Γάζα: Ένας χρόνος από το λουτρό αίματος

Στις 14 Μαΐου 2018, 60 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν και πάνω από 1.300 τραυματίστηκαν από τα πυρά του ισραηλινού στρατού στη διάρκεια διαδήλωσης δίπλα στον φράχτη που χωρίζει τη Γάζα από το Ισραήλ. Έναν χρόνο μετά, πολλοί από τους τραυματισμένους εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τις ολέθριες συνέπειες των τραυμάτων τους.

Καθώς οι ελπίδες τους για κατάλληλη θεραπεία λιγοστεύουν, οι άνθρωποι βρίσκονται σε ένα επώδυνο τέλμα, ενώ τα τραύματά τους φθείρουν όλο και περισσότερο τους ίδιους και τους δικούς τους.

Σε μια κλινική των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Γάζα, ο αναισθησιολόγος από τη Σιγκαπούρη χρησιμοποιεί ασυνήθιστες για ξένο αραβικές λέξεις: ηλεκτρικό ρεύμα, μαχαίρι, κάψιμο, βελόνες. Ο ασθενής, που ονομάζεται Μουράντ και είναι 26 ετών, δείχνει στον γιατρό σε ποιο σημείο του αριστερού του ποδιού, που βρίσκεται μέσα σε ένα μεταλλικό πλέγμα, αισθάνεται τα παραπάνω. Η αίσθηση του ηλεκτρικού ρεύματος και του μαχαιριού είναι πιο έντονες ακριβώς πάνω από το πέλμα, που είναι άσπρο και παγωμένο, καθώς οι φλέβες έχουν συσταλεί μετά από έναν χρόνο διαρκούς πόνου. «Ο τραυματισμός με έχει καταστρέψει» λέει. «Παλιά έβγαινα για να δουλέψω, επιδιόρθωνα δορυφορικά πιάτα, όμως τώρα δεν μπορώ, και κανείς δεν με έχει βοηθήσει.»

^{Μουράντ: «Ο τραυματισμός με έχει καταστρέψει»}

Ο Μουράντ είναι ένας από τους πάνω από 1.300 ανθρώπους που τραυματίστηκαν από τις σφαίρες του ισραηλινού στρατού την πιο πολύνεκρη μέρα των διαδηλώσεων κατά μήκος του φράχτη που χωρίζει το Ισραήλ από τη Γάζα στις 14 Μαΐου 2018. Οι νεκροί έφτασαν τους 60 εκείνη τη μέρα. Ήταν ένα λουτρό αίματος, καθώς τα νοσοκομεία σε όλη τη Γάζα κατακλύστηκαν από έναν απίστευτο αριθμό τραυματιών. Έναν χρόνο μετά, πολλοί εξακολουθούν να υποφέρουν:  τραύματα στα πόδια που δεν μπορούν να επουλωθούν επειδή λείπει μεγάλο μέρος του οστού, εμφάνιση λοιμώξεων, αβεβαιότητα και αφόρητος πόνος.

Ο Αχμέντ, 38 ετών, εξηγεί γιατί πήγε στη διαδήλωση της 14ης Μαΐου, όπου τραυματίστηκε. «Πήγα ειρηνικά, ως πολίτης. Είμαι από το Μπιρ Αλ-Σαμπά [Μπεερσέβα]. Από το 2000 έχουν γίνει τρεις πόλεμοι, όλη η Γάζα έχει πληγεί, ο αποκλεισμός κρατάει 13 χρόνια, υπάρχουν δύο ξεχωριστές κυβερνήσεις στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα. Είμαστε υπό κατοχή». Ο Αχμέντ είναι αγρότης από το νότιο άκρο της Λωρίδας της Γάζας και μιλάει με αληθινή χαρά για τα ζώα που φρόντιζε, τις καλλιέργειές του, το γιαούρτι και το τυρί που έφτιαχνε. Όλα αυτά είναι αδύνατα τώρα: παρά τις διάφορες επεμβάσεις που έχει κάνει, λείπουν τρία εκατοστά οστού από το πόδι του. «Θέλω μόνο να κοιμάμαι και να παίρνω φάρμακα, αυτό μπορώ να κάνω μόνο.»

Η οικονομία της Γάζας βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης εξαιτίας του αποκλεισμού από το Ισραήλ, των παλαιστινιακών πολιτικών συγκρούσεων και των περιορισμών στις μετακινήσεις που έχει επιβάλει η Αίγυπτος. Οι άνθρωποι που είναι εγκλωβισμένοι εδώ έχουν απομείνει χωρίς μέσα οικονομικής επιβίωσης. Τα τραύματα που υπέστησαν χιλιάδες άνθρωποι –περισσότεροι από 7.000 άνθρωποι έχουν τραυματιστεί από τις σφαίρες του ισραηλινού στρατού από τις 30 Μαρτίου 2018– απλώς επιδείνωσαν την κατάσταση.

Ο Μουράντ λέει ότι δεν μπορεί πλέον να βγάζει τα προς το ζην. «Έμαθα μόνος μου να επισκευάζω διάφορα πράγματα, δορυφορικά πιάτα, τηλεοράσεις. Έβγαζα 15-20 σέκελ (4-5,50 δολάρια) τη μέρα. Από τότε που τραυματίστηκα, απλώς κάθομαι στο σπίτι. Ζω με τη μητέρα μου, ο πατέρας μου την άφησε και δεν έχουμε βοήθεια από την οικογένειά μας.» Άρχισε να κλαίει καθώς έλεγε ότι είχαν μείνει έναν μήνα χωρίς γκάζι στην γκαρσονιέρα όπου μένουν και ότι αναγκάστηκαν να δανειστούν για να αγοράσουν μπισκότα και ψωμί. «Οι φίλοι φαίνονται στις δύσκολες στιγμές» λέει. «Τώρα βλέπω ότι δεν έχω ούτε έναν.»

