Τραυματισμοί από εγκαύματα: Ένα χρόνιο πρόβλημα υγείας στη Γάζα

Φορούν εξοπλισμό ατομικής προστασίας και εξετάζουν τον κατάλογο των ασθενών της ημέρας - 46 ασθενείς συνολικά, σχεδόν οι μισοί από αυτούς παιδιά που αναρρώνουν από εγκαύματα.

Ο Reem Abu Lebdeh, ένας από τους φυσιοθεραπευτές, αφαιρεί το ειδικό ένδυμα πίεσης του 21 μηνών Abdallah και εξετάζει προσεκτικά τις ουλές στα πόδια, την κοιλιά και το δεξί του χέρι. Δέκα μήνες πριν, ο Abdallah υπέστη ένα έγκαυμα που κατέστρεψε το 50% της επιφάνειας του σώματός του. Πέρασε πάνω από δύο μήνες στο νοσοκομείο και του μεταμόσχευσαν δέρμα από τον πατέρα του.

 «Μερικές ακόμα συνεδρίες και θα μπορούσε να πάρει εξιτήριο», λέει ο Abu Lebdeh.

Αν και αυτά είναι καλά νέα, η θεραπεία του Abdallah δεν τελειώνει εδώ. «Οι ουλές δεν περιορίζουν την κίνησή του αυτή τη στιγμή, αλλά αυτό θα μπορούσε να αλλάξει καθώς αναπτύσσεται. Θα πρέπει να συνεχίσει να φοράει ένα ένδυμα πίεσης μέχρι οι ουλές του να σταματήσουν να μεγαλώνουν και θα πρέπει να γίνει τακτική επαναξιολόγηση της κατάστασής του», λέει ο Abu Lebdeh.

Κάθε χρόνο οι κλινικές των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Γάζα φροντίζουν 5.000 νέα ασθενείς που έχουν υποστεί εγκαύματα, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι παιδιά που τραυματίζονται σε ατυχήματα στο σπίτι. Οι επισφαλείς συνθήκες στέγασης είναι μία από τις κύριες αιτίες αυτών των περιστατικών. Σχεδόν το 70% του πληθυσμού της Γάζας είναι πρόσφυγες, πολλοί από τους οποίους ζουν σε καταυλισμούς, ενώ πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη. Ως αποτέλεσμα, μεγάλος αριθμός ανθρώπων ζει σε υπερβολικά πυκνοκατοικημένες, μη ασφαλείς κατοικίες, χωρίς επαρκή πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα, θέρμανση, καθαρό νερό ή αποχέτευση.

«Πολλοί τραυματισμοί από εγκαύματα θα μπορούσαν να προληφθούν μέσω ασφαλέστερης στέγασης και μέσω της εκπαίδευσης των ανθρώπων σχετικά με τους κινδύνους», λέει η υπεύθυνη της δράσης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Séverine Brunet.

Λίγα κρεβάτια πιο πέρα από τον Abdallah, στην απέναντι πλευρά του δωματίου, βρίσκεται η Sham, ένα δίχρονο κορίτσι του οποίου το τραύμα από έγκαυμα ήταν επίσης αποτέλεσμα ατυχήματος στο σπίτι. Η φυσιοθεραπεύτρια Noura Alzaeem της κάνει μασάζ στις ουλές. Η τετραμελής οικογένεια της Sham ζει σε ένα ενοικιαζόμενο δωμάτιο στον καταυλισμό προσφύγων Khan Younis – ένα μικρό μέρος που έχει χώρο μόνο για ένα κρεβάτι, ένα στρώμα και δύο ντουλάπια. Χωρίς κουζίνα, η μητέρα της Sham μαγειρεύει στο πάτωμα του πλατύσκαλου έξω από το δωμάτιο. Μια μέρα, η Sham μπερδεύτηκε στα καλώδια της ηλεκτρικής σόμπας ενώ η μητέρα της μαγείρευε. Έπεσε κάτω και η καυτή σόμπα έπεσε πάνω της, καίγοντας το 10% του σώματός της.

Πριν από τρία χρόνια, ο μεγαλύτερος αδερφός της Sham, ο Jamal τότε δύο ετών, υπέστη επίσης ένα τραύμα από έγκαυμα αφού κύλησε από το κρεβάτι του και έπεσε πάνω σε μια σόμπα, καίγοντας το πρόσωπό του. Νοσηλεύτηκε σε κλινική των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για οκτώ μήνες, λέει η μητέρα του.

Ένα χρόνιο πρόβλημα υγείας

Το 2021, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα φρόντισαν 5540 νέους ασθενείς με εγκαύματα, από 4.591 το 2020 και 3.675 το 2019. Κατά μέσο όρο, πάνω από το 60% αυτών των παιδιών ήταν κάτω των 15 ετών και το 35% ήταν παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών. Όπως ο Abdallah και η Sham, πολλοί τραυματίστηκαν σε ατυχήματα μέσα στο σπίτι που οφείλονται σε κακές συνθήκες στέγασης.

