Τα παιδιά μου δεν έχουν ζεστά ρούχα και δεν έχω αρκετό φαγητό για να τα ταΐσω. Δεν έχω κανονικό σπίτι, μόνο μια σκηνή, που δεν μας προστατεύει καν από τον άνεμο τις κρύες νύχτες του χειμώνα. Δεν παραπονιέμαι όμως. Το να παραπονιέσαι σε οποιονδήποτε άλλο εκτός από τον Θεό είναι ταπείνωση».

Η κατάσταση στο Μαρίμπ είναι το ζοφερό αποτέλεσμα της επταετούς σύγκρουσης. Περίπου 150 επίσημοι και άτυποι καταυλισμοί, μεγάλοι όσο και μικροί, φιλοξενούν χιλιάδες οικογένειες που έχουν αναζητήσει ασφάλεια στο Μαρίμπ από όλη τη χώρα. Ακόμη μεγαλύτερος αριθμός εκτοπισμένων φιλοξενείται στα σπίτια των ντόπιων.

Καθώς η σύγκρουση εξαπλώθηκε, άνθρωποι από παντού έφτασαν στο Μαρίμπ, που παλαιότερα θεωρούνταν το πιο ασφαλές μέρος της χώρας. Η ανάπτυξη των υποδομών και οι αυξημένες οικονομικές ευκαιρίες τα τελευταία χρόνια έκαναν επίσης το Μαρίμπ ελκυστική τοποθεσία για να ζήσει κανείς. Σήμερα, ωστόσο, με την κλιμάκωση της σύγκρουσης, η κατάσταση έχει αλλάξει σύμφωνα με τους πολλούς εκτοπισμένους.

Η βία στην επαρχία Μαρίμπ εντείνεται καθώς οι αντιμαχόμενες πλευρές αγωνίζονται να αποκτήσουν τον έλεγχό μιας περιοχής που είναι σημαντική για τη γεωγραφική της θέση, τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου και τη στρατιωτική της δύναμη. Μια πόλη που, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές,  είχε πληθυσμό λιγότερο από μισό εκατομμύριο, φιλοξενεί τώρα σχεδόν τρία εκατομμύρια ανθρώπους. Για πολλούς από αυτούς, το Μαρίμπ δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα περισσότερο από μια ζωή σε επισφαλείς συνθήκες. Οι περισσότεροι από τους εκτοπισμένους εξαρτώνται πλήρως από την ανθρωπιστική βοήθεια, αν και δεν φτάνει πάντα σε αυτούς.

Ο Abdu Sabit είναι ένας από τους πολλούς ανθρώπους που περιμένουν να φτάσει η ανθρωπιστική βοήθεια. Δεν έχει κανένα μέσο για να κερδίσει χρήματα ώστε να στηρίξει την ευρύτερη οικογένειά του που αποτελείται από 31 άτομα. Όλοι μοιράζονται δύο μικρές σκηνές στην τοποθεσία Αλ-Κουσέιφ του Μαρίμπ.

«Παίρνουμε μόνο τσάι και ψωμί για όλη την ημέρα», λέει ο Abdu, ο οποίος κατάγεται από την Taiz και έχει εκτοπιστεί ήδη δύο φορές. «Έχει περάσει ένας μήνας από τότε που εγώ και η οικογένειά μου είχαμε ένα σωστό γεύμα. Θα παίρναμε οτιδήποτε μας δίνεται ως βοήθεια».

Η επαρκής τροφή δεν είναι το μόνο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι εκτοπισμένοι. Πολλοί από αυτούς που ζουν σε καταυλισμούς που έχουν δημιουργηθεί μέσα και γύρω από την πόλη στερούνται βασικών αγαθών, όπως υλικά για να δημιουργήσουν ένα καταφύγιο, κουβέρτες, καθαρό νερό και αποχωρητήρια. Πολλά από τα προσωρινά καταφύγια έχουν κατασκευαστεί από θάμνους και κλαδιά ή από μουσαμάδες ή άλλα μη ανθεκτικά υλικά από σκουπιδότοπους. Το ασφαλές πόσιμο νερό είναι είτε σπάνιο είτε διαθέσιμο σε πολύ περιορισμένη ποσότητα. Σε αυτό το σκονισμένο και αμμώδες περιβάλλον, πολλοί άνθρωποι ζουν χωρίς τουαλέτες και ντους.

