Οι επαίσχυντες παραβιάσεις στην Κεντρική Μεσόγειο που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ πρέπει να σταματήσουν

Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου 16-17 Μαρτίου, η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που επέβαινε στο σκάφος διάσωσης Geo Barents έγινε μάρτυρας δύο βίαιων περιστατικών στα οποία συμμετείχε η χρηματοδοτούμενη από την Ευρωπαϊκή Ένωση  Λιβυκή Ακτοφυλακή και τα οποία έθεσαν σκόπιμα σε κίνδυνο τη ζωή εκατοντάδων ανθρώπων που αναζητούσαν ασφάλεια. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα καλούν την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να αναστείλουν αμέσως την οικονομική και υλική υποστήριξη προς τη λιβυκή ακτοφυλακή και να σταματήσουν να υποστηρίζουν σκόπιμα τις αναγκαστικές επιστροφές ανθρώπων στη Λιβύη.

«Τυφλωμένοι από τον μοναδικό στόχο της αποτροπής των αφίξεων στις ευρωπαϊκές ακτές, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της υποστηρίζουν ενεργά τις βίαιες επαναπροωθήσεις και διαιωνίζουν τη γνωστή αποτρόπαια μεταχείριση και τις κακοποιήσεις κατά των μεταναστών και των προσφύγων στη Λιβύη», λέει ο Juan Matias Gil, εκπρόσωπος της ομάδας Έρευνας και Διάσωσης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Την Παρασκευή 15 Μαρτίου 2024, η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έγινε μάρτυρας μιας απώθησης από τη χρηματοδοτούμενη από την ΕΕ Λιβυκή Ακτοφυλακή. Αυτό συνέβη στα διεθνή ύδατα, σαφώς εκτός της περιοχής ευθύνης της Λιβυκής Ακτοφυλακής, στην περιοχή έρευνας και διάσωσης της Μάλτας. Παρά την προσφορά των Γιατρών Χωρίς Σύνορα να παράσχουν βοήθεια και να μεταφέρουν τους ανθρώπους σε ασφαλές μέρος, οι αρχές της Μάλτας και η Frontex συντονίστηκαν με ένα περιπολικό σκάφος της Λιβυκής Ακτοφυλακής - δωρεά της Ιταλίας - για να αναχαιτίσουν και να επιστρέψουν με τη βία πάνω από 100 άτομα στη Λιβύη.

Την επόμενη ημέρα, το Σάββατο 16 Μαρτίου 2024, ένα άλλο περιπολικό σκάφος της Λιβυκής Ακτοφυλακής, επίσης δωρεά της ιταλικής κυβέρνησης¹, παρεμπόδισε επιθετικά τις επιχειρήσεις διάσωσης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για πάνω από δύο ώρες, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή 146 ανθρώπων που βρίσκονταν σε κίνδυνο σε μια ξύλινη βάρκα στα διεθνή ύδατα. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είχαν ήδη αρχίσει να μεταφέρουν τους ανθρώπους στο σκάφος έρευνας και διάσωσης Geo Barents όταν η Λιβυκή Ακτοφυλακή επιχείρησε να σταματήσει τη διάσωση και να επιβιβαστεί με τη βία σε ένα από τα σκάφη διάσωσης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, ενώ απείλησε άμεσα το προσωπικό μας με αντίποινα, καθώς και ότι θα τους μεταφέρει όλους στη Λιβύη.

Εν τω μεταξύ, ένα άλλο σκάφος με 75 επιβαίνοντες που αντιμετώπιζε πρόβλημα, παρασύρθηκε περίπου 50 ναυτικά μίλια μακριά, καθώς έβαζε νερά. Παρά το γεγονός ότι οι λιβυκές αρχές ειδοποιήθηκαν για την κατάσταση γύρω στο μεσημέρι και επανειλημμένα δήλωσαν ότι ένα περιπολικό σκάφος ήταν καθ' οδόν, πέρασαν δέκα ώρες χωρίς να ξεκινήσει καμία επιχείρηση διάσωσης από τη Λιβυκή Ακτοφυλακή.

