Είστε εδώ
Αρχική σελίδα / Νέα / Πρόσβαση σε φάρμακα: Οι 10 ιστορίες που σημάδεψαν το 2010
Μέσα από την εκστρατεία για την Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα
οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρακολουθούν στενά τις παγκόσμιες εξελίξεις που αφορούν την πρόσβαση σε φάρμακα, εμβόλια και διαγνωστικές μεθόδους. Αυτή είναι μια επιλογή των 10 πιο σημαντικών περιπτώσεων. Για περισσότερες πληροφορίες www.msfaccess.org
«Για μένα είναι μια επανάσταση. Το γεγονός ότι το εμβόλιο αυτό σχεδιάστηκε σύμφωνα με τις ιατρικές ανάγκες της «ζώνης μηνιγγίτιδας» της Αφρικής και σε τιμή προσιτή για τις χώρες αυτές, αποτελεί μια πραγματική καινοτομία και θα έπρεπε να εφαρμοστεί και για άλλα τέτοια προβλήματα.»
Dr.Cathy Hewison, Iατρικός Σύμβουλος των ΓΧΣ.
Ένα καινούριο, ισχυρά αποτελεσματικό εμβόλιο που κυκλοφόρησε το 2010 προσφέρει τώρα ελπίδα σωτηρίας από μια από τις πιο θανατηφόρες μορφές μηνιγγίτιδας στην Αφρική. Τα εύσημα της δημιουργίας του ανήκουν όχι σε κάποια μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία αλλά στη συνεργασία μεταξύ της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης PATH και του ινστιτούτου SERUM της Ινδίας, η οποία διασφάλισε ότι και οι δύο πλευρές θα ανταποκρίνονταν στις ανάγκες των ανθρώπων στην Αφρική και με χαμηλό κόστος.
Το νέο εμβόλιο κατά της μηνιγγίτιδας Α θα αποτρέψει την εξάπλωση επιδημιών, παρέχοντας μακροπρόθεσμη προστασία κατά της εξάπλωσης της ασθένειας από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αυτό θα δώσει νέα ώθηση στο έργο των ΓΧΣ και των Υπουργείων Υγείας, επιτρέποντας να προχωρήσουμε από την προσπάθεια για τον έλεγχο μιας επιδημίας με θεραπεία και εμβόλια βραχυπρόθεσμης προστασίας, προς μια καινούρια στρατηγική πρόληψης επιδημιών.
Συνήθως τα εμβόλια κατασκευάζονται σύμφωνα με τις ιατρικές ανάγκες των πλούσιων χωρών και μεταφέρονται στις αναπτυσσόμενες χώρες πολύ μεταγενέστερα, όπου και πωλούνται σε υψηλές τιμές. Το συγκεκριμένο εμβόλιο όμως σχεδιάστηκε ειδικά για τις ανάγκες των 25 χωρών της Αφρικής που ανήκουν στη λεγόμενη “Ζώνη της Μηνιγγίτιδας” η οποία εκτείνεται από τη Σενεγάλη ως την Αιθιοπία. Επιπλέον, όλοι οι φορείς που εργάστηκαν για την δημιουργία του εμβολίου διασφάλισαν εξαρχής ότι θα πουλιέται σε προσιτή τιμή: λιγότερο από μισό δολάριο η δόση.
Τον Δεκέμβριο του 2010, οι ΓΧΣ ξεκίνησαν την υποστήριξη πιλοτικών εκστρατειών εμβολιασμού του πληθυσμού στο Μάλι και τον Νίγηρα. Παρόλα αυτά, η διεθνής κοινότητα πρέπει να επεκτείνει και να διασφαλίσει τη χρηματοδότηση του εμβολιασμού σε όλες τις πληγείσες χώρες της Αφρικής.
“Μέχρι να αποκτήσουμε ένα πιο ευέλικτο και αξιόπιστο τεστ, όλο και περισσότεροι ασθενείς με φυματίωση θα πεθαίνουν χωρίς θεραπεία.”
Dr. Francis Varaine, Συντονιστής για τη Φυματίωση των ΓΧΣ.
Το νέο τεστ για τη φυματίωση που κυκλοφόρησε το 2010 θα βοηθήσει στην έγκαιρη, εύκολη και αποτελεσματική διάγνωση μιας ιάσιμης ασθένειας η οποία σκοτώνει περίπου δύο εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο.
