Αποχαιρετώντας την Ελλάδα, ένα γράμμα από τον γιατρό Conor Kenny

Σχεδόν 7 το απόγευμα στη Λέσβο. Η έντονη απογευματινή ζέστη που καίει το έδαφος σιγά σιγά διαλύεται με ένα απαλό δυτικό αεράκι. Κάθομαι σε ένα αναποδογυρισμένο ξύλινο κιβώτιο που ακουμπά σε ένα μεγάλο μπλε κοντέινερ περιμένοντας τον οδηγό που θα με γυρίσει στο σπίτι. Κοιτάζοντας τον ορίζοντα παρακολουθώ την πανέμορφη πορτοκαλί λάμψη του ήλιου να χαμηλώνει πάνω από τους λόφους γύρω από τον καταυλισμό φωτίζοντας προς στιγμή τα λιγοστά μικρά σύννεφα που έχουν σχηματίσει χρυσά ποτάμια στον ουρανό. Αυτό σηματοδοτεί το τέλος της αποστολής μου. Μα

Η τελευταία βάρδια ήταν ήρεμη. Μεγάλη  αντίθεση σε σχέση με την πρώτη μου μέρα στην Ειδομένη. Ο καταυλισμός για τα ασυνόδευτα παιδιά είναι ο χώρος εργασίας μου τις τελευταίες 6 εβδομάδες. Είναι έντονο, αλλά με διαφορετικό τρόπο από ό,τι στην Ειδομένη. Το να δουλεύεις με παιδιά απαιτεί μια διαφορετική – πιο ολιστική ιατρική προσέγγιση. Η εκπαίδευση είναι σημαντικό μέρος της δουλειάς μου. Εκπλήσσομαι συνεχώς από την ικανότητά των παιδιών να αντιλαμβάνονται βασικές ιατρικές έννοιες και θεωρίες – όπως την ορθολογική χρήση αντιβιοτικών – που συχνά οι ενήλικοι δεν καταλαβαίνουν.

Συνεχώς αναλογίζομαι αν αποχαιρέτησα σωστά τα παιδιά με τα οποία δούλεψα. Συνειδητά κράτησα χαμηλούς τόνους την ώρα του αποχαιρετισμού. Έχοντας παρατηρήσει τον τεράστιο αντίκτυπο μερικών ανθρώπων στις ζωές αυτών των παιδιών μπορώ να αναγνωρίσω την επίδραση που έχει ένα μεγαλοποιημένο αντίο στη συναισθηματική τους υγεία. Λαχταρούν μια μορφή ισορροπίας στη γεμάτη χάος ζωή τους και δεν θέλω να γίνω μέρος του προβλήματος. Ένα σύντομο νεύμα του κεφαλιού μου προς τις σκηνές και ένας χαιρετισμός εκτίμησης. Ψιθυριστά τους εύχομαι καλή τύχη για το μέλλον.

Η απαλή ησυχία του απογεύματος διακόπτεται όταν το όχημα που ήρθε να με πάρει κάνει αναστροφή πάνω στο χαλίκι στον χώρο στάθμευσης αφήνοντας πίσω του ένα σύννεφο σκόνης που στροβιλίζεται στον αέρα. Φορτώνω τα πράγματά μου στον χώρο αποσκευών, κάθομαι και παίρνουμε το δρόμο για το σπίτι ακολουθώντας την παραλιακή οδό μέσα στο σούρουπο. Η 45λεπτη διαδρομή μού δίνει τον χρόνο να αναλογιστώ τον καιρό που πέρασα δουλεύοντας σε αυτή τη γωνιά την νότιας Ευρώπης.