«Όταν φτάσαμε στο σημείο, η κατάσταση ήταν κρίσιμη. Το σκάφος βυθιζόταν ήδη. Οι άνθρωποι ήταν τρομοκρατημένοι», λέει η Virginia Mielgo, συντονίστρια του προγράμματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο σκάφος Geo Barents. «Στη συνέχεια, το σκάφος ανατράπηκε και περίπου 45 άνθρωποι έπεσαν στο νερό. Ευτυχώς, είχαμε ήδη μοιράσει σωσίβια σε όλους και απομακρύναμε τα παιδιά, μερικά ηλικίας κάτω των τριών ετών. Ήταν θέμα λίγων λεπτών πριν η εξέλιξη της κατάστασης πάρει τραγική τροπή».

Τα γεγονότα του Σαββατοκύριακου αποτελούν άλλη μια σαφή απόδειξη της έλλειψης επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης στην Κεντρική Μεσόγειο και τελικά της πλήρους αδιαφορίας της ΕΕ και των κρατών μελών της για τις ανθρώπινες ζωές.

Από το 2017, η ΕΕ και η Ιταλία έχουν δαπανήσει τουλάχιστον 59 εκατομμύρια ευρώ για τον εφοδιασμό και την εκπαίδευση της Λιβυκής Ακτοφυλακής για να σταματήσουν τις αφίξεις στην Ευρώπη. Αντί να επενδύσει στην προληπτική ικανότητα έρευνας και διάσωσης ή να συντονιστεί με σκάφη διάσωσης Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων για να μεταφέρει τους ανθρώπους σε ασφαλές μέρος, η ΕΕ έχει επιλέξει σκόπιμα να διευκολύνει τη βίαιη επιστροφή των ανθρώπων στη Λιβύη, όπου αντιμετωπίζουν σωματική και σεξουαλική βία, καταναγκαστική εργασία και εκβιασμούς.

«Για πόσο καιρό οι ηγέτες της ΕΕ θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν ενεργά τις φρικτές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα σύνορά της;» λέει ο Gil. «Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει, όχι μόνο να σταματήσουν αμέσως κάθε υποστήριξη προς τη Λιβυκή Ακτοφυλακή, αλλά πρέπει επίσης να διερευνήσουν την ευθύνη των παράκτιων κρατών τους, στην προκειμένη περίπτωση της Μάλτας, και του συνοριακού οργανισμού της, της Frontex, στις παράνομες επαναπροωθήσεις που λαμβάνουν χώρα σχεδόν καθημερινά στην Κεντρική Μεσόγειο Θάλασσα, καθιστώντας τους έτσι συνένοχους σε σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Σημείωση:

Το Σάββατο 16 Μαρτίου 2024, η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα διεξήγαγε τρεις διαφορετικές επιχειρήσεις διάσωσης στην Κεντρική Μεσόγειο Θάλασσα. Το απόγευμα, μετά από μια πρώτη διάσωση 28 ατόμων από μια βάρκα, η ομάδα μας διέσωσε 146 άτομα, που βρίσκονταν σε κίνδυνο σε μια ξύλινη βάρκα - κατά τη διάρκεια της οποίας η λιβυκή ακτοφυλακή παρενέβη επικίνδυνα και καθυστέρησε την ολοκλήρωση της επιχείρησης διάσωσης. Αργότερα το ίδιο βράδυ, διασώθηκαν 75 άτομα από άλλη βάρκα που ανατράπηκε, βυθίζοντας περίπου 45 άτομα στο νερό. Συνολικά 249 άτομα, μεταξύ των οποίων πολλά παιδιά, μεταφέρθηκαν με το σκάφος Geo Barents στη Μαρίνα ντι Καράρα, στη βόρεια Ιταλία, για να αποβιβαστούν όλοι οι επιζώντες σε ασφαλές μέρος.

  ¹ InfoMigrants, 8 Φεβρουαρίου 2023: Η Ιταλία παραδίδει περιπολικό σκάφος στη λιβυκή κυβέρνηση.