Ο χειμώνας στην έρημο του Μαρίμπ είναι ανελέητος με ισχυρούς ψυχρούς ανέμους και θερμοκρασίες κάτω από τους 10°C. Χωρίς στρώματα για να κοιμηθούν ή κουβέρτες για να σκεπαστούν, πολλοί άνθρωποι αγωνίζονται να ζεσταθούν. Μερικοί έχουν δημιουργήσει τοίχους με σακκιά από άμμο για να εμποδίσουν τον κρύο αέρα να μπει στα σπίτια τους. Οι επισφαλείς και ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης και η έλλειψη ασφαλούς νερού αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για την υγεία.

Η βοήθεια είναι ανεπαρκής

Ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα παρέχουν βασικές ιατρικές υπηρεσίες μέσω οκτώ κινητών κλινικών και ενός κέντρου πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Δέχονται αυξανόμενο αριθμό ασθενών, ιδιαίτερα παιδιών, που πάσχουν από ασθένειες που σχετίζονται με την κακή υγιεινή και τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης. Τους τρεις μήνες από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο του 2021, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είδαν αύξηση 44% στους ασθενείς τους σε σχέση με τους προηγούμενους τρεις μήνες. Το 66% αυτών των ασθενών ήταν παιδιά. Υπήρξε επίσης μια αύξηση 11% στα περιστατικά υποσιτισμού.

 «Η ανθρωπιστική κρίση του Μαρίμπ θα μπορούσε να οδηγήσει σε κρίση υγείας», λέει ο ιατρικός συντονιστής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Δρ Muhammad Shoaib. «Οι συνέπειες των συνθηκών διαβίωσης των ανθρώπων στη σωματική και ψυχολογική τους υγεία είναι ήδη ανησυχητικές. Υπάρχει υψηλός κίνδυνος ξεσπάσματος ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων της ιλαράς, της χολέρας και της COVID-19. Οι ιατρικές και ανθρωπιστικές οργανώσεις πρέπει να δράσουν προληπτικά για να αποτρέψουν μια καταστροφική κατάσταση υγείας. Οι οργανώσεις που εργάζονται στο Μαρίμπ πρέπει να αυξήσουν τις δραστηριότητές του όσον αφορά την τροφή, το νερό και την αποχέτευση, τη στέγαση και την υγειονομική περίθαλψη».

Το 2021, στο Μαρίμπ έλαβαν χώρα πολλαπλές βίαιες επιθέσεις που είχαν ως αποτέλεσμα μαζικές απώλειες και εκτοπισμό. Περισσότερα από 78.000 άτομα εκτοπίστηκαν εντός ή προς την επαρχία Μαρίμπ πέρυσι, εκ των οποίων περίπου 60.000 εκτοπίστηκαν από τον Σεπτέμβριο, εκτιμά ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ). Οι έντονες μάχες συνεχίζονται στα περίχωρα της πόλης, προκαλώντας τον εκτοπισμό ακόμη περισσότερων ανθρώπων και αποτελώντας συνεχή απειλή για όσους έφτασαν στην περιοχή αναζητώντας ασφάλεια.

 «Φοβόμαστε μέρα και νύχτα», λέει ο Abdu, του οποίου η οικογένεια έχει βρει καταφύγιο λίγα μόλις χιλιόμετρα από την πρώτη γραμμή. «Συνήθως, υπάρχει ένα διάλειμμα περίπου μιας ώρας και μετά αρχίζουμε να ακούμε ξανά μάχες. Δεν ανησυχώ για τον εαυτό μου, αλλά για τα παιδιά της οικογένειάς μου. Αν νιώσουμε ότι οι εκρήξεις πλησιάζουν, απλώς θα πάρουμε λίγο νερό και θα τρέξουμε. Δεν ξέρω πού θα πηγαίναμε – απλώς θα τρέχαμε».