Σήμερα, η διάγνωση της φυματίωσης συνήθως γίνεται με ένα τεστ παλαιότητας 130 ετών το οποίο εξετάζει στο μικροσκόπιο το φλέγμα από το βήχα των ασθενών. Το τεστ αυτό αποτυγχάνει να εντοπίσει περίπου τις μισές των περιπτώσεων φυματίωσης ειδικά σε ασθενείς με HIV/AIDS. Ακόμη, για τον αυξανόμενο αριθμό των περιπτώσεων με πολυανθεκτική φυματίωση, ενδεχομένως να χρειάζεται έως και τρεις μήνες για μια έγκαιρη διάγνωση-χρονικό διάστημα στο οποίο πολλοί ίσως και να έχουν πεθάνει. Το νέο τεστ θα μειώνει αυτό το διάστημα έως και λιγότερο από δύο ώρες, θα δείχνει αν το συγκεκριμένο στέλεχος της φυματίωσης είναι ανθεκτικό σε κάποιο από τα κοινά φάρμακα, και σταδιακά θα βελτιώσει τη διάγνωση σε ασθενείς με HIV/AIDS.
Το συγκεκριμένο τεστ είναι μια σημαντική καινοτομία, και θα έπρεπε να χρησιμοποιείται ευρέως στα προγράμματα θεραπείας της φυματίωσης και του HIV/ΑIDS.
Ωστόσο, χρειαζόμαστε ένα ακόμη απλούστερο και φθηνότερο τεστ, γιατί αυτό εδώ δεν παύει να είναι εξεζητημένο, απαιτεί πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια και σύνθετη συντήρηση. Ακόμη και με έκπτωση, αυτό το μηχάνημα κοστίζει συνολικά 17,000$ και κάθε τεστ 17$. Πολύ ακριβό για να υπάρχει σε κάθε κλινική και σε απομακρυσμένα μέρη.
Οι ΓΧΣ συμμετείχαν στη δοκιμή αυτής της νέας διαγνωστικής μεθόδου στα προγράμματά τους στην Khayelitsha, Ν. Αφρική, και σκοπεύουν να αγοράσουν τα συστήματα αυτά για τα προγράμματα θεραπείας κατά της Φυματίωσης και HIV/AIDS όμως, θα συνεχίσουν να ασκούν πιέσεις για ένα τεστ που να δίνει επιτόπου αποτελέσματα και να μην απαιτεί περίπλοκο εργαστηριακό εξοπλισμό. Ωστόσο, η δημιουργία ενός τόσο σημαντικού τεστ πιθανώς να βρίσκεται ακόμη μακριά.
"Εναπόκειται τώρα στις φαρμακευτικές εταιρείες που κατέχουν διπλώματα ευρεσιτεχνίας σημαντικών φάρμακων κατά του HIV/AIDS να διαθέσουν αυτά τα διπλώματα τους στην Κοινοπραξία Ευρεσιτεχνίας Φαρμάκων. Εάν οι εταιρείες πραγματικά επιθυμούν να ενισχύσουν την πρόσβαση σε νέα φάρμακα, τότε θα πρέπει να χορηγήσουν τις άδειες εκμετάλλευσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που εμποδίζουν την παραγωγή αντίγραφων φαρμάκων και μ’ αυτόν τον τρόπο να σώσουν ανθρώπινες ζωές».
Elodie Jambert, Φαρμακευτική συντονίστρια της εκστρατείας των ΓΧΣ για την
Πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα
Η Κοινοπραξία Ευρεσιτεχνίας Φαρμάκων σχηματίστηκε αρχικά τον Ιούλιο του 2010, ως ένας παράγοντας που θα προωθούσε την πρόσβαση στα φάρμακα από τον αναπτυσσόμενο κόσμο. Πολύ γρήγορα βρήκε υποστήριξη από τα εθνικά ινστιτούτα υγείας των ΗΠΑ.
Ήδη από το 2006, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υποστήριξαν σθεναρά την εκστρατεία για τη δημιουργία αυτής της Κοινοπραξίας. Τα θεραπευτικά προγράμματα των ΓΧΣ περιθάλπουν πάνω από 160.000 ανθρώπους με HIV/AIDS σε όλο τον αναπτυσσόμενο κόσμο, κυρίως χάρη στην διαθεσιμότητα φτηνών βασικών φαρμάκων. Καθώς στο πέρασμα του χρόνου μπορεί να αναπτυχθεί ανθεκτικότητα, η πρόσβαση σε καινούρια φάρμακα, αν και δαπανηρή, κρίνεται απαραίτητη.
