Ουκρανία: Στους σταθμούς του μετρό στο Χάρκοβο με τις κινητές κλινικές των Γιατρών Χωρίς Σύνορα

Ενώ πολλοί εγκατέλειψαν την πόλη, εκείνοι που έμειναν κατέφυγαν σε σταθμούς του μετρό για να γλιτώσουν από τους αδιάκοπους βομβαρδισμούς. Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα προσφέρουν υπηρεσίες πρωτοβάθμιας ιατρικής φροντίδας σε διάφορους σταθμούς.

Το Χάρκοβο το οποίο είχε πληθυσμό 1,8 εκατομμυρίων ανθρώπων πριν τον πόλεμο τις τελευταίες εβδομάδες έχει σχεδόν αδειάσει. «Η πόλη τώρα φαίνεται μάλλον έρημη. Υπάρχουν λίγοι άνθρωποι στους δρόμους και τα περισσότερα καταστήματα είναι κλειστά», λέει ο Michel-Olivier Lacharité, επικεφαλής αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ουκρανία. «Υπάρχουν ακόμα μερικά φαρμακεία και καταστήματα ανοιχτά ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να βρουν τρόφιμα, ωστόσο η κύρια αγορά στο Χάρκοβο είναι κλειστή.»

Από την έναρξη της σύγκρουσης, οι βομβαρδισμοί είναι συνεχείς, ιδιαίτερα στο βόρειο τμήμα της πόλης.  «Οι βομβαρδισμοί συνεχίζονται όλη μέρα. Οι σειρήνες προειδοποιούν τον κόσμο όταν συμβαίνουν. Υπάρχει επίσης ένα σύστημα προειδοποίησης στα smartphones. Αυτές οι ειδοποιήσεις χτυπούν αρκετές φορές την ημέρα προκαλώντας μεγάλο άγχος», λέει ο Lacharité.

Για τους 350.000 ανθρώπους που, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές, έμειναν στην πόλη, οι υπόγειοι σταθμοί είναι το ασφαλέστερο μέρος. «Υπάρχουν τρεις γραμμές στην πόλη του Χάρκοβο», λέει ο Lacharité «και οι περισσότεροι, αν όχι όλοι οι σταθμοί χρησιμοποιούνται». Κάθε σταθμός φιλοξενεί περίπου 100 άτομα κατά τη διάρκεια της ημέρας, ένας αριθμός που μπορεί εύκολα να διπλασιαστεί ή να τριπλασιαστεί τη νύχτα. «Οι περισσότεροι άνθρωποι που ζουν στον υπόγειο είναι ηλικιωμένοι ή ευάλωτοι. Είναι εκεί για περισσότερες από 40 ημέρες στο κρύο και την υγρασία, κοιμούνται σε σκηνές.»

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν δημιουργήσει κινητές ιατρικές κλινικές σε διάφορους σταθμούς στις τρεις γραμμές του μετρό του Χάρκοβο. Ορισμένες ιατρικές συνεδρίες πραγματοποιούνται τη νύχτα. Παρά την απαγόρευση κυκλοφορίας στην πόλη, οι ομάδες μπορούν να μετακινούνται από σταθμό σε σταθμό μέσα από τις σήραγγες. Περισσότερες από 510 ιατρικές συνεδρίες έχουν ήδη πραγματοποιηθεί από την έναρξη των δραστηριοτήτων, κυρίως για λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος και υπέρταση, συνέπειες των συνθηκών διαβίωσης στον υπόγειο σταθμό αλλά και του στρες.

«Ακόμα και στον υπόγειο, μπορείτε να ακούσετε τις δονήσεις από τους βομβαρδισμούς στην επιφάνεια της γης», λέει ο Lacharité.

Η Νίνα, 83 ετών, ήταν μωρό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. «Φοβάμαι πολύ να αφήσω την πόλη μου, δεν έχω φύγει ποτέ. Αγαπώ πάρα πολύ το Χάρκοβο!», λέει με ένα λυπημένο χαμόγελο. «Τα πάρκα του, οι πλατείες του. Αλλά οι βόμβες είναι πιθανό να καταστρέψουν τα πάντα. Φοβάμαι ότι δεν θα μείνει τίποτα παρά ερείπια.»

Εκτός από τις ιατρικές συνεδρίες, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα προσφέρουν επίσης υποστήριξη ψυχικής υγείας. Για τα μικρά παιδιά και τους εφήβους που ζουν τώρα στον υπόγειο σταθμό, ο πιο κοινός στρεσογόνος παράγοντας είναι ο φόβος να βγουν έξω.

«Οι πιθανότητες για συμπεριφορά που προκαλείται από το άγχος αυξάνονται καθώς συνεχίζεται ο πόλεμος και η αστάθεια και η ανασφάλεια γίνεται μόνιμο χαρακτηριστικό της ζωής. Ωστόσο, τα παιδιά εδώ αντιμετωπίζουν αρκετά καλά την ακραία κατάσταση προς το παρόν», λέει ο Devash Naidoo, υπεύθυνος δραστηριοτήτων ψυχικής υγείας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα διανέμουν επίσης τις απαραίτητες προμήθειες για την καθημερινή ζωή: φούρνους μικροκυμάτων για να ζεστάνουν το φαγητό, απορρυπαντικά για τον καθαρισμό, και φίλτρα νερού για να παρέχουν πόσιμο νερό τη νύχτα. «Υπάρχουν σκηνές και αυτοσχέδια κρεβάτια που έχουν στηθεί παντού, πράγμα που σημαίνει ότι η υγειονομική κατάσταση σε αυτούς τους σταθμούς δεν είναι πάντα ιδανική», λέει ο γιατρός των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Guillaume Mongeau.

Παρά τις συνθήκες διαβίωσης, για πολλούς που μένουν σε σταθμούς μετρό είναι η μόνη επιλογή. «Το κρύο, η έλλειψη ύπνου, όλα αυτά δεν είναι τίποτα σε σύγκριση με τον πόλεμο. Τουλάχιστον εδώ είμαστε ασφαλείς», λέει η Ludmilla, 40 ετών. Έμεινε σπίτι με την οικογένειά της όσο το δυνατόν περισσότερο, μέχρι που έγινε μια έκρηξη κοντά στο σπίτι τους. «Φοβόμουν πολύ για τον γιο μου όταν τον είδα να κρατάει τη γάτα μας σφιχτά στο στήθος του, ενώ είπε, "Μαμά, δεν θέλω να πεθάνω".»