Κεντρική Μεσόγειος: Oι τρομακτικές τραγωδίες συνεχίζονται και οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι αποφασισμένοι να επιστρέψουν στη θάλασσα για να σώσουν ζωές μετά την κράτηση του Geo Barents στην Ιταλία

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα καλούν τις ιταλικές αρχές να διευκολύνουν άμεσα την απελευθέρωση του πλοίου έρευνας και διάσωσης, ώστε να επιτρέψουν την επιστροφή του στη θάλασσα το συντομότερο δυνατό.

Μετά από επιθεώρηση 14 ωρών στο λιμάνι της Αουγκούστα, στη Σικελία, στις 2 Ιουλίου 2021, το πλοίο έρευνας και διάσωσης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Geo Barents, ακινητοποιήθηκε αφού εντοπίστηκαν 22 ελλείψεις, 10 εκ των οποίων φέρεται να δικαιολογούν την κράτηση του πλοίου. Ενώ είμαστε έτοιμοι να κάνουμε όλες τις απαραίτητες προσαρμογές, γνωρίζουμε ότι η επιθεώρηση αποτελεί ευκαιρία για τις αρχές να επιδιώξουν πολιτικούς στόχους με το πρόσχημα των διοικητικών διαδικασιών. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκίνησαν με το Geo Barents τον Μάιο, πλήρως εξοπλισμένοι και πιστοποιημένοι για να πραγματοποιήσουν δράσεις έρευνας και διάσωσης, τηρώντας τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς που έχουν θεσπιστεί από τις αρμόδιες ναυτιλιακές αρχές.

Οι ομάδες το διάστημα 10-12 Ιουνίου, διέσωσαν 410 ανθρώπους που όλοι έφεραν σημάδια υπερβολικής εξάντλησης και διάφορες ευαλωτότητες. Μεταξύ αυτών ήταν 16 γυναίκες, εκ των οποίων έξι ταξίδευαν μόνες και μία ήταν έγκυος, καθώς και 101 ασυνόδευτα παιδιά. Οι περισσότεροι διασωθέντες προέρχονταν από χώρες σε πόλεμο, όπως η Συρία, η Αιθιοπία, η Ερυθραία, το Σουδάν και το Μάλι.

Η κράτηση του Geo Barents είναι ακόμη μια απόδειξη διοικητικής παρενόχλησης από τις ιταλικές αρχές και των μέτρων τιμωρίας που ελήφθησαν για τον αποκλεισμό των ανθρωπιστικών επιχειρήσεων στη θάλασσα. Από το 2019 έως σήμερα, οι ιταλικές αρχές διενήργησαν 16 ελέγχους σε διασωστικά σκάφη ανθρωπιστικών οργανώσεων, οδηγώντας σε διοικητική κράτηση 13 περιπτώσεις. Αυτό ισοδυναμεί με συνολικά 1.078 ημέρες όπου πλοία έχουν αποκλειστεί από τη διάσωση ζωών στη θάλασσα.

«Ενώ οι έλεγχοι αποτελούν νόμιμες διαδικασίες της θάλασσας, που έχουν αναπτυχθεί για να διασφαλίσουν την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας, αυτές οι επιθεωρήσεις έχουν οργανωθεί από τις κρατικές αρχές για τη στόχευση πλοίων ανθρωπιστικών οργανώσεων με τρόπο που προκαλεί διακρίσεις. Μπορούμε λοιπόν να συμπεράνουμε ότι υπάρχουν πολιτικά κίνητρο», δηλώνει ο Duccio Staderini, εκπρόσωπος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για τις Επιχειρήσεις Έρευνας και Διάσωσης (SAR). «Οι επιθεωρήσεις σκαφών ανθρωπιστικών οργανώσεων στα λιμάνια της Ιταλίας είναι μακρές και διεξοδικές με στόχο την εύρεση παρατυπιών, προκειμένου να αποτραπεί η επιστροφή του πλοίου στη θάλασσα για να σώσει ζωές. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια αμείλικτη πραγματικότητα: ενώ τα σκάφη ανθρωπιστικών οργανώσεων κρατούνται, οι ζωές συνεχίζουν να χάνονται άσκοπα στη Μεσόγειο», προσθέτει ο Staderini.