Ο στόχος της Κοινοπραξίας Ευρεσιτεχνίας Φαρμάκων είναι να διευκολύνει την παραγωγή φτηνότερων φαρμάκων στον αναπτυσσόμενο κόσμο, επιτρέποντας κατά αυτό τον τρόπο στους παραγωγούς να δημιουργήσουν αντίγραφα των ευρεσιτεχνιών, ως αντάλλαγμα της πληρωμής των δικαιούχων. Στόχος επίσης είναι να προωθηθούν την δημιουργία αναγκαίων συνδυασμών φαρμάκων που δεν υπάρχουν, όπως οι «συνδυασμοί σταθερών δόσεων» που συγκεντρώνουν δύο ή και περισσότερα φάρμακα σε ένα μόνο χάπι ή άλλες προσαρμοσμένες μορφές για τα παιδιά.
Τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ ήδη αποφάσισαν να παραχωρήσουν τα δικαιώματα του φαρμάκου Darunavir για το AIDS στην Κοινοπραξία Ευρεσιτεχνιών Φαρμάκων. Αυτό είναι ένα βασικό πρώτο βήμα, αλλά χρειάζεται να μπουν και άλλες πατέντες στην Κοινοπραξία για να διασφαλιστεί ότι οι ασθενείς θα έχουν πρόσβαση και μακροπρόθεσμα στη θεραπεία. Οι φαρμακευτικές εταιρείες πρέπει τώρα να επιταχύνουν τις ενέργειες τους και να καταθέσουν τις πατέντες τους στην Κοινοπραξία.
«Τρόφιμα που ποτέ δεν θα δίναμε στα δικά μας παιδιά, στέλνονται στο εξωτερικό ως ανθρωπιστική βοήθεια για τα πιο ευάλωτα παιδιά στις περιοχές που μαστίζονται από υποσιτισμό στην υποσαχάρια Αφρική και την Ασία. Τα δυο μέτρα και δύο σταθμά πρέπει να λάβουν τέλος».
Dr. Unni Karunakara, Πρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου των ΓΧΣ.
Το 2010 ένας ιδιαίτερα καταστροφικός λιμός στον Νίγηρα απείλησε τις ζωές εκατοντάδων χιλιάδων μικρών παιδιών. Η αποτελεσματική ανθρωπιστική παρέμβαση έδειξε πόσο πολύ έχουν εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια οι στρατηγικές αντιμετώπισης του υποσιτισμού.
Πριν πέντε χρόνια, εισήχθησαν νέες στρατηγικές αντιμετώπισης του υποσιτισμού με τις οποίες όλα τα παιδιά, πλην των σοβαρών περιπτώσεων μπορούσαν να λάβουν θεραπεία κατ' οίκον. Έκτοτε, οι ΓΧΣ δοκιμάζουν μια νέα προσέγγιση διανομής διατροφικών συμπληρωμάτων σε όλα τα παιδιά μιας περιοχής, με στόχο την πρόληψη.
Το 2010, η κυβέρνηση του Νίγηρα, φορείς των ΗΕ και ανθρωπιστικές οργανώσεις όπως οι ΓΧΣ εφάρμοσαν αυτή την προσέγγιση στοχεύοντας σε όλα τα παιδιά ηλικίας κάτω των δύο, δηλαδή στα πιο ευάλωτα. Χορηγήθηκαν νέα διατροφικά συμπληρώματα με το βασικό μείγμα πρωτεϊνών (γάλα), λίπη, βιταμίνες και απαραίτητα άλατα. Κατά την περίοδο της κρίσης, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων (ΠΟΤ) μοίρασε διατροφικά συμπληρώματα σε 525.000 παιδιά και οι ΓΧΣ έκαναν τη διανομή διατροφικών συμπληρωμάτων με βάση το γάλα σε πάνω από 150.000 παιδιά.
Παρόλη την επιτυχία, τα περισσότερα παιδιά που λαμβάνουν διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια, συνεχίζουν να παίρνουν προϊόντα που δεν είναι προσαρμοσμένα στις διατροφικές τους ανάγκες, καθώς πολλοί από τους μεγαλύτερους δωρητές συνεχίζουν να στέλνουν ακατάλληλη τροφή. Τον Ιούνιο του 2010, οι ΓΧΣ εισήγαγαν την εκστρατεία “Starved for Attention”, ως αντιστάθμισμα για τις καταστροφικές συνέπειες της πολιτικής δύο μέτρων και δύο σταθμών η οποία παρέχει στα υποσιτισμένα παιδιά τρόφιμα που ποτέ δεν θα δίνονταν στα παιδιά των πλούσιων χωρών.
