Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας: Φροντίζουμε θύματα σεξουαλικής βίας

Η σεξουαλική βία είναι μια τραυματική εμπειρία για το άτομο και ορισμένα θύματα υφίστανται τόσο σεξουαλική όσο και σωματική βία. Το αποτέλεσμα είναι βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες για τη σωματική, ψυχική, σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία της γυναίκας, επηρεάζοντας την ικανότητά της να είναι ένα ενεργό μέλος της κοινωνίας. Από αυτή την άποψη, η σεξουαλική βία αποτελεί επίσης κοινωνικό πρόβλημα καθώς και πρόβλημα δημόσιας υγείας και ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Όπως είναι αναμενόμενο, η σεξουαλική βία έχει όλο και μεγαλύτερο μερίδιο στην ιατρική ανθρωπιστική δράση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (Médecins Sans Frontières/MSF). Απαιτεί προσοχή επειδή είναι σύνθετο πρόβλημα, έχει μακροχρόνιες ιατρικές και ψυχολογικές συνέπειες και αφορά γυναίκες και κορίτσια σε δυσανάλογο βαθμό.

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για να μιλήσουμε για την υγεία των γυναικών σε πολλές κοινωνίες. Το πρόβλημα της σεξουαλικής βίας αφορά κάθε χώρα και κοινωνική τάξη, ενώ παρατηρείται τόσο μέσα στην οικογένεια όσο και στην ευρύτερη κοινότητα. Αυξάνεται λόγω της φτώχειας και σε περιόδους συγκρούσεων, εκτοπισμού, μετανάστευσης και φυσικών καταστροφών, ενώ πλήττει κυρίως τις νεαρές ηλικίες.

Για τους λόγους αυτούς, επιλέξαμε να αξιοποιήσουμε τη Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας το 2016 ευαισθητοποιώντας το κοινό για τις ιατρικές και ψυχοκοινωνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες και τα κορίτσια που είναι θύματα σεξουαλικής βίας, καθώς και για τις συνεχιζόμενες προσπάθειες να εξαλειφθούν τα πολλά εμπόδια στην παροχή φροντίδας.

Η σεξουαλική βία στα προγράμματα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα

Το 2014, οι ιατρικές ομάδες μας περιέθαλψαν πάνω από 11.000 θύματα σεξουαλικής βίας στο πλαίσιο 91 προγραμμάτων σε 29 χώρες. Πάνω από το 90% ήταν γυναίκες και κορίτσια, και αντίστοιχα κάτω από το 10% ήταν άντρες και αγόρια. Περισσότερα από τα δύο τρίτα των ασθενών σεξουαλικής βίας προέρχονται από τρεις χώρες: Κένυα, Δημοκρατία του Κονγκό και Ζιμπάμπουε. Η πλειοψηφία των θυμάτων είναι κάτω των 18 ετών.

Η βοήθεια που προσφέρουμε στα θύματα σεξουαλικής βίας ξεκινά με δωρεάν και εμπιστευτική ιατρική και ψυχολογική φροντίδα. Σε πολλές από τις περιοχές στις οποίες εργαζόμαστε παρέχεται περιορισμένη παρόμοια βοήθεια. Σκοπός μας είναι να ανακουφίσουμε τον πόνο των θυμάτων και να στηρίξουμε την ανάρρωσή τους και την επιστροφή στην καθημερινή ζωή.

Μέλημά μας είναι να ενσωματώσουμε υπηρεσίες αντιμετώπισης της σεξουαλικής βίας σε όλα τα προγράμματά μας που αφορούν την υγεία των γυναικών, καθώς και να αυξήσουμε την παροχή φροντίδας για θύματα σεξουαλικής βίας στην επείγουσα παρέμβαση. Για παράδειγμα, αυτό το πετύχαμε σε όλα μας τα προγράμματα στη μαστιζόμενη από συγκρούσεις Κεντροαφρικανική Δημοκρατία το 2014. Ένα άλλο μέλημα είναι να φέρουμε τη φροντίδα πιο κοντά στον πληθυσμό, εκπαιδεύοντας νοσηλευτές σε μικρά κέντρα υγείας ώστε να μπορούν να παρέχουν περίθαλψη πρώτης γραμμής, συμπεριλαμβανομένων των ψυχολογικών πρώτων βοηθειών.

Τα στοιχεία δείχνουν σαφώς ότι υπάρχει σεξουαλική βία σε όλα τα περιβάλλοντα στα οποία δραστηριοποιούνται οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα. Εάν δεν βλέπουμε θύματα στις κλινικές μας, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν, σημαίνει απλώς ότι δεν αναζητούν βοήθεια. Συχνά παρεμβάλλονται πολλά εμπόδια στην αναζήτηση φροντίδας, ωστόσο γνωρίζουμε ότι η προσέγγιση της κοινότητας είναι εξαιρετικά σημαντική για να κάνουμε τις υπηρεσίες μας γνωστές στην κοινότητα και για να σπάσουμε το φόβο του στίγματος. Μόνο με την προσέγγιση της κοινότητας και με πρακτικά μέσα με τα οποία τα θύματα έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες μπορεί η φροντίδα για τα θύματα σεξουαλικής βίας να είναι αποτελεσματική και αποδοτική.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα προσφέρουν επίσης βραχυπρόθεσμη κοινωνική υποστήριξη ως γέφυρα για πιο μακροπρόθεσμες υπηρεσίες από άλλους φορείς, όπου διατίθενται. Ένα βασικό μέλημά μας είναι η συνηγορία για περισσότερες υπηρεσίες αντιμετώπισης της σεξουαλικής βίας, με στόχο τόσο το γενικό κοινό όσο και τους επικεφαλής της ιατρικής κοινότητας, υπουργεία υγείας, άλλες εθνικές αρχές και άλλες οργανώσεις βοήθειας. Ακόμη, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν εντοπίσει σημαντικά κενά στις υπηρεσίες προστασίας σε πολλές από τις περιοχές όπου δρουν, και απευθύνουν έκκληση για την άμεση κάλυψή τους.