Τα ασθενοφόρα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και οι τραυματίες πολέμου της Ουκρανίας

«Είναι ανυπόφορο. Όλα πονάνε. Είναι δύσκολο να αναπνεύσεις, καίει παντού».

Ένας 45χρονος άνδρας ψιθυρίζει αυτά τα λόγια, κινώντας με δυσκολία τα χείλη του, καθώς περιμένει ιατρική διακομιδή από νοσοκομείο της πρώτης γραμμής στην περιοχή του Ντονέτσκ. Τραυματίστηκε σοβαρά από τους βομβαρδισμούς, υποφέροντας από εγκαύματα στο 90% του σώματός του, συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών του οργάνων. Χρειάζεται εξειδικευμένη ιατρική περίθαλψη, η οποία συχνά είναι διαθέσιμη μόνο σε νοσοκομεία μακριά από τις περιοχές των συγκρούσεων. Ένα ασθενοφόρο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα τον μεταφέρει στο Ντνίπρο, ένα ιατρικό κέντρο όπου ασθενείς από τις πιο επικίνδυνες περιοχές λαμβάνουν θεραπεία.

«Τα ασθενοφόρα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα συχνά μεταφέρουν ασθενείς από νοσοκομεία πρώτης γραμμής μετά από χειρουργικές επεμβάσεις, αλλά δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι δεν θα τους συμβεί τίποτα κατά τη μεταφορά. Μπορεί να προκληθεί αιμορραγία και η κατάσταση ενός ασθενούς μπορεί να επιδεινωθεί γρήγορα. Μεταφέρουμε τα απαραίτητα φάρμακα για να σταθεροποιήσουμε τους ασθενείς σε τέτοιες περιπτώσεις ή να εφαρμόσουμε αιμοστατικό επίδεσμο και να χορηγήσουμε αιμοστατικό φάρμακο, αν χρειαστεί», εξηγεί ο παραϊατρικός βοηθός των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Dmytro Bilous, ο οποίος εργάζεται κοντά στην πρώτη γραμμή με την ομάδα ασθενοφόρων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Τα εγκαύματα και άλλοι τραυματισμοί που σχετίζονται με τον πόλεμο, όπως τραύματα στο κεφάλι, τραύματα στο σώμα και τα άκρα, λοιμώξεις δέρματος και μαλακών μορίων και μαζικές αιμορραγίες , αντιπροσωπεύουν πάνω από το 60% των περιπτώσεων που συναντούν οι γιατροί μας κατά τη μεταφορά ασθενών με τα ασθενοφόρα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Μέχρι τις 31 Ιουλίου 2024, η ομάδα ασθενοφόρων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είχε ολοκληρώσει 8.000 παραπομπές ασθενών, με το 15% αυτών των ασθενών να απαιτούν μεταφορά με ασθενοφόρα της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Περισσότεροι από τους μισούς από αυτούς τους τραυματισμούς προκλήθηκαν άμεσα από τον συνεχιζόμενο πόλεμο πλήρους κλίμακας.

Οι ιατρικές ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα παρατήρησαν ότι οι ιατρικές εγκαταστάσεις που βρίσκονται 20-30 χιλιόμετρα μακριά από τις περιοχές των συγκρούσεων στην ανατολική και νότια Ουκρανία είτε έχουν καταστραφεί εντελώς λόγω των αδιάκοπων βομβαρδισμών τα τελευταία δύο χρόνια, είτε έχουν υποστεί μερική ζημιά. Όσες παραμένουν λειτουργικές αντιμετωπίζουν κρίσιμη έλλειψη ιατρικού προσωπικού. Από την έναρξη της εισβολής πλήρους κλίμακας τον Φεβρουάριο του 2022, πολλοί ειδικοί έχουν καταφύγει σε ασφαλέστερες πόλεις ή στο εξωτερικό. Τα νοσοκομεία υποφέρουν επίσης από έλλειψη κλινών, καθώς κατακλύζονται όχι μόνο από τραυματίες πολέμου αλλά και από ασθενείς που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες, καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά επεισόδια και τραυματισμούς από τροχαία ατυχήματα. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υποστηρίζουν αυτά τα νοσοκομεία ανακουφίζοντας το βάρος τους. Η ανάγκη για ιατρική μεταφορά με ασθενοφόρο γίνεται ιδιαίτερα έντονη κατά τη διάρκεια σφοδρών πυραυλικών επιθέσεων, όταν τα νοσοκομεία κατακλύζονται από μαζικές απώλειες.

«Ως αποτέλεσμα μιας επίθεσης στην Kostiantynivka, στην περιοχή του Ντονέτσκ, στις 9 Αυγούστου, 14 άνθρωποι σκοτώθηκαν και πάνω από 40 τραυματίστηκαν. Ένα σούπερ μάρκετ και ένα ταχυδρομείο στο κέντρο της πόλης, όπου ήταν παρόντες πολλοί άμαχοι, χτυπήθηκαν. Υπήρχαν δεκάδες τραυματίες. Οι γιατροί των Γιατρών Χωρίς Σύνορα βοήθησαν με τη φροντίδα τραυμάτων και τη συρραφή, ενώ μεταφέραμε επίσης δύο σοβαρά τραυματισμένους ασθενείς στο Ντνίπρο χρησιμοποιώντας ασθενοφόρα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Με τη συνεχή εισροή τραυματικών ασθενών που χρειάζονται παραπεμπτικά, οι ομάδες ασθενοφόρων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα διασφαλίζουν ότι οι ασθενείς μεταφέρονται σε νοσοκομεία όπου μπορούν να λάβουν την εξειδικευμένη φροντίδα που χρειάζονται», λέει ο Christopher Stokes, συντονιστής έκτακτης ανάγκης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ουκρανία.