Η διεθνής κοινότητα ανταποκρίνεται στις πιέσεις: Το 2010, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων αγόρασε πέντε φορές περισσότερα διατροφικά συμπληρώματα από κάθε άλλη χρονιά. Μερικοί μεγάλοι δωρητές τροφίμων άλλαξαν ήδη την πολιτική τους ενώ άλλοι, όπως οι ΗΠΑ και η ΕΕ δήλωσαν ότι δεσμεύονται να διασφαλίσουν ότι τα μικρά παιδιά θα λάβουν κατάλληλη τροφή. Οι ΓΧΣ θα συνεχίσουν να πιέζουν μέχρι να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες και κρίσιμες αυτές αλλαγές.
Υπογράψτε την αίτηση μας και αλλάξτε την πολιτική ανθρωπιστικής βοήθειας για τα 195 εκατομμύρια υποσιτισμένα παιδιά http://www.starvedforattention.org/
«Σήμερα, οι διεθνείς δωρητές περιμένουν από τους γιατρούς να πουν στους ασθενείς τους να ξανάρθουν για θεραπεία όταν βρίσκονται στο κατώφλι του θανάτου. Αυτό είναι κακή ιατρική. Ως γιατρός, θα προτιμούσα να έδινα σε μια ασθενή σήμερα τα χάπια της και να την έστελνα στο σπίτι της, από το να καθυστερήσω την εισαγωγή της στη θεραπεία και να τη δω έξι μήνες αργότερα στο νοσοκομείο με προχωρημένη φυματίωση»,
Δρ. Eric Goemaere, ιατρικός συντονιστής των ΓΧΣ στη Ν. Αφρική.
Το 2010, οι δωρήτριες χώρες απ’ όλο τον κόσμο μετατόπισαν το ενδιαφέρον τους μακριά από το AIDS, διακινδυνεύοντας έτσι τις προόδους που είχαν γίνει στη θεραπεία της νόσου καθ’ όλη τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας.
Νέες επιστημονικές ενδείξεις και ενδεδειγμένες θεραπευτικές μέθοδοι ενισχύουν την ανάγκη να παρέχεται στους ασθενείς καλύτερη και έγκαιρη περίθαλψη, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να νοσήσουν βαριά και να εξαπλωθεί ο ιός στον πληθυσμό.
Παρά τις ενδείξεις αυτές, υπάρχει μια γενικότερη τάση μείωσης της χρηματοδότησης για το HIV/AIDS, η οποία σταδιακά θα μεταφραστεί σε καθυστερήσεις στην παροχή θεραπείας, αναβολές ή και ακυρώσεις. Το Παγκόσμιο Ταμείο για την Καταπολέμηση του AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας, ο κυριότερος μοχλός χρηματοδότησης για τη θεραπεία του HIV/AIDS παγκοσμίως, αντιμετωπίζει έλλειμμα ανεύρεσης πόρων που ανέρχεται σε αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια. Το Δεκέμβριο του 2010 απέρριψε αρκετά φιλόδοξες προτάσεις θεραπείες σε χώρες που πλήττονται σοβαρά από τη νόσο και όπου οι ΓΧΣ λειτουργούν προγράμματα για το AIDS, όπως στο Μαλάουι, τη Σουαζιλάνδη και τη Μοζαμβίκη. Το πρόγραμμα PEPFAR (Σχέδιο Εκτάκτου Ανάγκης για την Ανακούφιση από το AIDS) του προέδρου των ΗΠΑ και της αμερικανικής κυβέρνησης που είναι παγκοσμίως ο μεγαλύτερος χρηματοδότης στην αντιμετώπιση του AIDS στις αναπτυσσόμενες χώρες, αποφάσισε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά να μην αυξήσει την παροχή βοήθειας.