Εκτός από μια σειρά από δευτερεύουσες παρατυπίες που μπορούν εύκολα να διορθωθούν, οι ιταλικές αρχές αμφισβητούν την καταλληλότητα του πλοίου να διεξάγει συστηματικές δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης και ισχυρίζονται ότι το πλοίο είχε επιβιβάσει πάρα πολλά άτομα. Ωστόσο, το διεθνές δίκαιο δεν ορίζει συγκεκριμένα τι ισχύει για ανθρωπιστικά σκάφη διάσωσης. Μια τέτοια δυσάρεστη ερμηνεία της ναυτικής νομοθεσίας παραβλέπει το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις διάσωσης, σύμφωνα με το καθήκον των πλοιάρχων να παρέχουν βοήθεια σε άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα, θεωρούνται καταστάσεις ανωτέρας βίας. Επομένως, ο αριθμός των ατόμων που ταξιδεύουν δεν πρέπει να λαμβάνεται υπόψη προκειμένου να διαπιστωθεί η συμμόρφωση με άλλες διατάξεις της Διεθνούς Σύμβασης για την Ασφάλεια της Ζωής στη Θάλασσα.

Ενώ θρηνούμε τα θύματα του τελευταίου ναυαγίου λίγα μίλια από τις ακτές της Λαμπεντούσα, υπάρχουν αναφορές για ένα άλλο ναυάγιο στα ανοικτά της Τυνησίας, και σώματα γυναικών και παιδιών ξεβράζονται στις ακτές της Λιβύης. Σε μόλις έξι μήνες, από τις αρχές του 2021, τουλάχιστον 721 άτομα έχουν χάσει τη ζωή τους ή αγνοούνται στην προσπάθειά τους να διασχίσουν τα πιο θανατηφόρα θαλάσσια σύνορα.

Με σκοπό να επιστρέψουν στη θάλασσα το συντομότερο δυνατό, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα θα υποβάλουν ένα σχέδιο δράσης για την ταχεία αποκατάσταση των ελλείψεων που ανέφεραν οι ιταλικές αρχές, ζητώντας παράλληλα την άμεση άρση της εντολής κράτησης του πλοίου σύμφωνα με τις ισχύουσες διαδικασίες. Σε περίπτωση άρνησης, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα θα εξετάσουν το ενδεχόμενο ανάληψης όλων των εναλλακτικών πρωτοβουλιών για να αμφισβητήσουν αυτήν την ανακοίνωση κράτησης.

Το Geo Barents βρίσκεται στη θάλασσα μόνο κια μόνο  λόγω της επαίσχυντης απουσίας κρατικής ικανότητας έρευνας και διάσωσης στα πιο  θανατηφόρα θαλάσσια σύνορα του κόσμου. Τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν στηρίξει την επικίνδυνη ακτοφυλακή της Λιβύης και μπλοκάρουν τις προσπάθειες των ΜΚΟ να καλύψουν το θανατηφόρο κενό που άφησαν τα ευρωπαϊκά κράτη. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα θα λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να επιστρέψουν στη θάλασσα για να σώσουν ζωές το συντομότερο δυνατό.

Τα αιτήματα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα:

1. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα καλούν τις ιταλικές αρχές να διευκολύνουν την απελευθέρωση του πλοίου έρευνας και διάσωσης Geo Barents, σύμφωνα με τις ισχύουσες διαδικασίες.
2. Τα ευρωπαϊκά κράτη και τα θεσμικά όργανα πρέπει να τερματίσουν τώρα την πολιτική και υλική υποστήριξή τους στην ακτοφυλακή της Λιβύης, για όσο αυτή οδηγεί σε αναχαιτισμούς και αναγκαστικές επιστροφές στη Λιβύη. Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει επίσης να διερευνήσουν επειγόντως τυχόν ισχυρισμούς περί αναγκαστικών επανοπροωθήσεων ή άλλων παράνομων επιστροφών. Η ακτοφυλακή της Λιβύης που χρηματοδοτείται από την ΕΕ έχει αποδείξει σε πολλές περιπτώσεις ότι η έλλειψη ικανότητάς να διεξάγουν και να συντονίζουν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης καθώς και η βίαιη συμπεριφορά θέτουν σε κίνδυνο ζωές και οδηγούν σε θανάτους.