Η μάχη ενάντια στο Τσάγκας: Ώρα να εστιάσουμε την προσοχή μας στους ασθενείς

Φέτος, 100 χρόνια  μετά την ανακάλυψη της ασθένειας Τσάγκας, η ιατρική, ανθρωπιστική οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ), ξεκινά την εκστρατεία «Τσάγκας: είναι ώρα να σπάσουμε τη σιωπή». Οι ΓΧΣ καλούν τις ενδημικές  χώρες να σταματήσουν να παραμελούν τους ασθενείς  που υποφέρουν από Τσάγκας και να υποστηρίξουν πιο συστηματικά τη διάγνωση και τη θεραπεία των ασθενών, χωρίς να  επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους μόνο στον ελέγχο των εντόμων που προκαλούν την ασθένεια. Οι ΓΧΣ ζητούν ακόμα να γίνουν μεγαλύτερες προσπάθειες για την Έρευνα και την Ανάπτυξη σχετικά με τη χρήση νέων φαρμάκων,  τη χρήση τεστ ταχείας διάγνωσης  που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε απομακρυσμένες περιοχές, καθώς και για καλύτερα τεστ θεραπείας για μια από τις πλέον ξεχασμένες ασθένειες στον κόσμο.

Κάθε χρόνο, το Τσάγκας σκοτώνει 14.000 ανθρώπους, ενώ εκτιμάται ότι μολύνονται από αυτή 10-15 εκατομμύρια. Η ασθένεια είναι ενδημική σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, αλλά εξαιτίας της παγκόσμιας μετανάστευσης αναφέρονται ολοένα και περισσότερα περιστατικά στις Η.Π.Α., στην Ευρώπη, την Αυστραλία και την Ιαπωνία. Το Τσάγκας είναι πιθανή αιτία θανάτου, αλλά παρόλα αυτά οι κυβερνήσεις έχουν δώσει μεγαλύτερη προσοχή στην πρόληψη και τον έλεγχο απ’ ότι στη θεραπεία των ασθενών. Η ένταξη της φροντίδας των ασθενών με Τσάγκας στο σύστημα πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης θα βελτίωνε σημαντικά την πρόσβαση των ασθενών στη θεραπεία.

Η ασθένεια Τσάγκας προκαλείται από το παράσιτο Τριπανόσα Κρούζι (Trypanosoma cruzi). Στις περισσότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής, η ασθένεια μεταδίδεται από το έντομο «φίλημα του κοριού», παρότι η ασθένεια μπορεί επίσης να μεταδοθεί από τη μητέρα στο παιδί, μέσω μετάγγισης αίματος, μεταμόσχευσης οργάνων και μολυσμένου φαγητού. Οι ασθενείς με Τσάγκας μπορεί να μην εμφανίσουν συμπτώματα για χρόνια, αλλά όσο η ασθένεια αναπτύσσεται, το ένα τρίτο των ασθενών παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα υγείας (κυρίως καρδιολογικά και εντερικά προβλήματα) που μπορεί να οδηγήσουν και στο θάνατο. «Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι ότι οι ασθενείς δεν εμφανίζουν συμπτώματα για πολλά χρόνια, με αποτέλεσμα να μην ξέρουν ότι είναι άρρωστοι και να μη λαμβάνουν θεραπεία. Η άμεση διάγνωση της ασθένειας είναι πολύ σημαντική για τη θεραπεία των ασθενών», εξηγεί ο Δρ. Νίνες Λϊμα (Dr. Nines Lima), γιατρός σε  πρόγραμμα των ΓΧΣ για την αντιμετώπιση του Τσάγκας.

Όσο πιο γρήγορα εντοπίζεται η ασθένεια, τόσο πιο αποτελεσματική είναι η θεραπεία. Τα δύο μοναδικά φάρμακα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή- το benznidazol και το nifurtimox-ανακαλύφθηκαν πριν από 35 χρόνια μέσα από έρευνα που δεν ήταν ουσιαστικά εστιασμένη στην ασθένεια Τσάγκας. Παρόλο που αυτά τα φάρμακα είναι πολύ αποτελεσματικά στα νεογέννητα και στα παιδιά που θηλάζουν, μόνο το 60% με 70% των εφήβων και των ενηλίκων λαμβάνουν αποτελεσματική θεραπεία. Όσο πιο μεγάλης ηλικίας είναι οι ασθενείς, τόσο πιο μεγάλη είναι η πιθανότητα να έχουν παρενέργειες από τα φάρμακα. «Οι γιατροί δεν περιθάλπουν παιδιά, αλλά ούτε και τους ενήλικες επειδή φοβούνται τις παρενέργειες. Οι ΓΧΣ δείχνουμε ότι αυτές οι παρενέργειες μπορούν να αντιμετωπιστούν και στις δύο περιπτώσεις. Το να αφήνεις τους ασθενείς χωρίς θεραπεία δεν είναι πλέον ηθικό», λέει ο Δρ.Τομ Έλμαν (Tom Ellman), Επικεφαλής Αποστολής των ΓΧΣ στη Βολιβία.

