Κεντροαφρικανική Δημοκρατία: Οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις κατά της ιατρικής περίθαλψης αφήνουν τους ανθρώπους ευάλωτους στις ασθένειες και τον θάνατο

Οι συνεχείς επιθέσεις σε ασθενείς, ιατρικό προσωπικό και ιατρικές δομές στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, εν μέσω μίας αυξημένης γενικευμένης βίας που σημειώνεται σε εθνικό επίπεδο αναγκάζουν την αναστολή των ιατρικών δραστηριοτήτων και περιορίζουν σοβαρά την πρόσβαση των ανθρώπων στην υγειονομική περίθαλψη, αναφέρουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα.

«Η επανεμφάνιση της βίας στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία από τον Δεκέμβριο έχει βαρύ αντίκτυπο στον άμαχο πληθυσμό και την ιατρική περίθαλψη», λέει ο επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Rhian Gastineau. «Είμαστε πολύ ανήσυχοι από τις επαναλαμβανόμενες επιθέσεις σε ασθενείς, εργαζόμενους στον τομέα της υγείας και ιατρικές εγκαταστάσεις».

Τους τελευταίους έξι μήνες, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είδαν δεκάδες δομές υγείας που λεηλατήθηκαν, υπέστησαν ζημιές και καταλήφθηκαν από ένοπλους άνδρες. Ένοπλες επιδρομές σε νοσοκομεία, ασθενείς που υπέστησαν βία, σωματική κακοποίηση, ανακρίθηκαν και συνελήφθησαν. Εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας σε αγροτικές περιοχές απειλήθηκαν και δέχτηκαν επίθεση, ενώ οι μοτοσικλετιστές που μετέφεραν φάρμακα και τραυματίες στο νοσοκομείο δέχθηκαν επίθεση, τραυματίστηκαν και ληστεύτηκαν. Αυτές οι πράξεις βίας αποδίδονται συνήθως από τις μαχόμενες πλευρές σε ανεξέλεγκτα στοιχεία διαφόρων ενόπλων ομάδων.

Λεηλατήθηκαν οι δομές υγείας

Τον περασμένο Φεβρουάριο, οι συγκρούσεις μεταξύ κυβερνητικών δυνάμεων και μη κρατικών ενόπλων ομάδων μέσα σε ένα κέντρο υγείας που υποστηρίζεται από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα στον καταυλισμό Elevage για εκτοπισμένους, κοντά στο Bambari, άφησαν το κτίριο κατεστραμμένο αφού χτυπήθηκε από έναν πύραυλο. Τον Ιούνιο, ένα κοντινό ιατρείο καταστράφηκε μετά την απομάκρυνση 8.500 εκτοπισμένων από τον χώρο, ο οποίος στη συνέχεια κάηκε.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών, οι κινητές ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στις περιοχές Ouaka, Ouham-Pendé και Ombella-Mpoko έχουν δει πολλές εγκαταστάσεις υγείας να λεηλατούνται και να καταστρέφονται εν μέρει, να αφαιρούνται ιατρικός εξοπλισμός και στρώματα και να καταστρέφονται πόρτες και παράθυρα.

Στο Bangui και αλλού, ένοπλοι άνδρες έχουν εισβάλλει σε δομές υγείας που διαχειρίζονται και υποστηρίζονται από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και ανακρίνουν ή συλλαμβάνουν ασθενείς. Τον Φεβρουάριο, ένοπλοι προσπάθησαν να σκοτώσουν έναν ασθενή στο νοσοκομείο που υποστηρίζεται από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα στο Bouar.

Επιθέσεις κατά εργαζομένων στον τομέα της υγείας

Τον Μάιο, κοντά στην πόλη Kabo, δύο εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, εκπαιδευμένοι από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα για τη θεραπεία ανθρώπων σε απομακρυσμένες περιοχές για κοινές ασθένειες όπως διάρροια, ελονοσία και υποσιτισμό, πυροβολήθηκαν στα πόδια και το κεφάλι κατά τη διάρκεια ένοπλων ληστειών, ενώ δύο άλλοι φοβούνταν να συνεχίσουν να εργάζονται μετά από απειλές θανάτου που δέχτηκαν.

Τον Ιούνιο, κομβόι που μετέφερε ασθενείς στο νοσοκομείο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Batangafo έπεσε σε ενέδρα από ένοπλους άνδρες, αφήνοντας τον φροντιστή ενός ασθενούς νεκρό, ενώ ένας  μοτοσικλετιστής και δύο ασθενείς τραυματίστηκαν. Δύο άλλες επιθέσεις έλαβαν χώρα κοντά τον ίδιο μήνα, ενώ παρόμοιες επιθέσεις σημειώθηκαν κοντά στο Bossangoa και το Bria.

