Η μάχη κατά του Έμπολα: Ένας αγώνας με τον χρόνο

«Φτάσαμε με αεροπλάνο στην πόλη Μπαντάκα το πρωί της 20ής Μαΐου. Η Μπαντάκα είναι η μεγαλύτερη πόλη της επαρχίας όπου κηρύχθηκε η νέα επιδημία Έμπολα. Καθώς έχουν αναφερθεί ορισμένα κρούσματα στην πόλη, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κατασκεύασαν ένα θεραπευτικό κέντρο Έμπολα. Όμως η αποστολή της ομάδας μας ήταν να πάμε στο Ιμπόκο, ένα πολύ απομακρυσμένο χωριό 120 χιλιόμετρα νότια της Μπαντάκα όπου μόλις είχε επιβεβαιωθεί ένα κρούσμα Έμπολα και να ξεκινήσουμε μια παρέμβαση εκεί και στη γύρω περιοχή.

Δεν υπήρχε διαθέσιμο ελικόπτερο για δύο μέρες, οπότε ξεκινήσαμε οδικώς μία ώρα αφότου προσγειωθήκαμε, με τρία νοικιασμένα αυτοκίνητα, γεμάτα με όλες τις προμήθειες και τα υλικά που μπορέσαμε να βρούμε. Η αντιμετώπιση τέτοιων επιδημιών είναι ένας αγώνας με τον χρόνο, καθώς ένας ασθενής του Έμπολα με συμπτώματα μπορεί να μολύνει πολλούς ανθρώπους κάθε μέρα. Ο καλύτερος τρόπος περιορισμού της νόσου είναι η εφαρμογή όλων των μέτρων το συντομότερο δυνατό. Έτσι ξεκίνησε ο αγώνας.

Το ταξίδι ήταν μεγάλο και το βράδυ φτάσαμε στο Ιτίπο, ένα χωριό στον δρόμο για το Ιμπόκο που είχε πληγεί και αυτό από την επιδημία. Στη διαδρομή είχαμε μηχανικά προβλήματα, ενώ αναγκαστήκαμε να επισκευάσουμε αρκετές σπασμένες ξύλινες γέφυρες. Ένα από τα αυτοκίνητα βγήκε εκτός πορείας σε μια γέφυρα και μας πήρε πάρα πολλή ώρα για να το ξαναβάλουμε στον δρόμο μέσα στο σκοτάδι.

Κοιμηθήκαμε σε σκηνές στην ταράτσα ενός μοναστηριού και το πρωί ξεκινήσαμε πάλι για το Ιμπόκο, που απείχε δύο με τρεις ώρες.

Το Ιμπόκο είναι ένα χωριό με αχυρένιες καλύβες και μια εκκλησία στη μέση. Έχει ένα νοσοκομείο σε λειτουργία το οποίο εξυπηρετεί μια μεγάλη περιοχή και πολλά γύρω χωριά. Οι συνάδελφοί μου μίλησαν στους κατοίκους και τους αρχηγούς τους, τους εξήγησαν τι ήρθαμε να κάνουμε και τους ενημέρωσαν για τον Έμπολα, τον τρόπο μετάδοσης και τα προληπτικά μέτρα υγιεινής. Οι κάτοικοι μας καλωσόρισαν, αλλά μπορούσαμε να δούμε ότι φοβούνταν πολύ τη νόσο.

Από την πλευρά μου, «στρατολόγησα» μερικούς κατοίκους και εστιάσαμε σε μία από τις πρώτες προτεραιότητες: την κατασκευή ενός θαλάμου απομόνωσης, με τουαλέτα, μπάνιο, αποδυτήρια και χώρο διαχείρισης αποβλήτων. Αυτό έγινε σε ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο με πέντε δωμάτια, κοντά στο κέντρο υγείας. Μέσα σε 24 ώρες ήταν έτοιμο και μπορούσε ήδη να δεχτεί ασθενείς που ήταν ύποπτα κρούσματα Έμπολα, οι οποίοι θα ελέγχονταν για τον ιό και θα λάμβαναν αρχική περίθαλψη.

Προς το παρόν, τα επιβεβαιωμένα κρούσματα θα μεταφέρονταν στο θεραπευτικό κέντρο Έμπολα του Μπικόρο. Τις επόμενες μέρες σχεδιάσαμε και αρχίσαμε να κατασκευάζουμε ένα θεραπευτικό κέντρο Έμπολα με 13 κρεβάτια το οποίο θα μπορούσε να επεκταθεί στα 26 κρεβάτια εάν χρειαζόταν. Έτσι, οι επιβεβαιωμένοι ασθενείς του Έμπολα θα μπορούσαν να λάβουν περίθαλψη στο Ιμπόκο.