Παρόλα αυτά, υπάρχει ακόμα επείγουσα ανάγκη για καλύτερα φάρμακα για τη θεραπεία του Τσάγκας. Η ασθένεια συνδέεται κυρίως με τις φτωχές κοινωνικές τάξεις, γι’ αυτό και το Τσάγκας  απουσιάζει από την πολιτική ατζέντα και από την Έρευνα και την Ανάπτυξη για πολλά χρόνια. Μια πρόσφατη έρευνα από το G-Finder αποκάλυψε ότι το 2007 μόνο 10,1 εκατομμύρια δολάρια δαπανήθηκαν για την Έρευνα και την Ανάπτυξη για την ασθένεια Τσάγκας.

Η Έρευνα και η Ανάπτυξη πρέπει να ενισχυθεί, ώστε να αναπτυχθούν νέα τεστ γρήγορης διάγνωσης, να κυκλοφορήσουν καλύτερα φάρμακα και νέα τεστ θεραπείας για την πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της ασθένειας. «Η έλλειψη εμπορικού κινήτρου έχει οδηγήσει το Τσάγκας στην αφάνεια. Πρέπει να βρεθούν νέοι τρόποι για την ενίσχυση της Έρευνας και της Ανάπτυξης σχετικά με την ασθένεια και καλύτερα εργαλεία για τη φροντίδα των ασθενών», δηλώνει η Τζέμα Ορτίζ, (Gemma Ortiz), Επικεφαλής της εκστρατείας των ΓΧΣ για την ασθένεια Τσάγκας.

Τους επόμενους μήνες, οι ΓΧΣ θα ξεκινήσουν μια εκστρατεία για μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και δέσμευση στη μάχη ενάντια στο Τσάγκας. Για περισσότερες πληροφορίες για την ασθένεια Τσάγκας και το τεράστιο κενό ανάμεσα σε αυτούς που υποφέρουν από την ασθένεια και σε όσους λαμβάνουν θεραπεία, μπορείτε να βρείτε στο www.chagas-break-the-silence.com. Οι επισκέπτες της ιστοσελίδας μπορούν να συμμετέχουν στην εκστρατεία των ΓΧΣ και να «σπάσουν τη σιωπή» στέλνοντας πληροφορίες στους φίλους τους σχετικά με αυτή τη σιωπηλή ασθένεια.

Οι ΓΧΣ εργάζονται με προγράμματα για την καταπολέμηση της ασθένειας Τσάγκας από το 1999. Αυτή τη στιγμή η οργάνωση εργάζεται σε τρεις περιοχές στα προάστια της Κοτσαμπάμπα (Cochabamba), στη Βολιβία, τη χώρα που παρουσιάζει τα υψηλότερα ποσοστά ασθενών με Τσάγκας παγκοσμίως. Οι δραστηριότητες γίνονται σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας της Βολιβίας  και έχουν ενταχθεί σε πέντε κέντρα πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, όπου παιδιά και ενήλικες άνω των 50 ετών εισάγονται για διάγνωση και λαμβάνουν θεραπεία. Με την ίδια προσέγγιση, η οργάνωση αναπτύσσει ένα νέο πρόγραμμα στην αγροτική ζώνη της περιοχής Κοτσαμπάμπα (Cochabamba), όπου εργάζεται για την ένταξη των κοινοτήτων σε όλες τις πτυχές της στρατηγικής (πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία) σε μια περιοχή όπου το έντομο που προκαλεί την ασθένεια είναι πολύ διαδεδομένο.

Μέχρι τα τέλη του 2008, οι ΓΧΣ έχουν εξετάσει πάνω από 60.000 άτομα για την ασθένεια του Τσάγκας, έχουν προσφέρει περίθαλψη σε 3.100 ασθενείς, από τους οποίους 2.800 ολοκλήρωσαν επιτυχώς τη θεραπεία τους. Αυτό δείχνει ότι, ακόμη και αν τα μέσα που υπάρχουν δεν είναι τα ιδανικά, η διάγνωση και η θεραπεία του Τσάγκας ακόμη και σε περιπτώσεις με περιορισμένους πόρους και σε απομακρυσμένες περιοχές είναι δυνατή.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ειδική ιστοσελίδα για το Τσάγκας:
www.chagas-break-the-silence.com.