Λιβύη: Η επαναλαμβανόμενη βία κατά των προσφύγων και των μεταναστών στα κέντρα κράτησης της Τρίπολης αναγκάζει τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα να αναστείλουν τις δραστηριότητές τους

«Δεν πρόκειται για μια εύκολη απόφαση, καθώς σημαίνει ότι δεν θα είμαστε παρόντες σε κέντρα κράτησης όπου γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι υποφέρουν σε καθημερινή βάση», δήλωσε η επικεφαλής αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Λιβύη, Beatrice Lau. «Ωστόσο, τα επίμονα βίαια περιστατικά, οι σοβαρές βλάβες σε πρόσφυγες και μετανάστες, καθώς και ο κίνδυνος για την ασφάλεια του προσωπικού μας, έχει φτάσει σε ένα επίπεδο που δεν μπορούμε πλέον να αποδεχτούμε. Μέχρι να σταματήσει η βία και να βελτιωθούν οι συνθήκες, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δεν μπορούν πλέον να παρέχουν ανθρωπιστική και ιατρική περίθαλψη σε αυτές τις δομές».

Από τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, τα περιστατικά κακομεταχείρισης, σωματικής κακοποίησης και βίας κατά ατόμων που κρατούνται σε αυτά τα κέντρα κράτησης αυξάνονται σταθερά. Μέσα σε διάστημα μίας εβδομάδας, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είδαν με τα μάτια τους και έλαβαν αναφορές για τουλάχιστον τρία βίαια συμβάντα που είχαν ως αποτέλεσμα σοβαρή σωματική και ψυχολογική βλάβη.

Κατά τη διάρκεια επίσκεψης στις 17 Ιουνίου στο κέντρο κράτησης Mabani «Συλλογή και Επιστροφή» του Mabani, όπου εκτιμάται ότι τουλάχιστον 2.000 άτομα κρατούνται σε υπερσυνωστισμένα κελιά, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα παρακολούθησαν πράξεις βίας που διαπράχθηκαν από τους φρουρούς, συμπεριλαμβανομένου του αδιάκριτου ξυλοδαρμού ανθρώπων που προσπάθησαν να βγουν από τα κελιά τους για να επισκεφτούν τους γιατρούς μας.

Η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έλαβε αναφορές για αυξημένη ένταση την προηγούμενη νύχτα που κατέληξε σε μαζική βία, αφήνοντας τραυματισμένους τόσο μετανάστες και πρόσφυγες όσο και φρουρούς. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα περιέθαλψαν 19 τραυματίες από  ξυλοδαρμούς, με κατάγματα, τραύματα, εκδορές και αμβλεία τραύματα. Ένα ασυνόδευτο παιδί, μετά από σοβαρά τραύματα στους αστραγάλους, δεν μπορούσε να περπατήσει. Άλλοι μίλησαν για σωματική και λεκτική κακοποίηση από φρουρούς.

Νωρίτερα την ίδια εβδομάδα, στις 13 Ιουνίου, πυροβολήθηκαν με αυτόματα όπλα άτομα που κρατούνται στο κέντρο κράτησης Abu Salim, σύμφωνα με αναφορές που έλαβαν ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Για επτά ημέρες μετά το περιστατικό, δεν επετράπη η πρόσβαση στο κέντρο κράτησης στις ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα με αποτέλεσμα να υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με τις επιπτώσεις της έλλειψης ιατρικής φροντίδας σε εκείνους με δυνητικά σοβαρούς τραυματισμούς και  στους ασθενείς σε σοβαρή κατάσταση.

Η αύξηση της βίας από τις αρχές του 2021, συμβαδίζει με την ταυτόχρονη σημαντική αύξηση του αριθμού των προσφύγων, των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο οι οποίοι παρεμποδίστηκαν στη θάλασσα από την ακτοφυλακή της Λιβύης που χρηματοδοτείται από την ΕΕ, επέστρεψαν βίαια στη Λιβύη και κλείστηκαν σε κέντρα κράτησης. Από τις 19 Ιουνίου, πάνω από 14.000 άτομα είχαν αναχαιτιστεί και επέστρεψαν στη Λιβύη, υπερβαίνοντας τον συνολικό αριθμό αναγκαστικών επιστροφών για ολόκληρο το 2020.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα σοβαρό υπερπληθυσμό και επιδείνωση των ήδη απελπιστικών συνθηκών στα κέντρα κράτησης. Τα περισσότερα δεν διαθέτουν αερισμό και φυσικό φως. Μερικά είναι τόσο συνωστισμένα που έως και τέσσερα άτομα μοιράζονται ένα τετραγωνικό μέτρο – και αναγκάζονται να κάνουν να ξαπλώσουν και να κοιμούνται με βάρδιες. Οι άνθρωποι δεν έχουν σταθερή πρόσβαση σε καθαρό νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής.

