Από τον Brice de le Vingne, επικεφαλής των δράσεων για την COVID-19 το 2020.
Πέρασε ένας χρόνος από τη στιγμή που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε πανδημία την COVID-19. Ως Γιατροί Χωρίς Σύνορα, παρόλο που η αντιμετώπιση των επιδημιών βρίσκεται στον πυρήνα της δράσης μας, είχαμε να αντιμετωπίσουμε μία διπλή πρόκληση. Έπρεπε να βρούμε τρόπο αφενός να ανταποκριθούμε στην επιδημία αυτής της νέας ασθένειας και αφετέρου να συνεχίσουμε να λειτουργούμε τα υπόλοιπα ιατρικά μας προγράμματα και να ανταποκρινόμαστε σε καινούριες επείγουσες κρίσεις, όπως οι συγκρούσεις στην Αιθιοπία, η επιδημία Έμπολα στη ΛαΙκή Δημοκρατία του Κονγκό και στη Γουινέα.
Τον Ιανουάριο του 2020, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκινήσαμε το πρώτο πρόγραμμα για την COVID-19 στο Χονγκ Κονγκ, εστιάζοντας στην εκπαίδευση υγείας για τους ευάλωτους ανθρώπους, όπως οι ηλικιωμένοι και οι κοινωνικο-οικονομικά μη προνομιούχοι. Μέχρι τον Μάρτιο, η επιδημία εξαπλωνόταν ταχύτατα στην Ευρώπη και οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ξεκινήσαμε προγράμματα σε κάποιες από τις χώρες που είχαν πληγεί περισσότερο, όπως το Βέλγιο, η Ιταλία και η Ισπανία. Υποστηρίζαμε νοσοκομεία στέλνοντας ιατρικές ομάδες με εμπειρία στην εξάπλωση μεταδοτικών ασθενειών. Κάναμε επίσης ό,τι μπορούσαμε στην εκπαίδευση των συναδέλφων μας στο πώς να παραμείνουν ασφαλείς, γνωρίζοντας πόσο εκτεθειμένο είναι το ιατρικό προσωπικό κατά τη διάρκεια επιδημιών.
Όλο και περισσότερο εστιάζαμε την προσοχή μας στους ηλικιωμένους στους οίκους ευγηρίας καθώς η ηλικία τους και το περιβάλλον που ζούσαν τους καθιστούσε ιδιαίτερα ευάλωτους στην COVID-19. Μετά τον Μάρτιο, καθώς η επιδημία συνέχιζε να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα συνεχίσαμε να ανοίγουμε νέα προγράμματα και να προσαρμόζουμε τα υπάρχοντα, όπως κάνουμε πάντα κατά τη διάρκεια επιδημιών, αλλά αυτή τη φορά σε παγκόσμια κλίμακα.
Αλλά δεν ήταν μόνο η κλίμακα διαφορετική. Σε άλλες επιδημίες όπως η χολέρα ή ο κίτρινος πυρετός, μετά τις πρώτες ενδείξεις, ενισχύουμε τις ομάδες μας στην περιοχή, στέλνουμε εξειδικευμένο προσωπικό και τόνους προμηθειών. Αλλά καθώς η COVID-19 εξαπλωνόταν σε όλο και περισσότερες χώρες, πολλές από αυτές έκλειναν τα σύνορά τους. Το να στείλεις ιατρικό προσωπικό κια προμήθειες όπου υπήρχε ανάγκη ήταν μια μεγάλη πρόκληση.
Οι διαφορές δεν είναι μόνο τεχνικής φύσεως. Στην ουσία η ανταπόκρισή μας στην COVID-19 δεν διαφέρει από τις άλλες ιατρικές παρέμβάσεις μας. Εστιάζουμε στις περιοχές όπου σημειώνονται τα περισσότερα περιστατικά και οι περισσότεροι θάνατοι και αναζητούμε τους πιο ευάλωτους.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αυτή η προσέγγιση μάς βρήκε να εργαζόμαστε σε περιοχές όπου σπάνια παρεμβαίνουμε, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και αρκετές χώρες της Ευρώπης. Υποστηρίξαμε καινούριες για μας ομάδες ανθρώπων, όπως οι άνθρωποι στα κέντρα φρονίδας ηλικιωμένων. Άλλες ομάδες πάλι δεν ήταν καινούριες για μας: όπως οι πρόσφυγες και οι άνθρωποι που μετακινούνται, οι κάτοικοι αγροτικών περιοχών με περιορισμένη πρόσβαση στην ιατρική φροντίδα, παραμελημένες κοινότητες σε αστικά κέντρα.