Η σύγκρουση φέρνει περισσότερη δυστυχία στους ήδη ευάλωτους

Οι επιπτώσεις της σύγκρουσης έχουν ιδιαίτερο αντίκτυπο σε δύο από τις πιο ευάλωτες ομάδες της περιοχής: τους Αφρικανούς μετανάστες και την κοινότητα Muhamasheen [κυριολεκτικά σημαίνει «οι περιθωριοποιημένοι», μια μειονοτική εθνοτική ομάδα που αντιμετωπίζει συχνά διακρίσεις και ζει σε βαθιά φτώχεια]. Ακόμη και όταν η πρώτη γραμμή μετατοπίζεται, θέτοντας τη ζωή τους σε κίνδυνο, αυτοί οι άνθρωποι συχνά δεν έχουν την ικανότητα και τους πόρους για να μετακινηθούν σε ασφαλή περιοχή.

Η άφιξη των προσφάτως εκτοπισμένων στην περιοχή ασκεί στο Μαρίμπ αυξανόμενη πίεση όσον αφορά την κάλυψη των αναγκών των ανθρώπων για τροφή, στέγη, νερό, αποχέτευση και άλλες βασικές ανάγκες. Η διαθέσιμη ανθρωπιστική βοήθεια είναι ανεπαρκής και πολλοί μετανάστες έχουν δει τη βοήθειά που λαμβάνουν να μειώνεται ή να πρέπει να τη μοιραστούν με άλλες ευάλωτες ομάδες.

«Είμαστε 40 γυναίκες που ζούμε σε μια σκηνή», λέει η 20χρονη Arkani, μία από τις εκατοντάδες μετανάστριες από την Αιθιοπία που έχουν εγκλωβιστεί αυτή τη στιγμή στην Υεμένη κατά την προσπάθειά τους να περάσουν τα σύνορα στη Σαουδική Αραβία. «Χρειαζόμαστε κάτι να φάμε, κάτι να πιούμε και κάτι να φορέσουμε. Δεν έχουμε ζεστά ρούχα, κουβέρτες ή σεντόνια για να επιβιώσουμε στο κρύο. Είμαστε πολλοί άνθρωποι και το φαγητό δεν επαρκεί για όλους μας».

Η σύγκρουση και οι συνέπειές της έχουν επίσης φέρει περισσότερη δυστυχία στους Muhamasheen, από τους οποίους μεγάλος αριθμός ζει τώρα στο Μαρίμπ, από τότε που εκτοπίστηκαν εκεί για να ξεφύγουν από τις συγκρούσεις και να αναζητήσουν οικονομικές ευκαιρίες.

«Τροφή, καταφύγιο και νερό – αυτό είναι», λέει ο Ahmad, μέλος των Muhamasheen. «Δεν θέλουμε να έχουμε ένα μεγάλο σπίτι ή να αγοράσουμε γη. Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι φαγητό, στέγη και κουβέρτες τον χειμώνα».

«Το Μαρίμπ βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ο πληθυσμός –ιδιαίτερα οι ευάλωτες ομάδες όπως οι εκτοπισμένοι, οι μετανάστες και οι Muhamasheen– πλήττονται σοβαρά από τους πολλαπλούς εκτοπισμούς που έχουν περάσει και επιβιώνουν χωρίς να καλύπτουν καν τις βασικές τους ανάγκες. Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις δεν ήταν έτοιμες για να αντιμετωπίσουν εκτοπισμό τέτοιας κλίμακας. Και για τις αρχές, παρά τις προσπάθειές τους, είναι μια πρόκληση το να αντιμετωπίσουν τόσο μεγάλη εισροή εκτοπισμένων. Η σύγκρουση στο Μαρίμπ είναι απίθανο να τελειώσει σύντομα. Φοβόμαστε περισσότερο εκτοπισμό, με αποτέλεσμα περισσότερες ανάγκες. Ως ανθρωπιστική κοινότητα, πρέπει να ενεργήσουμε για να αντιμετωπίσουμε τις τρέχουσες ανάγκες, ενώ σκεφτόμαστε μπροστά και προετοιμαζόμαστε για μια πιθανή αύξηση των αναγκών στο εγγύς μέλλον», λέει η επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Elisabeth Bijtelaar.

«Το Μαρίμπ είναι ένα κλασικό παράδειγμα αυτού που βιώνει ο λαός της Υεμένης. Καθώς η επαρχία γίνεται πρωτοσέλιδο λόγω των επεισοδίων ασφαλείας και των μετώπων, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ολόκληρη η χώρα υποφέρει από τις συνέπειες του μακροχρόνιου πολέμου».