Λιθουανία: Μεροληπτικές και βάναυσες μεταναστευτικές πρακτικές επιδεινώνουν τον πόνο των ανθρώπων

Οι προβληματικές μεταναστευτικές πρακτικές που χρησιμοποιούν οι αρχές της Λιθουανίας καθώς και οι νομικές διαδικασίες δημιουργούν ακόμα πιο έντονες διακρίσεις εναντίον συγκεκριμένων εθνικοτήτων και συμβάλλουν σε μία αέναη κράτηση αυτών των ανθρώπων, δηλώνουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα. Καταγγέλουν τη συνεχή κράτηση και τις συστημικές διακρίσεις στη Λιθουανία και ζητούν την άμεση εφαρμογή ανθρωπιστικών εναλλακτικών που θα καλύπτουν τις ανάγκες των ευάλωτων και τραυματισμένων ανθρώπων.

«Πολλοί από τους ανθρώπους που βρίσκονται υπό κράτηση, έχουν επιβιώσει από βαθιά τραυματικές εμπειρίες», λέει η Georgina Brown, συντονίστρια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Λιθουανία. «Οι αρχές της Λιθουανίας αντί να ανταποκριθούν στις ανάγκες τους, με την παρατεταμένη κράτησή τους επιδεινώνουν την ήδη επιβαρυμένη ψυχική κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Αντρες, γυναίκες και παιδιά είναι αβέβαιοι για το μέλλον τους, φοβούνται ότι θα επιστραφούν με τη βία πίσω στον κίνδυνο από τον οποίο δραπέτευσαν, και παραμένουν φυλακισμένοι χωρίς ελευθερία, αυτονομία ή επαρκή προστασία. Η αντοχή των ανθρώπων θα εξαντληθεί και ο πόνος τους θα αυξηθεί σημαντικά. Σοκαρισμένοι μαθαίνουμε ότι σε κάποιες εθνικότητες είναι πιο πιθανό να επεκτείνουν αυτήν την κράτηση, δημιουργώντας μια ιεράρχηση του πόνου, πράγμα για το οποίο οι αρχές της Λιθουανίας θα έπρεπε να ντρέπονται».

Σχεδόν 700 άνθρωποι κρατούνται σε Κέντρα Καταγραφής Αλλοδαπών (FRCs) στις περιοχές Kybartai, Pabrade και Naujininkai, αφού έχουν διασχίσει τα σύνορα από τη Λευκορωσία το 2021. Πολλοί απ’ αυτούς τους άντρες, τις γυναίκες και τα παιδιά είναι σοβαρά ευάλωτοι και έχουν υποστεί σημαντικά τραυματικές εμπειρίες. Η κράτησή τους κάνει πιο έντονο τον πόνο και κάποιες εθνικότητες έρχονται αντιμέτωπες με μία οδυνηρή επέκταση της κράτησης τους.

Από τον Ιανουάριο του 2022, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν προσφέρει πρωτοβάθμια ιατρική φροντίδα (μέχρι τον Μάιο του 2022) και υποστήριξη ψυχικής υγείας των ανθρώπων που κρατούνται στη Λιθουανία. Ωστόσο, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, γνωρίζουν ότι η δουλειά που κάνουν έρχεται αντιμέτωπη με την κράτηση, που είναι η βασική αιτία του πόνου των ανθρώπων. Από τους ασθενείς, στους οποίους οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρείχαν ψυχολογική υποστήριξη στο διάστημα μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου 2022, περισσότεροι από το 70% τόνισαν ότι η κράτηση είναι ο βασικός λόγος που χρειάζονται βοήθεια.

«Είμαι απελπισμένος, προσπάθησα να βλάψω τον εαυτό μου, γιατί θέλω να βγω έξω από αυτήν τη φυλακή», είπε στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα ένας άντρας, κρατούμενος σε ένα από τα κέντρα της Λιθουανίας. «Πολλές φορές αποφάσισα ότι είμαι έτοιμος να αυτοκτονήσω. Πονάς, είσαι ντροπιασμένος, είσαι κακοποιημένος. Αυτό είναι φυλακή. Ήμουν απελπισμένος. Ήμουν τόσο θλιμμένος».