Αμέσως ο νους μου με πάει πίσω στην Ειδομένη. Έντονες εικόνες από έναν αναμαλλιασμένο 40χρονο άντρα με ένα ξεκούμπωτο πολύχρωμο ριγέ πουκάμισο, μαύρο παντελόνι και αθλητικά παπούτσια που δεν ταίριαζαν μεταξύ τους, με χαμένη την αξιοπρέπεια, να καλεί απελπισμένα για βοήθεια πίσω από έναν συρμάτινο φράχτη. Να βλέπω την ανάσα μου στο χαμηλό φως της αίθουσας ενώ ζεσταίνω το στηθοσκόπιό μου εξετάζοντας ένα παιδί από τη Συρία με μόλυνση στο στήθος σε μια νυχτερινή βάρδια μέσα στο κρύο. Μια ηλικιωμένη γυναίκα να προσεύχεται για βοήθεια κατά τη διάρκεια της εκκένωσης της Ειδομένης.      

Οι θετικές αναμνήσεις από τη δουλειά μου είναι εξίσου δυνατές. Αναμνήσεις κυρίως από την ελπίδα μέσα στην τραγικότητα της κατάστασης. Ελπίδα σε συνδυασμό με την πεποίθηση ότι οι ζωές αυτών των ανθρώπων δεν θα μπορούσαν να είναι χειρότερες από αυτό που είχαν μόλις βιώσει. Η ελπίδα στα μάτια της μητέρας και του πατέρα κατά τη διάρκεια εξέτασης ενός  νεογέννητου σε μια σκηνή στη μέση ενός χωραφιού. Η ελπίδα στις καρδιές των οικογενειών που περίμεναν να φυγαδευτούν στο άγνωστο από άτομα χωρίς πρόσωπο όταν δεν είχαν ασφαλέστερο τρόπο να ταξιδέψουν. Η ελπίδα στα μάτια αποφασιστικών μανάδων που περίμεναν στη σειρά του εμβολιασμού με στόχο να δώσουν στα παιδιά τους κάθε πιθανότητα για καλύτερη ζωή.   

Πολλοί από τους ασθενείς που δεχτήκαμε στις κλινικές θα μου μείνουν αξέχαστοι. Τα χρώματα, η κουλτούρα, οι εκφράσεις – αυτοί που έδωσαν μεγάλη ενέργεια και ποικιλία στη μέρα μου και στη δουλειά μου εδώ. Η μόνη διαφορά από τον «τυπικό» Βρετανό/Ιρλανδό ασθενή ήταν η γλώσσα, η τοποθεσία και το ταξίδι που έκαναν οι ασθενείς για να φτάσουν εκεί. Υπήρχε η αγχωμένη μητέρα με τον έφηβο γιο της. Η νεαρή έγκυος γυναίκα με τον άντρα της που αναζητούν συμβουλές. Ο 55χρονος καρδιοπαθής που δεν λέει να σταματήσει το κάπνισμα. Η ηλικιωμένη γιαγιά με αρθρίτιδα στα γόνατά της που χρειάζεται ένα παυσίπονο.

Δεν έχω ιδέα τι θα συμβεί σε αυτούς τους ανθρώπους στο μέλλον. Περιττό να πω ότι τους περιμένουν κι άλλες απογοητεύσεις από την πολιτική διαχείριση της κατάστασης. Ελπίζω η Ευρώπη να αρχίσει εν τέλει να παίρνει το μάθημά της από αυτή τη μεταναστευτική κρίση και να αποφύγει την καταστροφή που έχει επιβάλει στον εαυτό της – επιτομή της οποίας ήταν η συμφορά στην Ειδομένη.

Δουλεύοντας σε αυτό το περιβάλλον καταλαβαίνεις ότι είσαι τόσο καλός όσο οι άνθρωποι γύρω σου. Προς όλους τους ανθρώπους που είχα την ευχαρίστηση να δουλέψω μαζί τους – σε καλές και κακές στιγμές και σε εκείνους που με ακολούθησαν σε αυτό το ταξίδι – ευχαριστώ για την υποστήριξή σας. Τέλος, προς τους πρόσφυγες που γνώρισα, αν η Ειδομένη με έμαθε ένα πράγμα – μη χάνετε την ελπίδα, το πιο πυκνό σκοτάδι είναι πριν την αυγή.

Conor Kenny