Προσπαθώντας να παρέχουμε υποστήριξη στους ανθρώπους που τη χρειάζονταν περισσότερο, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αναπτύξαμε ένα μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων τους τελευταίους 14 μήνες, ανάλογα με το τι είδους υποστήριξη χρειάζονταν περισσότερο τα τοπικά συστήματα υγείας. Έχουμε οργανώσει πολλές εκπαιδεύσεις για ιατρικό προσωπικό που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή τόσο σε καλά εξοπλισμένα νοσοκομεία σε πλούσιες περιοχές όσο και σε δομές υγείας οι οποίες λειτουργούσαν με τα απολύτως απαραίτητα. Παρείχαμε υποστήριξη με μέτρα πρόληψης και ελέγχου, απολυμάνσεις, διαλογή και ροή ασθενών.
Έχουμε περιθάλψει ασθενείς σε ήπια, σε σοβαρή και σε κρίσιμη κατάσταση. Σε κάποιες περιπτώσεις υποστηρίξαμε και σε άλλες λειτουργήσαμε πτέρυγες εντατικής φροντίδας. Έχουμε διανείμει μάσκες κι έχουμε εκπαιδεύσει τους ανθρώπους να εφαρμόζουν απλά μέτρα πρόληψης, όπως το να κρατούν φυσική απόσταση και να πλένουν τα χέρια τους. Φτάσαμε σε εκατομμύρια ανθρώπους με αυτά τα μηνύματα μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κι έχουμε υλοποιήσει πάρα πολλές συνεδρίες ψυχικής υγείας, ιδιαίτερα για το προσωπικό που βρίσκεται στην πρώτη γραμμής της πανδημίας.
Έχοντας εργαστεί οι ίδιοι στην πρώτη γραμμή των επιδημιών γνωρίζουμε από πρώτο χέρι πόσο απαιτητική, εξουθενωτική και αγχωτική μπορεί να είναι αυτή η κατάσταση. Πολλοί από τους συναδέλφους που εργάστηκαν ακούραστα τον τελευταίο χρόνο είχαν ελάχιστη ή και μηδαμινή εμπειρία σε επιδημίες μεταδοτικών ασθενειών. Κανείς δεν είχε εμπειρία από COVID-19. Αντιμέτωποι με μία νέα και άγνωστη ασθένεια, χωρίς τα μέσα για να περθάλψουμε τους ασθενείς, φοβούμενοι να μολυνθούμε εν ώρα εργασίας και να μεταδώσουμε την ασθένεια στους αγαπημένους μας στο σπίτι –αυτή η πανδημία έφερε ένα τεράστιο συναισθηματικό φορτίο για το ιατρικό προσωπικό πρώτης γραμμής. Και πρέπει να φροντίζουμε τους ανθρώπους που μας φροντίζουν.
Έναν χρόνο μετά την επίσημη κήρυξή της, η πανδημία δεν έχει τελειώσει. Υπάρχουν πλέον ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια, αλλά για τη συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων δεν είναι ακόμη διαθέσιμα - και μπορεί να μην είναι για μεγάλο χρονικό διάστημα. Συχνά, τα άτομα που βρίσκονται στο περιθώριο του συστήματος όσον αφορά τα μέτρα πρόληψης και την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, είναι τα ίδια άτομα που θα βρεθούν και πάλι στο περιθώριο όοσν αφορά τον εμβολιασμό. Αποφασισμένοι να υποστηρίζουμε τους πιο ευάλωτους, φαίνεται ότι ο ρόλος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα σε αυτήν την πανδημία δεν έχει τελειώσει ακόμη.