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν παρατηρήσει ότι κάποιες εθνικότητες είναι εξαιρετικά πιο πιθανό να δεχτούν επέκταση της κράτησης τους. Παραμένουν κρατούμενοι, ενώ η εντολή κράτησής τους έχει λήξει ή ενώ έχουν περιορισμένη ελευθερία μετακίνησης αυτή μπορεί να έχει ανακληθεί.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν δει αυτό το μοτίβο να επαναλαμβάνεται και σε άλλα κέντρα ανά τη Λιθουανία και σε αυτά συμπεριλαμβάνονται μέρη στα οποία είναι σχεδόν αδύνατο να συλλεχθούν ακριβή δεδομένα. Έχουμε δεχτεί πολυάριθμες αναφορές από κάποια από τα κέντρα κράτησης, για το ότι κάποιες εθνικότητες, συμπεριλαμβανομένων Νιγηριανών και Κονγκολέζων, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες, από άλλες, να δεχτούν διακριτική μεταναστευτική πρακτική. Σε αυτές τις πρακτικές συμπεριλαμβάνεται η συνέχιση της κράτησή τους παρά τη λήξη της εντολής κράτησης τους και  χωρίς να έχουν λάβει νομοθετική εντολή προερχόμενη από δικαστική διαδικασία για επέκταση του χρόνου κράτησης, ενώ έχει ανακληθεί η περιορισμένη ελευθερία μετακίνησης τους (επαναφέροντας τους σε κράτηση).

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα βλέπουν πως εχθρικές μεταναστευτικές πολιτικές καθώς και αυθαίρετες αδικαιολόγητες και παρατεταμένες κρατήσεις, εκτός του ότι καταργούν τα δικαιώματα, προκαλούν μεγάλο πόνο σε αυτούς τους ανθρώπους. Όταν οι αρχές φέρονται στους ανθρώπους με αυτόν το σκληρό τρόπο, στερούν απ’ αυτούς την ελευθερία τους, την ελπίδα και την αυτονομία τους και αυτό έχει σοβαρές επιπτώσεις. Μπορεί να καταστρέψει ζωές.

Το γεγονός ότι η βαρβαρότητα της κράτησης στη Λιθουανία, επιδεινώνεται από πρακτικές διάκρισης και προβληματικές νομικές διαδικασίες, οδηγεί στην περαιτέρω κακοποίηση συγκεκριμένων εθνικοτήτων, τονίζοντας την απάνθρωπη μεταναστευτική πολιτική της χώρας. Είναι το αντίθετο της αξιοπρεπούς και ανθρωπιστικής συμπεριφοράς, καθώς και των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που αυτοί οι άνθρωποι δικαιούνται όσο βρίσκονται σε αναζήτηση διεθνούς προστασίας.

Δεδομένου του πόνου των ανθρώπων που παραμένουν σε κράτηση στη Λιθουανία και της ντροπιαστικής συμβολής των αρχών της Λιθουανίας στην κοινή παγκόσμια υποβάθμιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των προσφύγων, μεταναστών και αιτούντων άσυλο, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα καλούν σε άμεσο τερματισμό της παρατεταμμένης κράτησης καθώς και στην εφαρμογή ενός ισότιμου συστήματος ασύλου το οποίο θα σέβεται την αξιοπρέπεια, την υγεία και τα ανθρώπινα δικαιώματα των ανδρών, γυναικών και παιδιών που ζητούν ασφάλεια στη Λιθουανία.

«Εμείς οι Αφρικανοί, είμαστε ακόμα εδώ», λέει στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα ένας άνδρας που κρατείται σε κέντρο κράτησης στη Λιθουανία. «Οι άλλες εθνικότητες αποτελούσαν την  πλειοψηφία. Και τώρα όλοι αυτοί έχουν ήδη φύγει και εμείς οι Αφρικανοί παραμένουμε. Υπάρχουν τόσες πολλές συμπεριφορές που δεν είναι ισότιμες. Μας συμπεριφέρονται διαφορετικά. Δεν αισθάνομαι άσχημα γι΄αυτό, επειδή δεν είναι παράξενο για εμένα. Πρέπει απλά να αποδεχτείς πως έτσι είναι η ζωή. Πρέπει απλά να συνεχίσεις να αναπνέεις. Αν κατάφερες να αναπνέεις για 12 μήνες, μπορείς να συνεχίσεις να αναπνέεις.»