Βραζιλία: Οι αλυσιδωτές επιδράσεις της COVID-19 στις αγροτικές πόλεις του Αμαζονίου

Το σύστημα υγείας στο Manaus, την πρωτεύουσα της βραζιλιάνικης πολιτείας Amazonas, κατέρρευσε για δεύτερη φορά. Αν και τα νοσοκομεία αυξάνουν με ραγδαίους ρυθμούς τις κλίνες για  COVID-19, ο αριθμός των νέων ασθενών αυξάνεται ακόμα γρηγορότερα, γεγονός που αποτελεί ένδειξη ότι το σύστημα υγείας είναι κορεσμένο και υπερφορτωμένο. Ακόμη χειρότερα, η δυνατότητα της πόλης στην παροχή οξυγόνου καλύπτει λιγότερο από το ένα τρίτο των σημερινών αναγκών. Ορισμένα νοσοκομεία αδυνατούν να παρέχουν οξυγόνο στους ασθενείς με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να πεθαίνουν από ασφυξία. Οι αλυσιδωτές επιδράσεις της COVID-19 στις πόλεις που βρίσκονται κοντά στο ποτάμι, στην αγροτική περιοχή του Αμαζονίου, είναι πια εμφανείς και μπορεί να καταλήξουν εξίσου καταστροφικές.

Ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα δραστηριοποιούνται στις πόλεις São Gabriel da Cachoeira και Tefé, οι οποίες βρίσκονται σε απόσταση λίγων ημερών με βάρκα από την πρωτεύουσα της πολιτείας. Με τα νοσοκομεία του Manaus να είναι υπερφορτωμένα, δεν υπάρχει καμία δομή υγείας για τις παραπομπές πιο σοβαρών περιστατικών. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ενισχύουν άμεσα τις ομάδες τους και διερευνούν πώς μπορούν να βοηθήσουν στο Manaus. Ωστόσο,  έχουν ήδη ξεκινήσει να  καταγράφονται θάνατοι και μπορεί να ακολουθήσουν περισσότεροι.

Κατά την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου, το ένα τρίτο των ασθενών με COVID-19 στην Tefé χρειαζόταν θεραπεία με οξυγόνο. Την περασμένη εβδομάδα το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στα δύο τρίτα. Το ανησυχητικό δεν είναι μόνο ότι ο αριθμός των ασθενών αυξάνεται, αλλά και ότι η σοβαρότητα της κατάστασής τους κατά την εισαγωγή επιδεινώνεται. «Γνωρίζοντας περισσότερα για την ασθένεια, θα έπρεπε να είμαστε σε θέση να μπορούμε να σώσουμε περισσότερες ζωές, αλλά αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν έχουμε οξυγόνο και αν υπάρχει δυνατότητα να παραπέμψουμε ασθενείς που είναι σε σοβαρή ή κρίσιμη κατάσταση σε καλύτερα εξοπλισμένα νοσοκομεία. Την τελευταία εβδομάδα, κανένας ασθενής δεν μπορούσε να μεταφερθεί από την Tefé στο Manaus. Χάσαμε τρεις ασθενείς που θα είχαν την ευκαιρία να επιβιώσουν αν είχαν λάβει φροντίδα σε ένα μεγαλύτερο νοσοκομείο, δυστυχώς όμως η παραπομπή τους δεν ήταν δυνατή», λέει ο Pierre Van Heddegem, επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Βραζιλία.

Καθώς δεν υπάρχουν γεννήτριες οξυγόνου κοντά στην Τefé που να μπορούν να επαναφορτίσουν τις φιάλες οξυγόνου, αυτές πρέπει να σταλούν στο Manaus. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δώρισαν 50 νέες φιάλες στο περιφερειακό νοσοκομείο στην Tefé στα τέλη του 2020, καθώς όμως η μόνη επιλογή για να ξαναγεμίσουν είναι να σταλούν στο Manaus, η αγροτική περιοχή κινδυνεύει να μείνει χωρίς τη δυνατότητα χρήσης αυτής της ζωτικής βοήθειας. «Εφόσον οι εισαγωγές ασθενών συνεχιστούν με αυτόν τον ρυθμό, το διαθέσιμο οξυγόνο στην Tefé επαρκεί μόνο για λίγες ημέρες» προσθέτει ο Van Heddegem.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αναζητούν απεγνωσμένα εναλλακτικές λύσεις, ώστε, παρά τον συνολικό κορεσμό των νοσοκομείων στο Manaus, οι ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση στην Tefé να μπορούν να λάβουν την απαραίτητη φροντίδα. Ταυτόχρονα, η οργάνωση θα εξετάσει τρόπους για να βοηθήσει στο Manaus. Τα πρώτα μέλη μιας ομάδας έφτασαν την προηγούμενη εβδομάδα στην πρωτεύουσα της πολιτείας Amazonas.