Αυτή η πολιτική περικοπών στην καταπολέμηση της νόσου έρχεται έπειτα από μια δεκαετία προόδου, με 5 εκατομμύρια ασθενείς να βρίσκονται σε θεραπεία αυτή τη στιγμή -μια ζωντανή απόδειξη για το τι μπορεί να γίνει όταν οι δωρήτριες χώρες δεσμεύονται σταθερά και όταν τα φτηνά αντίγραφα φάρμακα καθίστανται προσιτά. Αλλά, όσο η χρηματοδότηση για το HIV/AIDS λιμνάζει παγκοσμίως και η τιμή των απαραίτητων νέων φαρμάκων αυξάνει διαρκώς, η πρόοδος αυτή κινδυνεύει: περισσότεροι από 10.000.000 άνθρωποι χρειάζονται επειγόντως περίθαλψη και αν δεν έχουν πρόσβαση σε θεραπεία, θα πεθάνουν μέσα στα επόμενα χρόνια.
Οι ΓΧΣ προτρέπουν τις κυβερνήσεις να δημιουργήσουν καινοτόμους και βιώσιμους μηχανισμούς χρηματοδότησης, όπως την επιβολή φόρου χρηματοπιστωτικών συναλλαγών για την υγεία, για να υποστηριχθεί το Παγκόσμιο Ταμείο για την Καταπολέμηση του AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας και η παγκόσμια υγεία.
«Μια δεκαετία πριν οι άνθρωποι δεν θα έμπαιναν καν στον κόπο να εξεταστούν για AIDS, γιατί όλοι ήξεραν ότι έτσι κι αλλιώς τα φάρμακα για τη θεραπεία ήταν πανάκριβα. Δεν πρέπει να γυρίσουμε πίσω δέκα χρόνια. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στους Ευρωπαίους να εμποδίσουν την προμήθεια προσιτών φαρμάκων στα οποία στηριζόμαστε εμείς αλλά και άλλοι για να περιθάλψουμε τους ασθενείς μας σε όλο τον κόσμο»,
Δρ. Peter Saranchuk, γιατρός εξειδικευμένος στο HIV/AIDS για τους ΓΧΣ στη Ν. Αφρική
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να συνάψει με την Ινδία μια συμφωνία ελεύθερης διακίνησης φαρμάκων, η οποία θα περιορίσει την παρασκευή αντίγραφων φαρμάκων χαμηλού κόστους στην Ινδία, τα οποία χρησιμοποιούνται σε όλες τις αναπτυσσόμενες χώρες. Τον Οκτώβρη του 2010, οι ΓΧΣ ξεκίνησαν μια εκστρατεία με τίτλο «Ευρώπη, Κάτω τα χέρια από τα Φάρμακά!» με στόχο να πείσουν την E.E να οπισθοχωρήσει.
Περισσότερο από το 80% των φαρμάκων για το HIV/AIDS, που χρησιμοποιούν οι ΓΧΣ για να περιθάλψουν 160.000 ασθενείς σε όλο τον κόσμο, είναι αντίγραφα φάρμακα από την Ινδία, και τα προγράμματα θεραπείας που χρηματοδοτούνται από τις δωρήτριες χώρες βασίζονται σε αυτά ακριβώς τα χαμηλού κόστους αντίγραφα φάρμακα που παρασκευάζονται στην Ινδία.
Ωστόσο, όλο αυτό τώρα κινδυνεύει να ανατραπεί αφού η ΕΕ πιέζει να εφαρμοστούν τακτικές που θα σταματήσουν την κυκλοφορία φτηνών φαρμάκων. Η Ευρώπη επιχειρεί να υπονομεύσει το νόμο για τις πατέντες φαρμάκων στην Ινδία, χώρα η οποία διαθέτει τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας μόνο για καινούρια πρωτοποριακά φάρμακα προς όφελος της δημόσιας υγείας κάτι που έχει δυσαρεστήσει τις φαρμακοβιομηχανίες των ανεπτυγμένων χωρών. Πολλές φαρμακευτικές εταιρείες έχουν προσπαθήσει ενεργά αλλά χωρίς επιτυχία μέχρι σήμερα να αμφισβητήσουν σε ινδικά δικαστήρια το νόμο περί δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας. Έχοντας χάσει όμως τον αγώνα χρησιμοποιούν τώρα τις εμπορικές πολιτικές της Ε.Ε. προσπαθώντας να εξαλείψουν τον ανταγωνισμό από την Ινδία.