Η σωστή θεραπεία τις πρώτες 48 ώρες είναι κρίσιμη για την ανάρρωση των ασθενών με εγκαύματα, αλλά τα περισσότερα θύματα εγκαυμάτων και οι οικογένειές τους δεν είναι εξοικειωμένοι με τις πρώτες βοήθειες για τραυματισμούς από εγκαύματα. Η οδοντόκρεμα, η σκόνη καφέ και η σάλτσα ντομάτας είναι μερικές από τις πιο κοινές θεραπείες στο σπίτι, ενώ μερικοί άνθρωποι καταφεύγουν στην εφαρμογή χλωρίνης ή αλατιού στο έγκαυμα.

 «Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις είναι να κρατήσεις την καμένη περιοχή κάτω από δροσερό τρεχούμενο νερό», λέει ο Brunet, «και αν ο τραυματισμός είναι σοβαρός, θα πρέπει να αναζητήσεις ιατρική περίθαλψη το συντομότερο δυνατό».

Η πρόσβαση στο νοσοκομείο μπορεί επίσης να είναι μια πρόκληση. Όταν ο τετράχρονος Nabeel έγειρε κατά λάθος σε έναν ζεστό φούρνο στον οποίο η γιαγιά του Sana έψηνε ψωμί, το κάτω τμήμα της πλάτης του κάηκε σοβαρά. Μη μπορώντας να πληρώσουν ταξί, χρειάστηκαν μια ώρα για να φτάσουν στο νοσοκομείο με ένα κάρο με άλογα.

Για να έχουν περισσότερες πιθανότητες ανάρρωσης, οι ασθενείς με σοβαρά εγκαύματα χρειάζονται συχνές αλλαγές στους επιδέσμους, φυσιοθεραπεία και επαναληπτικές θεραπείες, αλλά πολλοί καταλήγουν να παραλείπουν τα ραντεβού τους καθώς αυξάνεται το κόστος μεταφοράς. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν μεταφορά από και προς την κλινική τους στη Γάζα για την αποφυγή αυτού του προβλήματος.

 «Η τήρηση ενός σχεδίου θεραπείας είναι πολύ σημαντική, αλλά είναι πολύ δύσκολη για τους ασθενείς μας στη Γάζα», λέει ο Brunet. «Επιπλέον, η κακή υγιεινή λόγω της ανεπαρκούς πρόσβασης σε καθαρό νερό και αποχέτευση αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης και αντοχής στα αντιβιοτικά, που επικρατεί στη Γάζα. Πολλοί ασθενείς δεν έχουν επίσης πρόσβαση σε καλή διατροφή ή έχουν συννοσηρότητες που επιβραδύνουν τη διαδικασία επούλωσης τους.»

Οι τραυματισμοί από εγκαύματα μπορεί να έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία κάποιου, ενώ η θεραπεία μπορεί να απαιτήσει παρατεταμένη νοσηλεία και μήνες επαναληπτικής θεραπείας για να αποφευχθεί η παραμόρφωση και η αναπηρία – φροντίδα που το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της Γάζας, παράλυτο από τον αποκλεισμό του Ισραήλ και της Αιγύπτου, δεν μπορεί να προσφέρει.

Για να βελτιωθεί η πρόσβαση σε ποιοτική φροντίδα για τα θύματα εγκαυμάτων, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν επίβλεψη πληγών και πόνου, φυσιοθεραπεία και ψυχοκοινωνική υποστήριξη στα θύματα εγκαυμάτων και τους φροντιστές τους μέσω τεσσάρων κλινικών στη Λωρίδα της Γάζας και υποστηρίζουν τη μονάδα εγκαυμάτων στο νοσοκομείο Al-Shifa – την κύρια μονάδα αναφοράς για όλα τα νοσοκομεία στη Γάζα – όπου κατά μέσο όρο 270 ασθενείς υποβάλλονται σε θεραπεία ετησίως για εγκαύματα. Ωστόσο, όσο οι άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν σε ανεπαρκείς και υπερπλήρεις κατοικίες, το βάρος των τραυματισμών από εγκαύματα θα συνεχίσει να επιβαρύνει τη Γάζα.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα φροντίζουν ασθενείς με εγκαύματα στη Γάζα από το 2011. Το 2020, όταν η πανδημία COVID-19 δυσκόλεψε την μεταφορά ασθενών με εγκαύματα για θεραπεία εκτός Γάζας, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα άρχισαν να παρέχουν μάσκες συμπίεσης για τα θύματα εγκαυμάτων στο πρόσωπο με τεχνολογία τρισδιάστατης σάρωσης και εκτύπωσης που κατασκευάστηκε στο εσωτερικό της Γάζας για πρώτη φορά. Το 2021, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα άνοιξαν την πρώτη αίθουσα καταστολής στη Γάζα, όπου τα παιδιά με σοβαρά εγκαύματα μπορούν να αλλάξουν τους επιδέσμους τους και να λάβουν φυσικοθεραπεία υπό αναισθησία χωρίς να πάνε στο χειρουργείο.