Onnie, το Λαμπραντόρ που ανακουφίζει τα ψυχικά τραύματα επιζώντων βίας και βασανιστηρίων

Η Alicia de la Rosa είναι ψυχολόγος που ειδικεύεται στην ψυχοθεραπεία με τη βοήθεια ζώων. Η de la Rosa συνεργάζεται με τον Onnie, ένα 4χρονο Λαμπραντόρ Ριτρίβερ, για την παροχή υποστήριξης ψυχικής υγείας σε θύματα βασανιστηρίων και ακραίας βίας στο Κέντρο Ολοκληρωμένης Φροντίδας στην Πόλη του Μεξικού. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διαχειρίζονται αυτό το κέντρο από το 2017. Εδώ, η ομάδα γιατρών, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, ψυχιάτρων και φυσιοθεραπευτών της οργάνωσης παρέχει ολοκληρωμένη -και συχνά μακροχρόνια- φροντίδα για μετανάστες και Μεξικανούς που έχουν βιώσει φρικτές εμπειρίες κατά μήκος της μεταναστευτικής οδού ή ακραία βία στις χώρες καταγωγής τους.  

Ο Onnie είναι εκπαιδευμένος να παρέχει θεραπευτική υποστήριξη σε παιδιά, εφήβους, ηλικιωμένους και άτομα που ζουν με αναπηρίες. Η υποστήριξη που παρέχουν ο Onnie και η de laRosa στο κέντρο είναι ένα συστατικό της ψυχοκοινωνικής φροντίδας που λαμβάνουν ορισμένοι ασθενείς.

«Μερικοί από τους ανθρώπους που έχουν βιώσει τραυματικές καταστάσεις ακραίας βίας ή βασανιστηρίων δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να ανακτήσουν εμπιστοσύνη στους άλλους και στο περιβάλλον τους», δήλωσε η de la Rosa. «Η συνεργασία με τον Onnie τούς δίνει την ευκαιρία να ξεπεράσουν τα εμπόδια, ώστε να μπορούν να ανοιχτούν στους θεραπευτές και να αισθάνονται σίγουροι να μιλήσουν για τις δύσκολες καταστάσεις που έχουν βιώσει. Οι ασθενείς σε αυτό το κέντρο έχουν πέσει θύματα απαγωγών, βασανιστηρίων, καταναγκαστικής πορνείας, απειλών, ακρωτηριασμών, σεξουαλικής βίας, αναγκαστικής στρατολόγησης από συμμορίες του οργανωμένου εγκλήματος ή έχουν γίνει μάρτυρες ακόμη και της δολοφονίας ενός μέλους της οικογένειας».

Οι σκύλοι θεραπείας εκπαιδεύονται από πολύ μικρή ηλικία. Ο Onnie ξεκίνησε την εκπαίδευσή του ως κουτάβι, όταν εκτέθηκε σε διαφορετικά ηχητικά ερεθίσματα, υφές, περιβάλλοντα, ανθρώπους και αντικείμενα. Όταν έγινε 1 έτους, ξεκίνησε την εκπαίδευσή του για να γίνει σκύλος θεραπείας. Αυτή η εκπαίδευση συνοδεύεται από βασικά μαθήματα υπακοής για να μάθουν για παράδειγμα, να κάθονται, να ξαπλώνουν, να γυρίζουν, να δίνουν το χέρι τους, να πηδούν και να κινούνται έτσι ώστε οι ασθενείς με κινητικές δυσκολίες να μπορούν να τα βουρτσίζουν ή να τα χαϊδεύουν. 

Η ψυχοθεραπεία με τη βοήθεια ζώων βοηθά επίσης τους ανθρώπους να εκφράσουν τα συναισθήματά  τους. «Υπάρχουν άνθρωποι με πολύπλοκα τραύματα που δεν μπορούν να πουν: "Σήμερα είμαι πολύ λυπημένος", αλλά μπορούν να πουν: "Σήμερα ο Onnie φαίνεται λυπημένος"», δήλωσε η de la Rosa. «Αυτό επιτρέπει στους ψυχοθεραπευτές να γνωρίζουν τη διάθεσή τους. Οι ασθενείς μεταφέρουν επίσης την εμπιστοσύνη που αισθάνονται για τον σκύλο στον θεραπευτή. Σκέφτονται: "Αν ο Onnie θέλει να είναι με την Αλίσια, τότε σημαίνει ότι μπορώ να την εμπιστευτώ"». 