Όσο η βασική πηγή των προσιτών αντίγραφων φαρμάκων δέχεται επιθέσεις, οι ΓΧΣ δεν μπορούν να περιμένουν. Οι άνθρωποι έχουν βγει στους δρόμους στην Ινδία, το Νεπάλ, την Ταϊλάνδη, την Ινδονησία, την Κένυα και την Ευρώπη στηρίζοντας αυτή την εκστρατεία. Οι διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου συνεχίζονται και οι ΓΧΣ θα συνεχίσουν να διαμαρτύρονται ενάντια σ΄αυτές τις ζημιογόνες πολιτικές.
Δράσε κι εσύ στέλνοντας ένα σθεναρό «Κάτω τα χέρια από τα φάρμακά μας!» στον Επίτροπο Εμπορίου της ΕΕ Karel De Gucht. Επισκέψου την ιστοσελίδα:
https://action.msf.org/
«Μέτρα που ενισχύουν μόνο την πνευματική ιδιοκτησία αποτελούν ανεπαρκές πλαίσιο για την προστασία της δημόσιας υγείας. Αυτή η προσέγγιση έχει αλλάξει τη στάση απέναντι απομιμήσεις φάρμακων, κι έχει οδηγήσει σε ανάρμοστες και επιζήμιες λύσεις που όχι μόνο απέτυχαν να εγγυηθούν ότι οι ασθενείς θα έχουν πρόσβαση σε ασφαλή, ποιοτικά και αποτελεσματικά φάρμακα, αλλά έθεσαν περαιτέρω εμπόδια στην πρόσβαση»,
Michelle Childs, Διευθύντρια Ενημέρωσης/ Εκστρατείας των ΓΧΣ για την Πρόσβαση στα Φάρμακα
Όταν για παράδειγμα η Κένυα υιοθέτησε ένα νόμο κατά των πλαστών φαρμάκων, επέλεξε για τον όρο «πλαστά» έναν ορισμό τόσο ευρύ, που υπήρχε κίνδυνος ο νόμος να περιλαμβάνει και τα νόμιμα παραγόμενα και ποιοτικά αντίγραφα φάρμακα. Το δίχτυ έπεσε μακριά:ο νόμος θα μπορούσε να θέσει σε σοβαρότατο κίνδυνο την υγεία του πληθυσμού αφού το έργο τόσο των ΓΧΣ όσο και άλλων ιατρικών οργανώσεων εξαρτάται από τη σταθερή ροή αντίγραφων φαρμάκων. Αλλά και στην Ουγκάντα επιχειρείται παρόμοια νομοθεσία, όπως και σε άλλες χώρες της Ανατολικής Αφρικής.
Επιπλέον, μια ομάδα πλουσίων χωρών ολοκλήρωσε μέσα στο 2010 την Εμπορική Συμφωνία κατά της Αντιγραφής (ACTA) και τώρα απαιτεί να υπογραφεί και από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αλλά το να κρύβεται κανείς πίσω από μια συμφωνία που υποτίθεται ότι προστατεύει το κοινό από τα πλαστά φάρμακα, είναι σα να κρύβεται πίσω από μια συμφωνία που ουσιαστικά ζητά να ενισχύσει την πνευματική ιδιοκτησία: Η Εμπορική Συμφωνία κατά της Αντιγραφής (ACTA) θα παρεμποδίσει την παραγωγή και διάθεση των αντίγραφων, οικονομικών φαρμάκων τιμωρώντας αλόγιστα τις παραβιάσεις πνευματικής ιδιοκτησίας, ενισχύοντας έτσι το μονοπώλιο στα φάρμακα και τα δικαιώματα των φαρμακευτικών εταιριών.
Το πρόβλημα των πλαστών φαρμάκων πρέπει να αντιμετωπιστεί όχι με τρόπο επιζήμιο για την πρόσβαση στα αντίγραφα φάρμακα. Απαιτείται ένας ξεκάθαρος ορισμός του τι είναι «πλαστό» φάρμακο, έτσι ώστε το πρόβλημα να μη συγχέεται με θέματα διακίνησης. Απαιτούνται μέτρα που να απευθύνονται στο πραγματικό πρόβλημα της δημόσιας υγείας. Επιπλέον, πρέπει να δοθεί ακόμη περισσότερη προσοχή στο πρόβλημα των φαρμάκων κατώτερης ποιότητας.