Η κατασκευή ενός θεραπευτικού κέντρου Έμπολα είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη. Τα πάντα πρέπει να φτιαχτούν σχολαστικά για να αποφευχθεί η διασταυρούμενη επιμόλυνση μεταξύ των ασθενών –τόσο των ύποπτων όσο και των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων– των εργαζομένων υγείας, των οικογενειών τους και του πληθυσμού που ζει σε κοντινή απόσταση.

Μία από τις κύριες δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε σε αυτή την επιδημία είναι ότι, παρά τις προσπάθειές μας για ενημέρωση της κοινότητας, οι άνθρωποι με συμπτώματα παρόμοια με του Έμπολα δεν θέλουν να έρθουν και να ελεγχθούν. Κάποιοι από αυτούς ζουν μακριά από το θεραπευτικό κέντρο Έμπολα και προτιμούν να μείνουν στο σπίτι. Αυτό όμως είναι επικίνδυνο για τους ανθρώπους που τους φροντίζουν, οι οποίοι θα μπορούσαν εύκολα να μολυνθούν και να γίνουν τα επόμενα ύποπτα κρούσματα.

Μια γυναίκα που είχε επιβεβαιωθεί ότι είχε Έμπολα πέθανε στο χωριό Μπομπάλε, 19 χιλιόμετρα από το Ιμπόκο, έχοντας επιλέξει να μείνει στο σπίτι. Ειδοποιηθήκαμε γρήγορα, οπότε ένας συνάδελφος από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, εγώ και ένα μέλος του Ερυθρού Σταυρού πήγαμε εκεί για να διασφαλίσουμε ότι το νεκρό σώμα της γυναίκας, που ήταν πολύ μολυσματικό σε εκείνη τη φάση, θα φροντιζόταν με όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις, προσπαθώντας ταυτόχρονα να σεβαστούμε τα τοπικά έθιμα.

Φτάσαμε σχεδόν νύχτα στο Μπομπάλε. Η δουλειά μου ήταν να απολυμάνω το σπίτι της γυναίκας και να τοποθετήσω το σώμα της σε έναν ασφαλή σάκο μεταφοράς νεκρών, ο οποίος θα έμπαινε σε ένα σφραγισμένο φέρετρο που είχαν φτιάξει οι κάτοικοι. Καθώς όμως είχε πέσει η νύχτα, δεν υπήρχε αρκετό φως για να μπω στο σπίτι με ασφάλεια χωρίς κίνδυνο να σκιστεί η προστατευτική στολή μου από κάποιο αιχμηρό αντικείμενο. Έτσι αποφασίσαμε να αναβάλουμε την απολύμανση για το πρωί.

Χρειάστηκα μία ώρα, κάθιδρος μέσα στη στολή μου, για να ψεκάσω το σπίτι και να απολυμάνω το νεκρό σώμα της γυναίκας με τρόπο που να σέβεται τα τοπικά έθιμα, κάτω από το βλέμμα του άντρα της, που φορούσε κι αυτός προστατευτικά ρούχα. Έπειτα έβαλα όλα τα ρούχα, τα σεντόνια και άλλα πιθανώς μολυσμένα αντικείμενα σε έναν σάκο και τον ψέκασα με χλώριο. Ύστερα τον έβαλα μέσα σε έναν άλλο σάκο, τον οποίο ψέκασα και αυτόν και τον έβαλα μέσα σε έναν άλλο σάκο, που τον πήγαμε στο θεραπευτικό κέντρο Έμπολα στο Ιμπόκο και τον κάψαμε. Προκειμένου να αποφύγουμε την εξάπλωση της νόσου, παίρνουμε τις μέγιστες προφυλάξεις.

Έφυγα από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό πριν από λίγες μέρες, ενώ άλλοι συνάδελφοι των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έχουν έρθει για να βοηθήσουν στη μάχη κατά του Έμπολα. Η κύρια πρόκληση θα είναι να πειστούν οι άνθρωποι να αναζητήσουν περίθαλψη στα θεραπευτικά κέντρα, ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές όπως το Ιμπόκο. Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να εξασφαλίσουμε ότι οι κοινότητες γνωρίζουν πώς να προστατευτούν από την εξάπλωση αυτής της νόσου».