Στην αναφορά Φεβρουαρίου των ΓΧΣ, διαβάσαμε ότι το Σύστημα Υγείας της Ζιμπάμπουε είναι υπό πλήρη κατάρρευση. Οι δομές υγείας έκλεισαν αναγκαστικά εξαιτίας της έλλειψης προμηθειών και προσωπικού. Ποια είναι η κατάσταση σήμερα;
Τα πράγματα έχουν αρχίσει και βελτιώνονται σιγά-σιγά τους τελευταίους δύο μήνες. Το σχέδιο διατήρησης των διαφόρων εθελοντών, που περιλαμβάνει χαμηλούς μισθούς για το υγειονομικό προσωπικό, έχει συμβάλει στο να επιστρέψουν κάποιοι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας πίσω στα νοσοκομεία και στις κλινικές, ειδικά σε εκείνα των αγροτικών περιοχών. Η έλλειψη προμηθειών παραμένει ακόμα ένα πρόβλημα. Παρά το γεγονός ότι τα αποθέματα έχουν αυξηθεί στο κέντρο στη Χαράρε, η μεταφορά τους στις κλινικές είναι ένα μεγάλος περιορισμός λογιστικού χαρακτήρα. Επίσης, σε πολλές από τις δομές υγείας έχουν αρχίσει να ζητούν αμοιβή από τους ασθενείς, με αποτέλεσμα η πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη να γίνεται για πολλούς απρόσιτη.
Η ιστορική επιδημία χολέρας που ξέσπασε προσβάλλοντας περίπου 100.000 ανθρώπους μέχρι σήμερα, έχει προκαλέσει πολύ μεγάλη ανησυχία τον τελευταίο χρόνο. Από το Μάιο, ο αριθμός των ασθενών έχει μειωθεί, μπορεί , όμως, αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει πια απειλή;
Όχι η απειλή δεν έχει πάψει να υπάρχει. Όλοι περιμένουν ότι το πρόβλημα θα επιστρέψει-το αργότερο μέσα στην επόμενη περίοδο βροχοπτώσεων, καθώς οι βασικές αιτίες της επιδημίας δεν έχουν διευκρινιστεί ακόμα επαρκώς. Το μολυσμένο νερό και τα κατεστραμμένα αποχετευτικά συστήματα παραμένουν ακόμα ένα μεγάλο πρόβλημα. Πολλοί ανθρωπιστικοί οργανισμοί κάνουν νέες γεωτρήσεις εκεί, όπου υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος χολέρας, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για τη διαφύλαξη πόσιμου νερού. Η αντιμετώπιση αυτών των αιτιών της ασθένειας πριν από την επόμενη περίοδο βροχοπτώσεων είναι ένας αγώνας με το χρόνο.
Κανένας δεν ξέρει πόσο μεγάλο θα είναι το επόμενο ξέσπασμα της επιδημίας, αλλά είμαστε έτοιμοι να ανταποκριθούμε άμεσα: έχουμε τα αναγκαία αποθέματα στη χώρα και μια λίστα επαφών όλων των μελών του ντόπιου προσωπικού της οργάνωσης που είχαμε επιστρατεύσει για το τελευταίο ξέσπασμα της επιδημίας. Επιπλέον, έχουμε πραγματοποιήσει τη διανομή θεραπευτικών κιτ για τη χολέρα σε 50 από τις πιο απομακρυσμένες κλινικές με τις οποίες συνεργαζόμαστε, και έχουμε εκπαιδεύσει το ιατρικό προσωπικό για τον τρόπο παρέμβασης μόλις εκδηλωθούν τα πρώτα περιστατικά. Διανείμαμε επίσης 11.000 κιτ προσωπικής υγιεινής και καταφέραμε να ενημερώσουμε πάνω από 40.000 νοικοκυριά μέσω των ομάδων ενημέρωσης σε θέματα υγιεινής.
Η κοινωνικο-οικονομική κρίση εμπόδισε την πρόσβαση πολλών ανθρώπων που ζουν με τον ιό HIV/AIDS στην ιατρική περίθαλψη. Με ένα ποσοστό εξάπλωσης της ασθένειας γύρω στο 15% αυτό είναι κάτι που μας ανησυχεί πολύ στη Ζιμπάμπουε. Πώς είναι η κατάσταση τώρα;
Σε αυτή την περιοχή τα προβλήματα είναι ακόμα τεράστια. Υπάρχουν πάνω από 400 άτομα που πεθαίνουν καθημερινά στη Ζιμπάμπουε από διάφορες αιτίες του AIDS. Σύμφωνα με μια εκτίμηση της κατάστασης, υπήρχαν συνολικά περίπου 4.000 θάνατοι που προήλθαν από αιτίες χολέρας μέσα σε αυτούς τους εννέα μήνες που ξέσπασε η επιδημία. Με το AIDS έχουμε τον ίδιο αριθμό θυμάτων μέσα σε δέκα μέρες, κάθε δέκα μέρες, ξανά και ξανά.
Ωστόσο, μόνο το 20% περίπου των ανθρώπων που χρειάζονται αντιρετροϊκή θεραπεία λαμβάνουν αγωγή στη Ζιμπάμπουε. Εξαιτίας, όμως, πολιτικών και διοικητικών προκλήσεων, η αναβάθμιση του εθνικού αντιρετροϊκού προγράμματος έχει σταματήσει προσωρινά. Όσο αυτό το πρόβλημα παραμένει άλυτο, χιλιάδες οροθετικοί ασθενείς του HIV στερούνται τη θεραπεία που χρειάζονται επειγόντως.