Ο Onnie παρέχει επί του παρόντος υποστήριξη σε πολλούς ασθενείς στο κέντρο, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, νεαρών ενηλίκων και οικογενειών που εγκατέλειψαν τις πατρίδες τους. Οι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα ή οξείες διαταραχές ψυχικής υγείας όπως διαταραχή μετατραυματικού στρες, αναδρομές ή άγχος τραυματικών γεγονότων και ακραίας βίας που βίωσαν στα χέρια συμμοριών, εγκληματικών ομάδων και άλλων.

«Ο Onnie βοηθά δύο ασθενείς να μιλήσουν για τις τραυματικές εμπειρίες που υπέστησαν», δήλωσε η de la Rosa. «Αυτό τους βοηθά να επαναπροσδιορίσουν τις εμπειρίες τους και να μάθουν να ονομάζουν τα συναισθήματα και τι νιώθουν». Ένας από αυτούς τους ασθενείς είναι ένας νεαρός άνδρας που συνήθως καταστέλλει οδυνηρές αναμνήσεις και κλείνεται στον εαυτό του. Όταν θυμάται τις τραυματικές εμπειρίες, δεν μπορεί να μιλήσει ή να σκεφτεί. Τότε είναι που ο Onnie αναλαμβάνει δράση.  

Μια άλλη ασθενής δυσκολεύεται να διακρίνει ανάμεσα στις σκέψεις της και την πραγματικότητα. Έχει νοσηλευτεί αρκετές φορές μετά από αυτοτραυματισμό. «Συνεργαζόμαστε μαζί της για να προσπαθήσουμε να την κάνουμε να προβλέψει πότε αρχίζουν τα συμπτώματα άγχους και οι επαναλαμβανόμενες σκέψεις της», δήλωσε η de la Rosa. «Ο Onnie ήταν μαζί της κατά τη διάρκεια μιας κρίσης. Άρχισε να ασκεί πίεση στην αγκαλιά της με τα πόδια του και να την γλείφει έτσι ώστε να μπορεί να αναγνωρίζει το σώμα της εκείνη τη στιγμή. Σήμερα τα συμπτώματα της ασθενούς έχουν βελτιωθεί αρκετά και έχουν περάσει τρεις εβδομάδες χωρίς κρίσεις».

Στην αρχή της θεραπείας ενός ασθενούς, οι ιατρικές και ψυχολογικές ομάδες συνεργάζονται μαζί τους για να θέσουν θεραπευτικούς στόχους. Μόλις επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, η δουλειά του Onnie ολοκληρώνεται. «Οι ασθενείς ενημερώθηκαν εκ των προτέρων ότι οι επισκέψεις με τον Onnie θα πραγματοποιηθούν μεταξύ συγκεκριμένων ημερομηνιών, οπότε είναι προετοιμασμένοι εκ των προτέρων για τη λήξη της θεραπείας με τη βοήθεια ζώων», δήλωσε η de la Rosa. «Αυτό συμβαίνει επειδή ένας ασθενής συνδέεται με τα σκυλιά και είναι σημαντικό να κλείσει αυτός ο δεσμός αγάπης με θετικό τρόπο».   

Ο Onnie και η de la Rosa είναι μέλη της ομάδας ολοκληρωμένης φροντίδας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα εδώ και δύο χρόνια. «Είμαστε πολύ χαρούμενοι», δήλωσε η de la Rosa. «Καταφέραμε από κοινού με όλους όσοι εμπλέκονται στη θεραπεία των επιζώντων να βοηθήσουμε τους ασθενείς μας να ανακάμψουν. Το να βλέπουμε μια βελτίωση στην ποιότητα ζωής αυτών των ανθρώπων που έχουν υποφέρει τόσο πολύ και που φτάνουν στο κέντρο τόσο τραυματισμένοι, είναι κάτι που μας δίνει μεγάλη ικανοποίηση».