«Από τον Δεκέμβριο, η μετακίνηση στα περίχωρα των μεγάλων πόλεων ήταν εξαιρετικά δύσκολη και επικίνδυνη λόγω σημείων ελέγχου, ληστειών και επιθέσεων», λέει η αναπληρώτρια επικεφαλής του προγράμματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Gisa Kohler.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αναγκάστηκαν να αναστείλουν τις δραστηριότητές τους

Ως αποτέλεσμα αυτών των περιστατικών, πολλές φορές οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα  αναγκάστηκαν να αναστείλουν προσωρινά τις ιατρικές τους δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της παροχής σωτήριας ιατρικής φροντίδας, της εποπτείας του προσωπικού του κέντρου υγείας, της προμήθειας φαρμάκων και της μεταφοράς ασθενών. «Το να αναγκαζόμαστε να αναστείλουμε τις δραστηριότητές μας επιδεινώνει την ευαλωτότητα των ανθρώπων και οδηγεί, μεταξύ άλλων, σε θανάτους παιδιών και γυναικών που μπορούν να προληφθούν», λέει η Kohler.

Στις περιοχές Paoua, Bria και αλλού, η αυξανόμενη ανασφάλεια εμποδίζει τις ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα  να πραγματοποιούν τακτικές επισκέψεις στα απομακρυσμένα κέντρα υγείας που υποστηρίζουν. Αυτό έχει μεγάλο αντίκτυπο στην ποιότητα της παρεχόμενης περίθαλψης και δυσχεραίνει την προμήθεια βασικών φαρμάκων.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έπρεπε να μειώσουν τις παραπομπές ασθενών με μοτοσικλέτα από αγροτικές περιοχές στο Kabo από τον Απρίλιο λόγω των κινδύνων που ενέχονται. Ως αποτέλεσμα, ο αριθμός των ασθενών που παραπέμπονται κάθε μήνα έχει μειωθεί σχεδόν στο μισό. Τον Ιούνιο, οι εργαζόμενοι στην κοινότητα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα  σε ορισμένες περιοχές γύρω από το Kabo κατάφεραν να πραγματοποιήσουν μόλις το ένα τέταρτο του συνηθισμένου αριθμού εβδομαδιαίων συνεδριών λόγω της ανασφάλειας.

«Η αναστολή και η μείωση των ιατρικών δραστηριοτήτων μας σε πολλές περιοχές όπου εργαζόμαστε είναι πολύ ανησυχητική, ιδιαίτερα την τρέχουσα περίοδο των βροχών, όταν κορυφώνονται περιπτώσεις ελονοσίας και άλλων απειλητικών για τη ζωή ασθενειών», λέει ο Kohler.

Ο φόβος και ο πανικός διαταράσσουν την υγειονομική περίθαλψη

Ως αποτέλεσμα της αυξημένης ανασφάλειας, πολλοί άνθρωποι φοβούνται πολύ να φύγουν από τα σπίτια τους για να επισκεφθούν έναν γιατρό, ενώ πολλοί εργαζόμενοι στην υγεία εγκαταλείπουν τους χώρους εργασίας τους για να αναζητήσουν ασφάλεια.

Περιστασιακά, η βία έχει ωθήσει μεγάλο αριθμό ανθρώπων σε νοσοκομεία σε αναζήτηση προστασίας, διαταράσσοντας τις υπηρεσίες υγείας. Μερικές φορές, όπως συνέβη στο Kabo τον Ιούλιο, μόνο η πιθανότητα μιας επίθεσης ήταν αρκετή για να προκαλέσει μια ξαφνική μετακίνηση τρομοκρατημένων ανθρώπων.

«Δυστυχώς δεν είναι κάτι καινούργιο η βία να επηρεάζει την ιατρική περίθαλψη στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία», λέει ο Gastineau. «Είναι ένα διαρθρωτικό πρόβλημα σε περιόδους συγκρούσεων. Οι πολλές ένοπλες ομάδες και οι μάχες έχουν προκαλέσει μια πολύ ασταθή κατάσταση, η οποία επηρεάζει και περιοχές που προηγουμένως θεωρούνταν σχετικά σταθερές. Η κατάσταση αυτή περιορίζει περαιτέρω την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη για έναν πληθυσμό που ήδη αγωνίζεται για τα βασικά.»

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ασκούν πιέσεις στην κυβέρνηση και όλες τις αντιμαχόμενες πλευρές να σέβονται την ουδετερότητα των δομών υγείας και να επιτρέπουν στους ανθρώπους πρόσβαση σε ιατρική και ανθρωπιστική βοήθεια.

«Τώρα, περισσότερο από ποτέ, όλα τα μέρη της σύγκρουσης θα πρέπει να δείξουν ακόμη μεγαλύτερο σεβασμό στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των αμάχων, των ιατρικών δομών, των μεταφορών και του προσωπικού», λέει ο Gastineau.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εργάζονται στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία από το 1997 και αυτή τη στιγμή λειτουργούν 13 προγράμματα - σε Bangui, Bria, Bangassou, Bambari, Kabo, Batangafo, Paoua, Bossangoa και Carnot - και μία κινητή ομάδα έκτακτης ανάγκης. Από τότε που η σύγκρουση εντάθηκε στα τέλη του 2020, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αγωνίζονται να διασφαλίσουν τη συνέχεια της φροντίδας σε όλα τα προγράμματά τους και ξεκίνησαν προγράμματα έκτακτης ανάγκης στις περιοχές που έχουν πληγεί από συγκρούσεις Boguila, Bossembélé, Bouar, Grimari, Mbaiki, Damara, Boali, Dékoa, Liton, Kouango και Ippy.