Και τι γίνεται με την επισιτιστική κατάσταση; Το Φεβρουάριο, φτάσαμε στην κορύφωση της «περιόδου πείνας» με πέντε εκατομμύρια κατοίκους της Ζιμπάμπουε να αντιμετωπίζουν σημαντικές ελλείψεις σε τρόφιμα, εξαρτώμενοι από τη διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια. Πώς βλέπετε τα προγράμματα στην περιοχή σήμερα;
Η έντονη περίοδος πείνας έχει υποχωρήσει και πάλι: ενώ είχαμε καθημερινά περίπου 150 παιδιά στο Θεραπευτικό Επισιτιστικό Κέντρο στο Επγουόρθ (Epworth) κατά την περίοδο της κρίσης, Δεκέμβριο-Ιανουάριο, τώρα οι αριθμοί έχουν μειωθεί στα 10-15 παιδιά την ημέρα.
Ανησυχία επίσης προκαλεί και η κατάσταση στις φυλακές της Ζιμπάμπουε σε σχέση με τον υποσιτισμό. Κατά τη διάρκεια της παρέμβασής μας, κατά την οποία βοηθήσαμε στην αντιμετώπιση περιστατικών χολέρας μέσα σε δύο φυλακές, καταγράψαμε και σοβαρά περιστατικά υποσιτισμού. Ξεκινήσαμε μια επείγουσα παρέμβαση για τους υποσιτισμένους φυλακισμένους, καθώς και δραστηριότητες για την εξυγίανση νερού προκειμένου να διασφαλίσουμε καθαρό πόσιμο νερό. Η παρέμβαση αυτή έχει επεκταθεί πρόσφατα σε έξι από τις φυλακές που επηρεάζονται περισσότερο στην επαρχία Μίντλαντς (Midlands) and Μασχόναλαντ (Mashonaland)
Θα λεγάτε ότι οι δυνατότητες εργασίας σας, έχουν βελτιωθεί υπό το νέο σύστημα διακυβέρνησης;
Από διάφορες απόψεις, οι δυνατότητες εργασίας μας έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Οι ομόλογοι μας στην κυβέρνηση αναζητούν τη συνεργασία με διεθνείς ΜΚΟ στο πεδίο. Το γεγονός ότι το Υπουργείο Δικαιοσύνης παραδέχτηκε δημόσια τα προβλήματά του και την έλλειψη παροχών στο σωφρονιστικό σύστημα, καθώς και το ότι εκτιμήθηκε η βοήθεια που προσφέραμε στους φυλακισμένους, μπορούν να θεωρηθούν σημάδια βελτίωσης.
Επομένως, έχουμε σίγουρα θετικές ενδείξεις αλλά απομένει να αποδειχτεί, εάν θα αρθούν με τον ίδιο τρόπο τα εμπόδια που εξακολουθούν να υπάρχουν για τις ΜΚΟ, όπως η μακρόχρονη διαδικασία για την έκδοση αδειών εργασίας του διεθνούς προσωπικού. Αυτό είναι σημαντικό για να κάνουμε αποτελεσματικά τη δουλειά μας και για να δίνουμε το κίνητρο σε άλλες ΜΚΟ να έρθουν στη χώρα και να παρέχουν βοήθεια στον πληθυσμό της Ζιμπάμπουε.
Κατά τη γνώμη σας, τι απομένει να γίνει για τη βελτίωση της κατάστασης στη Ζιμπάμπουε και ποιες είναι οι επόμενες προκλήσεις;
Ο πληθυσμός δεν έχει ακόμα επαρκή πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη, υπερβολικά μεγάλος αριθμός ανθρώπων συνεχίζει να πεθαίνει από AIDS και το επόμενο ξέσπασμα επιδημίας χολέρας είναι προ των πυλών. Η κοινότητα των δωρητών θα πρέπει να αναθεωρήσει την τήρηση ορισμένων προϋποθέσεων στη διάθεση ανθρωπιστικών κεφαλαίων και να στοχεύσει, όσο το δυνατόν περισσότερο γίνεται, στη διάθεσή τους σε περιοχές που βρίσκονται σε μεγαλύτερη ανάγκη. Επιπλέον, η κυβέρνηση πρέπει να μειώσει κι’ άλλο τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι διεθνείς ΜΚΟ και να ενδυναμώσει τη δράση των ανθρωπιστικών οργανισμών που θα βοηθήσουν τον πληθυσμό της Ζιμπάμπουε να αντιμετωπίσει τις τεράστιες ανάγκες του.
Συνέντευξη - Το Φεβρουάριο, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ) δημοσίευσαν την αναφορά «Πέρα από τη Χολέρα: Η επιδεινούμενη κρίση στη Ζιμπάμπουε» για να αφυπνίσουν γύρω από την ανθρωπιστική κρίση που πλήττει τη Ζιμπάμπουε, και που γίνεται ακόμα πιο ορατή μετά το χωρίς προηγούμενο ξέσπασμα επιδημίας χολέρας που προκάλεσε χιλιάδες θανάτους. Σήμερα έξι μήνες μετά, η επιδημία χολέρας έχει κοπάσει και η νέα κυβέρνηση ενότητας έχει συμπληρώσει το πρώτο εξάμηνο διακυβέρνησης. Τι έχει αλλάξει; Η Επικεφαλής της αποστολής των ΓΧΣ Ράιαν βαν ντε Μπρακ (Rian van de Braak) μιλά για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα.
