Η Μπουρκίνα Φάσο βιώνει μια άνευ προηγουμένου ανθρωπιστική κρίση κατά την οποία 1,99 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένοι εγκατέλειψαν τη βία που διαπράττεται από τζιχαντιστικές ομάδες. Η βόρεια πόλη Djibo βρίσκεται υπό αποκλεισμό από μη κρατικές ένοπλες ομάδες για περισσότερο από ένα χρόνο και παραμένει σε μεγάλο βαθμό αποκομμένη από τρόφιμα και βοήθεια. Η μετακίνηση του πληθυσμού είναι περιορισμένη και η πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες έχει επηρεαστεί σοβαρά, αφήνοντας τον πληθυσμό να επιβιώνει με λίγα τρόφιμα, νερό, ηλεκτρικό ρεύμα και περιορισμένα μέσα επικοινωνίας.
Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων άμυνας και ασφάλειας της Μπουρκίνα Φάσο και μη κρατικών ενόπλων ομάδων στα περίχωρα του Djibo είχαν ως αποτέλεσμα τη μαζική εισροή ανθρώπων που αναζητούν καταφύγιο στην πόλη. Από τους 300.000 κατοίκους, σχεδόν 270.000 είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι, οι μισοί από τους οποίους είναι παιδιά, που ζουν σε καταυλισμούς ή φιλοξενούνται από οικογένειες.
Οι άνθρωποι βρίσκονται παγιδευμένοι στις συγκρούσεις, οι συνθήκες διαβίωσής τους επιδεινώνονται ραγδαία και η κοινότητα επιβιώνει μέσω της ανθρωπιστικής βοήθειας. Είναι αδύνατον ακόμη και να βρουν αλάτι. Οι πόροι είναι τόσο σπάνιοι που για μεγάλες χρονικές περιόδους οι κάτοικοι έχουν καταφύγει στην κατανάλωση φύλλων.
«Δεν είχα τίποτα άλλο να ταΐσω τα παιδιά μου», δήλωσε η Safi, μια 30χρονη εσωτερικά εκτοπισμένη μητέρα πέντε παιδιών. Η Safi έφυγε από το χωριό της, Yalanga, 100 χιλιόμετρα από το Djibo, με ολόκληρη την οικογένειά της. Ο σύζυγός της σκοτώθηκε στο δρόμο από ένοπλες ομάδες. Καθημερινά ζει από τις διανομές τροφίμων που γίνονται από το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα, ενώ αναζητά μικρές οικιακές δουλειές για να επιβιώσει.
«Τα πράγματα γίνονται λίγο καλύτερα αυτές τις μέρες», λέει (στις 21 Μαρτίου) καθώς ένα κομβόι τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης κατάφερε τελικά να φτάσει στο Djibo, υπό ένοπλη συνοδεία, τέσσερις μήνες αφότου οι τελευταίες προμήθειες έφτασαν στην πόλη. Η βελτίωση είναι αξιοσημείωτη, ακόμη και αν οι συνδυασμένες επιπτώσεις της επισιτιστικής κρίσης και της ανασφάλειας παραμένουν σοβαρές.
Οι δυσκολίες πρόσβασης στο Djibo έχουν οδηγήσει σε μια ανησυχητική επισιτιστική και διατροφική κρίση, η έκταση της οποίας είναι δύσκολο να μετρηθεί. Με ανεπαρκείς πληροφορίες σχετικά με τη διατροφική κατάσταση του πληθυσμού, οι φορείς πασχίζουν να προσαρμόσουν τις παρεμβάσεις τους.
Μετά τον πρώτο συναγερμό τον Οκτώβριο του 2022, αρκετές οργανώσεις έχουν κινητοποιηθεί, αλλά η βοήθεια εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκής. Τα επισιτιστικά προγράμματα που εφαρμόστηκαν τις τελευταίες εβδομάδες ανταποκρίνονται στις ανάγκες των υποσιτισμένων παιδιών, αλλά η έλλειψη τροφής και προοπτικών για τους επόμενους μήνες παραμένει βαθιά ανησυχητική.
Στις 8 και 9 Απριλίου, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα διένειμαν 57 τόνους μπισκότων BP-5 σε 12.456 παιδιά ηλικίας μεταξύ 6 μηνών και 5 ετών, που ισοδυναμεί με τρόφιμα ενός μήνα. Τα μπισκότα BP-5 χρησιμοποιούνται ως συμπλήρωμα διατροφής για την πρόληψη του υποσιτισμού στα παιδιά (ένα εμπλουτισμένο τρόφιμο με υψηλή ενεργειακή αξία με βάση τα δημητριακά: μαγειρεμένο αλεύρι σίτου, λίπος, φυτικό έλαιο, ζάχαρη, πρωτεΐνη σόγιας, βιταμίνες και μέταλλα). Η διανομή αυτή συνέβαλε προσωρινά στην κάλυψη των άμεσων αναγκών μεγάλου μέρους του πληθυσμού.
Η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη επηρεάζεται επίσης σε μεγάλο βαθμό από τον αποκλεισμό: το μεγαλύτερο μέρος του ιατρικού προσωπικού έχει φύγει και οι δυσκολίες στην απόκτηση φαρμάκων οδήγησαν στο κλείσιμο αρκετών δομών. Αυτές που παραμένουν, λειτουργούν με ελάχιστες δυνατότητες, με περιορισμένη δυναμική ώστε να ανταποκριθούν σε έναν ήδη εξαιρετικά ευάλωτο πληθυσμό. «Ζούμε μέσα σε μεγάλο πόνο», είπε ένας αρχηγός της κοινότητας.
Από το 2018, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, υποστηρίζουν το ιατρικό κέντρο Djibo με μια χειρουργική μονάδα, δύο προηγμένες δομές υγείας και τρεις κοινοτικούς χώρους υγείας.
Στο ιατρικό κέντρο με χειρουργική μονάδα, η φροντίδα των ασθενών είναι δωρεάν: οι ασθενείς και οι οικογένειές τους λαμβάνουν τρία γεύματα την ημέρα. Το ιατρείο και η μονάδα εντατικής θεραπείας είναι αυτόνομα χάρη στους ηλιακούς συλλέκτες που έχουν εγκαταστήσει οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εργάζονται επίσης για την αποκατάσταση σημείων ύδρευσης και την κατασκευή γεωτρήσεων, διευκολύνοντας την πρόσβαση σε πόσιμο νερό για τους κατοίκους, μειώνοντας παράλληλα τους κινδύνους για τις γυναίκες που δεν χρειάζεται πλέον να περπατούν μεγάλες αποστάσεις για να φέρουν νερό.
Ο Hamadoum Moussa, υπεύθυνος προαγωγής της υγείας, εξηγεί: «Εκτός από αυτό που κάνουμε οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα για τους ανθρώπους του Djibo, κι εμείς οι ίδιοι έχουμε δεχτεί υποστήριξη. Μην ξεχνάτε ότι αυτή η κατάσταση είχε αντίκτυπο σε εμάς και τις οικογένειές μας».
Προμήθειες τροφίμων μεταφέρθηκαν αεροπορικώς στο αποκορύφωμα του αποκλεισμού για να εξασφαλιστεί ο ανεφοδιασμός των ομάδων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, οι οποίες συνέχισαν να εργάζονται ακούραστα. Παρά το εξαιρετικά δύσκολο πλαίσιο, η αλληλεγγύη και η κοινωνική συνοχή κυριαρχούν στην πόλη και τις ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, καθώς ανταποκρίνονται στις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες της κοινότητας.