«Τώρα έχουμε την απόδειξη ότι θα πεθάνουν λιγότερα παιδιά από σοβαρή ελονοσία, αν χρησιμοποιήσουμε ενέσεις αρτεσουνεϊτ αντί κινίνης. Και αρτεσουνεϊτ υψηλής ποιότητας είναι τώρα διαθέσιμη από έγκυρες πηγές που έχουν επικυρωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Έχουμε, λοιπόν, την ένδειξη και τα εργαλεία. Η πρόκληση τώρα είναι η γρήγορη εφαρμογή αυτής της θεραπείας στην Αφρική»,
Δρ. Μάρτιν Ντε Σμετ, συντονιστής της ομάδας εργασίας των ΓΧΣ για την ελονοσία
Ελπιδοφόρα νέα από το πεδίο έρευνας της ασθένειας το 2010 δείχνουν ότι η θεραπεία με ενέσεις αρτεσουνεϊτ θα μπορούσαν να σώσουν περισσότερα παιδιά με σοβαρή ελονοσία.
Η ελονοσία σκοτώνει περίπου 1 εκατομμύριο άτομα κάθε χρόνο, με 9 στους 10 θανάτους να σημειώνονται σε μικρά παιδιά. Η βαριάς μορφής ελονοσία που συνοδεύεται από σοβαρά συμπτώματα, όπως κώμα, σπασμοί, δύσπνοια, επιδεινώνεται γρήγορα και είναι ιδιαίτερα θανατηφόρα. Όσοι καταφέρουν να επιζήσουν, συνήθως έχουν υποστεί μακροχρόνιες νευρολογικές ζημιές.
Η βαριά ελονοσία εξακολουθεί να θεραπεύεται κυρίως με κινίνη ενώ η ελαφρότερη μορφή της θεραπεύεται με φάρμακα που περιέχουν παράγωγα αρτεμισίνης. Το 2010, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας σύστησε σε βαριά νοσούντες ενήλικους ασθενείς να λαμβάνουν θεραπεία με αρτεσουνεϊτ, ένα παράγωγο της αρτεμισινίνης, γιατί είναι πιο αποτελεσματική και έχει λιγότερες παρενέργειες από την κινίνη.
Τα αποτελέσματα μιας μεγάλης έρευνας σε εννέα αφρικανικές χώρες αποδεικνύουν περίτρανα ότι τα παιδιά θα μπορούσαν επίσης να επωφεληθούν από αυτό το νέο φάρμακο. Οι ΓΧΣ θεραπεύουν ήδη παιδιά με βαριάς μορφής ελονοσία χρησιμοποιώντας ένα φάρμακο που προέρχεται από την αρτεμισίνη, ενώ σήμερα προτείνουν ευρέως το αρτεσουνεϊτ. To αρτεσουνεϊτ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία τόσο των ενηλίκων όσο και παιδιών που υποφέρουν από βαριάς μορφής ελονοσία, ώστε να σωθούν ακόμη περισσότερες ανθρώπινες ζωές.
Ωστόσο παραμένουν κάποια μεγαλύτερα εμπόδια: οι συστάσεις για τη θεραπεία της ασθένειας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας πρέπει να αναθεωρηθούν υπό το φως νέων ενδείξεων για τη θεραπεία των παιδιών, ενώ πολλές ακόμη χώρες πρέπει να προτείνουν τη χρήση του αρτεσουνεϊτ αντί κινίνης και για ενήλικες και για παιδιά. Επιπλέον, οι διεθνείς δωρήτριες χώρες πρέπει να υποστηρίξουν με κάθε τρόπο την τελευταία ένδειξη.
«Είναι απογοητευτικό να βλέπεις να ξεσπούν επιδημίες ιλαράς που θα μπορούσαν και θα έπρεπε να αποφευχθούν. Η ιλαρά και η βελτίωση του βασικού εμβολίου πρέπει να κερδίσουν και πάλι την προσοχή των πολιτικών»,
Δρ. Tido von Schoen-Angerer, Διευθυντής της Εκστρατείας των ΓΧΣ για την πρόσβαση στα βασικά φάρμακα.
Το 2010 επιδημίες ιλαράς έπληξαν χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, όπως το Τσαντ, το Μαλάουι, τη Ζιμπάμπουε, τη Νότιο Αφρική, τη Νιγηρία και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Μεγάλη έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι οι επιδημίες δεν ξεσπούν μόνο σε εμπόλεμες χώρες με αδύναμα συστήματα υγείας, αλλά και σε χώρες όπου επικρατεί σταθερότητα και διαθέτουν σταθερά προγράμματα, γεγονός που δείχνει ένα γενικότερο πρόβλημα στην καταπολέμηση της ασθένειας.