Στο São Gabriel da Cachoeira, τον άλλο δήμο της πολιτείας Amazonas όπου δραστηριοποιούνται οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, σημειώθηκε κι εκεί σημαντική αύξηση περιστατικών. Κατά την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου καταγράφηκε πενταπλάσια αύξηση του αριθμού των ατόμων που έχουν μολυνθεί με COVID-19 σε σύγκριση με την τελευταία εβδομάδα του 2020. Ένα κέντρο παρακολούθησης για ασθενείς με COVID-19 με έξι κρεβάτια έχει δημιουργηθεί από το Υπουργείο Υγείας και υποστηρίζεται από μια ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Υπάρχει ένα μικρό νοσοκομείο με δική του δυνατότητα παραγωγής οξυγόνου, αν αυξηθούν όμως τα περιστατικά, κινδυνεύει και αυτό να φτάσει στα όριά του και να έρθει αντιμέτωπο με τις ίδιες τρομακτικές προοπτικές όπως στην Tefé.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν συμβάλλει στη βελτίωση των ελέγχων για COVID-19, χρησιμοποιώντας το τεστ αντιγόνου το οποίο δίνει μια εκτίμηση της κατάστασης COVID-19 σε πραγματικό χρόνο, σε αντίθεση με το τεστ αντισωμάτων που χρησιμοποιείται γενικευμένα στη Βραζιλία, και το οποίο δεν έχει αυτή τη δυνατότητα. Προσπαθούμε να κατανοήσουμε τη  σχεδόν αποκλειστική εξάρτηση της Βραζιλίας από τα τεστ αντισωμάτων, τα οποία δείχνουν αν το άτομο  έχει νοσήσει στο παρελθόν, όχι όμως αν  έχει COVID-19 τη στιγμή της εξέτασης.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δώρισαν το απαραίτητο υλικό στο εργαστήριο στο São Gabriel da Cachoeira προκειμένου να διενεργούνται μοριακά τεστ σε ασθενείς με COVID-19. «Τα τεστ μπορούν να γίνουν στην πόλη. Δεν χρειάζεται να σταλούν τα δείγματα στο Manaus, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα και τα αποτελέσματα βγαίνουν σε περίπου μία ώρα», εξηγεί η Irene Huertas Martín, συντονίστρια του προγράμματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην πόλη.

Οι ομάδες προαγωγής υγείας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα παρέχουν πληροφορίες για την COVID-19 στις δύο πόλεις, και θα διερευνήσουν την πιθανότητα να κάνουν το ίδιο και στο Manaus. Η διασφάλιση ότι οι άνθρωποι γνωρίζουν πώς να προστατεύουν τον εαυτό τους και τους γύρω τους παραμένει ένας από τους σημαντικότερους τρόπους για να αποφευχθεί η εξάπλωση της νόσου σε μια περιοχή όπου η πρόσβαση σε επαρκή υγειονομική περίθαλψη είναι πολύ περιορισμένη.

Μια ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έφτασε στο Manaus την προηγούμενη Δευτέρα για να υποστηρίξει το σύστημα υγείας στην πολιτεία Amazonas. Στη Βραζιλία, εκτός από τα προγράμματα στην Tefé και το São Gabriel da Cachoeira, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δραστηριοποιούνται και στο São Paulo, στο νοσοκομείο Tide Setúbal, όπου παρέχουν παρηγορητική φροντίδα σε ασθενείς με COVID-19 που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ολοκλήρωσαν πρόσφατα τις δραστηριότητές τους στην πολιτεία Mato Grosso do Sul και στις αγροτικές περιοχές γύρω από τις πόλεις Amambaí, Corumbá και Aquidauana. Η ανταπόκριση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην COVID-19 στη Βραζιλία ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2020 και, εκτός από τις πολιτείες  που αναφέρθηκαν ήδη, δράσεις πραγματοποιήθηκαν στο Rio de Janeiro, Roraima, Mato Grosso και Goiás.