Το σύστημα υγείας της Γάζας, που έχει πληγεί, αδυνατεί να αντεπεξέλθει στα χιλιάδες παρόμοια τραύματα, που όλα απαιτούν σύνθετα και μακροχρόνια προγράμματα θεραπείας, δημιουργώντας αδιανόητα μεγάλες απαιτήσεις για το Υπουργείο Υγείας και τις λιγοστές οργανώσεις που παρέχουν φροντίδα υγείας στην αποκλεισμένη λωρίδα. Πολλοί ασθενείς περιμένουν ακόμη λύσεις που μπορεί να μην έρθουν ποτέ.

«Για την περίθαλψη των διαδηλωτών, ανοίξαμε δύο νοσοκομειακές πτέρυγες, αυξήσαμε σε πέντε τις κλινικές μας και ενισχύσαμε τη χειρουργική δυναμικότητά μας. Ωστόσο, παρά τα όσα κάνουμε, δεν έχουμε τον αριθμό των κρεβατιών, των ειδικευμένων χειρουργών και των ειδικών στα αντιβιοτικά που απαιτείται για τη σωστή φροντίδα αυτών των τραυμάτων» λέει η Μαρί-Ελιζαμπέτ Ανγκρ, επικεφαλής αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Παλαιστίνη.

Ο Ιγιάντ, 23 ετών, μουσικός, χτυπήθηκε από σφαίρα, αλλά είναι ένας από τους λίγους τυχερούς που κατάφεραν να βγουν από τη Γάζα για να λάβουν περίθαλψη. Σε ένα νοσοκομείο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Αμμάν που ειδικεύεται στην επανορθωτική χειρουργική για τραυματίες πολέμου από όλη τη Μέση Ανατολή, έκανε ορθοπεδική επέμβαση και θεραπεία για μια άσχημη λοίμωξη στο οστό, για την οποία χρειάστηκε να παίρνει αντιβίωση και να είναι σε απομόνωση για τέσσερις εβδομάδες.

^{Ο Ιγιάντ θα χρειαστεί άλλη μια σειρά επεμβάσεων στο Αμμάν σε έξι μήνες και στη συνέχεια μια μακρά περίοδο αποκατάστασης.}

Παρ' όλα αυτά, έναν χρόνο μετά τον τραυματισμό του, η αβεβαιότητα παραμένει. «Όλες μου οι σκέψεις έχουν να κάνουν με τον τραυματισμό μου. Πότε θα μπορέσω να περπατήσω; Θα μπορέσω να περπατήσω ξανά;» Ο Ιγιάντ θα χρειαστεί άλλη μια σειρά επεμβάσεων στο Αμμάν σε έξι μήνες και στη συνέχεια μια μακρά περίοδο αποκατάστασης για να μπορέσει να περπατήσει ξανά, αν όλα πάνε καλά.

Το βάρος της φροντίδας των τραυματισμένων –στη συντριπτική πλειοψηφία τους άντρες– έχει πέσει κυρίως στις γυναίκες και τις μητέρες τους. «Η γυναίκα μου είναι κι αυτή κουρασμένη» λέει ο Αχμέντ,  αγρότης. «Συνεχώς ρωτάει πότε θα είμαι καλύτερα. Θέλει να ζήσει μια κανονική ζωή φυσικά, άνθρωπος είναι. Είπε ότι θέλει να γυρίσει πίσω στους δικούς της, όμως τη χρειάζομαι για τόσα πολλά πράγματα.» Λέει πόσο ανήμπορος νιώθει που δεν μπορεί να φορέσει παντελόνι, να πάει για ψώνια, να σηκώσει ψηλά τα παιδιά του επειδή φοβάται τον πόνο. «Αν δεν υπήρχε το ίντερνετ, θα πέθαινα» λέει σχετικά με την πλήξη του τελευταίου χρόνου. «Με το Facebook, το Twitter, το YouTube μπορείς να δεις έναν άλλο κόσμο.»

Ο Μουράντ προσπαθεί να μην χάνει το ηθικό του, παρά τη φτώχεια και τον πόνο που έχει φέρει ο τραυματισμός του. «Ξέρω ότι μπορεί να μου ακρωτηριάσουν το πόδι, αλλά παρ' όλα αυτά συνεχίζω να προσπαθώ να γίνω καλά. Στην αρχή δεν ήθελα να βγω από τη Γάζα, όμως τώρα ελπίζω να πάω κάπου, οπουδήποτε με δεχτούν.» Η φιλοδοξία του είναι να ανοίξει ένα μαγαζάκι που φτιάχνει τσάι και καφέ όταν θα είναι καλύτερα.

Για τον Αχμέντ, ωστόσο, είναι πιο δύσκολο να σκέφτεται θετικά. Οι ατελείωτοι μήνες του μαρτυρίου τον έχουν φθείρει. «Μακάρι να μου είχε κοπεί το πόδι» λέει, «τουλάχιστον τώρα δεν θα πονούσα». Έναν χρόνο μετά τον τραυματισμό του, κανείς δεν ξέρει να του πει πότε μπορεί να σταματήσει ο πόνος.