Για να διασφαλίσουμε ότι η πρόοδος των τελευταίων δεκαετιών δεν έχει πάει χαμένη, η ιλαρά πρέπει να έρθει και πάλι στο προσκήνιο. Ο έλεγχος των επιδημιών χρειάζεται πολιτική και οικονομική υποστήριξη τόσο σε επίπεδο προγραμμάτων ρουτίνας όσο και επιδημιών. Ωστόσο, η υποστήριξη εμφανίζεται ολοένα μειωμένη παρότι η τιμή ενός μόλις δολαρίου για κάθε εμβολιασμό κάνει τον έλεγχο της ιλαράς πραγματικά εφικτό.
«Οι ομάδες υψηλού κινδύνου Καλά-Αζάρ είναι κάτοικοι φτωχών αγροτικών περιοχών και εκτοπισμένοι πληθυσμοί λόγω βίαιων συγκρούσεων. Αυτό καθιστά την ανάγκη για απλή, αποτελεσματική θεραπεία ακόμη πιο έντονη»,
Νάθαν Φόρντ, ιατρικός συντονιστής της εκστρατείας των ΓΧΣ για την πρόσβαση στα Βασικά Φάρμακα.
Το 2010, το νότιο Σουδάν έδωσε αγώνα για να ελέγξει τη μεγαλύτερη επιδημία Καλά-Αζάρ των τελευταίων οκτώ χρόνων δίνοντας έμφαση στην επείγουσα ανάγκη να διατεθούν νέα, βελτιωμένα μέσα για τη θεραπεία από ξεχασμένες, τροπικές ασθένειες στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Το Καλά-Αζάρ, ή η σπλαγχνική λεϊσμανίαση, μεταδίδεται από το τσίμπημα μιας φλεβοτόμου μύγας (σκνίπα) που μεταφέρει το παράσιτο. Τα συμπτώματα της ασθένειας είναι ο διογκωμένος σπλήνας, ο πυρετός, η αδυναμία και η απώλεια βάρους. Το Καλά-Αζάρ εμφιλοχωρεί σε φτωχές, απομονωμένες και ασταθείς περιοχές με εξαιρετικά περιορισμένη πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη. Κάθε χρόνο εξετάζονται περίπου 500.000 νέα περιστατικά Καλά-Αζάρ, αυξάνοντας ως ευκαιριακή λοίμωξη σε άτομα που πάσχουν από HIV/AIDS.
Μέχρι το τέλος Νοεμβρίου του 2010, οι ΓΧΣ είχαν εξετάσει 2.335 άτομα στο νότιο Σουδάν-οκτώ φορές περισσότερα απ’ όσα την ίδια περίοδο της προηγούμενης χρονιάς. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η ασθένεια οδηγεί σε θάνατο μέσα σε τέσσερις μήνες σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, ενώ η έγκαιρη θεραπεία σημειώνει πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας (πάνω από 95%).
Παρότι υπάρχουν αρκετές θεραπείες η καθεμία από αυτές έχει σημαντικούς περιορισμούς. Η αμφοτερικίνη Β είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική, αλλά το υψηλό κόστος της περιορίζει την ευρεία χρήση της. Η θεραπεία για τους περισσότερους ασθενείς (εκτός όσων εμφανίζουν έντονη αντίδραση) προβλέπει οδυνηρές ενδοφλέβιες ενέσεις με βάση το αντιμόνιο και το στιβογλυκονικό νάτριο (SSG), ένα ιδιαίτερα τοξικό φάρμακο που χρησιμοποιείται από τη δεκαετία του ’30. Τα υπάρχοντα φάρμακα είναι λιγότερο αποτελεσματικά και περισσότερο τοξικά σε ασθενείς με Καλά-Αζάρ και HIV.
Αναμένονται άμεσα τα αποτελέσματα των ερευνών που εφαρμόζουν συνδυασμούς των διαθέσιμων φαρμάκων με στόχο τη βελτίωση της θεραπείας, τη μείωση του κόστους και την ανάπτυξη αντίστασης. Αλλά αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι νέα, λιγότερο τοξικά φάρμακα, που θα χορηγούνται δια στόματος για μικρότερα χρονικά διαστήματα και με ασφαλή τρόπο σε εγκύους και γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.