Επιπλέον, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες λαμβάνουν ανεπαρκή τροφή, με μόνο ένα ή δύο μικρά γεύματα την ημέρα, συνήθως ένα μικρό κομμάτι ψωμί με τυρί ή ένα πιάτο μακαρόνια το οποίο πρέπει να το μοιραστούν αρκετοί  μεταξύ τους. Οι γιατροί των Γιατρών Χωρίς Σύνορα παρατήρησαν ότι λόγω της έλλειψης τροφής, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν μερικές φορές τα φάρμακά τους για να διαχειριστούν την πείνα τους. Η έλλειψη επαρκούς θρεπτικής τροφής είχε ως αποτέλεσμα ορισμένες γυναίκες να μην μπορούν να παράγουν μητρικό γάλα για να ταΐσουν τα μωρά τους. Μία γυναίκα είπε στις ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ότι ήταν τόσο απελπισμένη για να ταΐσει το πέντε ημερών βρέφος της που προσπάθησε να του δώσει στερεά τροφή, ώστε να μην λιμοκτονήσει.

Σε τέτοιες απάνθρωπες συνθήκες, οι εντάσεις συχνά οδηγούν σε έκρηξη βίας μεταξύ φρουρών και ατόμων που κρατούνται αυθαίρετα.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ζητούν τον τερματισμό της βίας και τη βελτίωση των συνθηκών για τους πρόσφυγες και τους μετανάσες που είναι εγκλωβισμένοι στα κέντρα κράτησης Mabani και Abu Salim. Επαναλαμβάνουν επίσης το αίτημά τους για τον τερματισμό της μακροχρόνιας πρακτικής αυθαίρετης κράτησης στη Λιβύη και για την άμεση εκκένωση από τη Λιβύη των προσφύγων, αιτούντων άσυλο και μεταναστών που εκτίθενται σε απειλητικούς για τη ζωή τους κινδύνους - συμπεριλαμβανομένων εκείνων στα κέντρα κράτησης.

«Οι συνάδελφοί μας έχουν δει και ακούσει για ευάλωτους άνδρες, γυναίκες και παιδιά, που κρατούνται σε απελπιστικές συνθήκες, που υφίστανται περαιτέρω κακοποίηση και απειλητικούς για τη ζωή κινδύνους», δήλωσε η Ellen van der Velden, διευθύντρια αποστολών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. «Κανένας άλλος άνθρωπος που παρεμποδίζεται στη θάλασσα από την ακτοφυλακή της Λιβύης που χρηματοδοτείται από την ΕΕ δεν πρέπει να αναγκαστεί να επιστρέψει στη Λιβύη και σε κέντρα κράτησης. Η βία στα κέντρα κράτησης πρέπει να σταματήσει και όλοι εκείνοι που είναι εγκλωβισμένοι σε αυτές τις απάνθρωπες συνθήκες πρέπει να απελευθερωθούν».

Σημείωση

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εργάζονται σε κέντρα κράτησης στη Λιβύη από το 2016, παρέχοντας στους ανθρώπους βασική υγειονομική περίθαλψη και ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα εντοπίζουν επίσης ευάλωτα άτομα και παραπέμπουν ασθενείς που χρειάζονται εξειδικευμένη φροντίδα σε νοσοκομεία σε όλη τη Λιβύη. Στο Zuwara, ένα νέο πρόγραμμα παρέχει ιατρικές, ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες και υπηρεσίες προστασίας σε κοινότητες προσφύγων και μεταναστών. Στο Bani Walid, οι ομάδες μας προσφέρουν γενική ιατρική περίθαλψη και ιατρικές παραπομπές σε πρόσφυγες και μετανάστες που είχαν δραπετεύσει από την αιχμαλωσία και σε θύματα βασανιστηρίων και εμπορίας. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν επίσης τεχνική υποστήριξη στο Εθνικό Πρόγραμμα Φυματίωσης της Λιβύης, το οποίο διαχειρίζεται το Εθνικό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων, και λειτουργεί πρόγραμμα κατά της φυματίωσης στο Misrata.

Στο πρώτο εξάμηνο του 2021, οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που εργάζονταν σε κέντρα κράτησης στην Τρίπολη παρείχαν ιατρική περίθαλψη σε 8.920 ασθενείς, πραγματοποίησαν 9.248 ιατρικές συνεδρίες και οργάνωσαν την παραπομπή 405 ασθενών σε νοσοκομεία σε όλη την πόλη.