Ιράν: Ανησυχητική η κατάσταση των Αφγανών προσφύγων

Μπορείς να μας εξηγήσεις πώς ακριβώς παρεμβαίνουν οι ΓΧΣ στο Ζαχεντάν?
Σήμερα, το Ιράν φιλοξενεί 900.000 νόμιμα καταγεγραμμένους Αφγανούς μετανάστες, ενώ ο αριθμός των Αφγανών που δεν έχουν επίσημα έγγραφα υπερβαίνει το 1,5 εκατομμύριο, ένας αριθμός όμως που είναι αδύνατο να επιβεβαιωθεί. Οι περισσότεροι από αυτούς τους μετανάστες ήρθαν στη χώρα στις αρχές της δεκαετίας του ‘80, προσπαθώντας να ξεφύγουν από τον πόλεμο με την ΕΣΣΔ. Σήμερα συνεχίζουν να εισρέουν στο Ιράν κυρίως για οικονομικούς λόγους και λόγω της ξηρασίας που πλήττει πολλές περιοχές του Αφγανιστάν. Το 2001 ξεκινήσαμε να παρέχουμε δωρεάν ιατρική φροντίδα στους Αφγανούς μετανάστες που δεν είχαν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη και να διανέμουμε στους νεοαφιχθέντες κάποια βασικά είδη πρώτης ανάγκης για να τους βοηθήσουμε να εγκατασταθούν στη χώρα. Τώρα παρεμβαίνουμε σε 3 κέντρα υγείας στις πιο φτωχές γειτονιές του Ζαχεντάν, της πρωτεύουσας της επαρχίας Σιστάν Μπαλουχιστάν (Sistan Baluchistan). Επίσης θέσαμε σε λειτουργία ένα σύστημα παραπομπής ασθενών που πρέπει να εισαχθούν σε κάποιο νοσοκομείο ή να εξεταστούν από κάποιον ειδικό. Μία κινητή ιατρική ομάδα αναζητά ανθρώπους που έχουν μόλις έρθει στη χώρα για να τους παράσχει βοήθεια. Σε αυτή την πόλη που βρίσκεται πολύ κοντά στα σύνορα με το Πακιστάν και το Αφγανιστάν, εκτιμάται ότι το ένα τρίτο από τους 600.000 κατοίκους κατάγεται από το Αφγανιστάν.

Πώς μπορεί το Ιράν να «απορροφήσει» αυτή την εισροή μεταναστών;
Για αρκετά χρόνια, οι αρχές εξέφραζαν την ανησυχία τους για τον μεγάλο αριθμό των μεταναστών στη χώρα. Η πρώτη τους αντίδραση ήταν να προωθήσουν την εθελουσία επιστροφή, αλλά αργότερα άρχισαν να υιοθετούν μία πολύ πιο επιθετική στρατηγική επαναπροωθώντας μετανάστες πίσω στα σύνορα. Το 2007 περισσότεροι από 350.000 Αφγανοί μετανάστες χωρίς έγγραφα αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, όπου η οικονομική και πολιτική κατάσταση παραμένουν πολύ δύσκολες. Τους τελευταίους 5 μήνες, τουλάχιστον 150.000 μετανάστες, κυρίως άντρες, επαναπροωθήθηκαν πίσω στο Αφγανιστάν. Το Ζαχεντάν, όπως και όλες οι άλλες περιοχές που συνορεύουν με το Αφγανιστάν, έχουν χαρακτηριστεί «απαγορευμένες» περιοχές για τους ξένους. Επικαλούμενες την ανασφάλεια και τις υποψίες για τρομοκρατικές δραστηριότητες οι Ιρανικές αρχές απαγορεύουν τώρα στους ξένους να μένουν σε αυτή την περιοχή της χώρας. Για να συνεχίσουν να επωφελούνται από το νομικό τους καθεστώς, οι νόμιμοι μετανάστες πρέπει να ανανεώσουν τις άδειες παραμονής και μετά να μετακομίσουν σε άλλες περιοχές της χώρας, όπου όμως δεν υπάρχουν οι υποδομές για να τους φιλοξενήσουν. Παρόλο που οι αρχές επισήμως τους ανανεώνουν τις άδειες, είναι πολύ διακριτικές με την όλη διαδικασία και παρέχουν τα λιγότερα δυνατά μέσα για την έκδοσή τους. Φοβούμαστε ότι για να παραμείνουν στο Ζαχεντάν ή σε άλλες απαγορευμένες περιοχές, πολλοί νόμιμοι Αφγανοί πρόσφυγες θα περάσουν στην παρανομία, γεγονός που θα τους καταστήσει πιο ευάλωτους στις επιδρομές των αρχών και τις επαναπροωθήσεις. Προσφάτως, οι αρχές ανακοίνωσαν ότι πρόκειται να πραγματοποιήσουν μία μεγάλη επιχείρηση-σκούπα για να επαναπροωθήσουν πρόσφυγες πίσω στα σύνορα, αλλά δεσμεύτηκαν ότι δεν θα εκδιώξουν ασθενείς που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις, τους οποίους και περιθάλπουμε.

Υπάρχουν άλλοι φορείς που παρέχουν βοήθεια σε αυτούς τους πληθυσμούς;
Κάποιος θα σκεφτόταν ότι όντως υπάρχουν και άλλοι φορείς που παρέχουν βοήθεια, δεδομένου του μεγάλου αριθμού Αφγανών μεταναστών στη χώρα. Ωστόσο, οι Ιρανικές αρχές αντιμετωπίζουν σχεδόν μόνες τους την εισροή των μεταναστών στη χώρα τους. Όσο για τις Αφγανικές αρχές, το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να αποδοκιμάζουν διστακτικά τα αυστηρά μεταναστευτικά μέτρα του Ιράν, καθώς δεν έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στη μαζική επιστροφή των Αφγανών μεταναστών. Και μέσα σε όλη αυτή την ιστορία είναι λίγοι αυτοί που ενδιαφέρονται για το μέλλον αυτών των ανθρώπων.