Η κατάσταση αυτή υπογραμμίζει το απροσδόκητο του αριθμού των κρεβατιών εντατικής θεραπείας ή χειρουργικών κλινών που θα χρειαστούν σε κάθε νοσοκομείο στο μέλλον.Οι βομβαρδισμοί μπορεί να συμβούν ανά πάσα στιγμή και οι ομάδες μας λειτουργούν σε κατάσταση συνεχούς έκτακτης ανάγκης. Υπήρξαν περιπτώσεις όπου τραυματίες πολέμου χρειάστηκε να απομακρυνθούν υπό τα πυρά, αλλά οι γιατροί συνέχιζαν να εκπληρώνουν το καθήκον τους.

«Έχω ένα παιδί. Αναστατώνεται όταν φεύγω και με ρωτάει: «Θα επιστρέψεις, έτσι δεν είναι;». Πάντα του λέω: 'Ναι, φυσικά και θα επιστρέψω'. Πρέπει να δουλέψω ώστε να μεγαλώσει χωρίς να γίνει μάρτυρας όλων αυτών», μοιράζεται ο παραϊατρικός βοηθός των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Dmytro Bilous.

Τα ασθενοφόρα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα άρχισαν να πραγματοποιούν ιατρικές μεταφορές  στην Ουκρανία τον Απρίλιο του 2022. Σήμερα, ο στόλος αποτελείται από 17 οχήματα, τα οποία υποστηρίζονται από 36 παραϊατρικούς  βοηθούς, 8 γιατρούς και 26 οδηγούς, οι οποίοι εργάζονται ακούραστα για να εξασφαλίσουν την κατάλληλη περίθαλψη. Επιπλέον, οι λογιστές, οι φαρμακοποιοί και οι συντονιστές διασφαλίζουν την αποτελεσματική λειτουργία του έργου.

Ο παραϊατρικός βοηθός των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Dmytro Bilous αναφέρει ότι συχνά ρωτούν τους πολίτες γιατί συνεχίζουν να ζουν κοντά στην πρώτη γραμμή παρά τον κίνδυνο. Η πιο συνηθισμένη απάντηση είναι: «Η ζωή τους είναι πολύ δύσκολη: «Απλά δεν είχαμε χρόνο να εκκενώσουμε». Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των δημοσιογράφων, περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι στην Ουκρανία συνεχίζουν να ζουν κοντά στις περιοχές των συγκρούσεων. Προσκολλώνται στα σπίτια που έχτισαν κατά τη διάρκεια της ζωής τους, στους οικείους δρόμους, στους κήπους, στα λουλούδια και στα δέντρα που, παρά τον πόλεμο, εξακολουθούν να αποδίδουν καρπούς. Αυτοί οι άνθρωποι κρατούν την ελπίδα για ειρήνη.

- Ο πόλεμος στην Ουκρανία, που συνεχίζεται από το 2014, κλιμακώθηκε σημαντικά το 2022, με έντονες μάχες στα ανατολικά, νοτιοανατολικά και βορειοανατολικά.

- Απώλειες πολιτών και σημαντικές ζημιές στις ιατρικές υποδομές, ιδίως στις περιοχές Ντονέτσκ, Χάρκοβο και Χερσώνα.

- Οι Γιατροί  Χωρίς Σύνορα διαθέτουν 17 ασθενοφόρα κοντά στην πρώτη γραμμή, συμπεριλαμβανομένων πέντε οχημάτων ΜΕΘ και τριών οχημάτων μεταφοράς πολλών ασθενών.

- Τα ασθενοφόρα είναι στρατηγικά τοποθετημένα στο Dnipropetrovsk, τη Zaporizhzhia, το Donetsk, το Kharkiv, τη Kherson και άλλες περιοχές, καλύπτοντας ολόκληρη την Ουκρανία σύμφωνα με τα αιτήματα του Υπουργείου Υγείας.

- Το 2024, η μεταφορά ασθενών αυξήθηκε κατά 30% σε σύγκριση με τα τέλη του 2023, με πάνω από 8.000 ασθενείς να έχουν μεταφερθεί τους τελευταίους έξι μήνες.

- Τα ασθενοφόρα καλύπτουν έως και 120.000 χιλιόμετρα μηνιαίως, με το 40% των περιπτώσεων να είναι μη τραυματικές και το 60% τραυματισμοί που σχετίζονται με τον πόλεμο.

- Μεταξύ των μεταφερθέντων, 136 ήταν παιδιά, 38 από τα οποία χρειάστηκαν φροντίδα στη ΜΕΘ. Ο νεότερος ασθενής ήταν τριών ημερών και ο γηραιότερος 98 ετών.

- Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εργάστηκαν για πρώτη φορά στην Ουκρανία το 1999.