Συνέντευξη με τη Ρεβέκκα Παπαδοπούλου, επικεφαλής αποστολής των ΓΧΣ στη Βηρυτό και στο Μπαλμπέκ

Μόλις επέστρεψε από την αποστολή της στη Βηρυτό και μας αφηγείται την εμπειρίατης με τους εκτοπισμένους πληθυσμούς του Λιβάνου, με τη συνεχή απειλή τωνβομβαρδισμών και το φόβο που ποτέ δεν έφευγε.

Πώς ήταν ναφτάνει κανείς στο Λίβανο τη στιγμή που πολλοί άνθρωποι προσπαθούσαν να ξεφύγουναπό τη βία του πολέμου;

Ήταν πάρα πολύ περίεργο. Ότανφτάσαμε στα σύνορα, ερχόμενοι από τη Δαμασκό, ένας Λιβανέζος στρατιώτης δενμπορούσε να πιστέψει ότι θέλαμε να μπούμε στη χώρα, έλεγε πως ήμασταν τρελοί πουπηγαίναμε προς την εμπόλεμη ζώνη, αλλά την ίδια στιγμή ένιωθε και χαρά πουκάποιοι άνθρωποι από το εξωτερικό ήθελαν να μπουν στη χώρα για να βοηθήσουν.Μπήκαμε στη Βηρυτό κουβαλώντας ένα πολύ μικρό φορτίο ιατρικού υλικού, καθώς δενμπορούσαμε να ταξιδέψουμε με μεγάλο κομβόι. Ήταν πολύ δύσκολο να το αποδεχτούμεαυτό, αφού συνήθως φτάνουμε σε μεγάλες επείγουσες καταστάσεις με μεγάλα φορτίαμε φάρμακα και ιατρικό υλικό. Αλλά αυτή τη φορά, η χώρα ήταν εντελώςαποκλεισμένη και αναγκαστήκαμε να αρχίσουμε την παρέμβασή μας με πολύ λιγοστάμέσα.  

Ποια ήταν τα κυριότερα θέματα που απασχόλησαν τηνομάδα;

Μπορούμε να πούμε ότι είχαμε πολλά και διαφορετικάπροβλήματα. Το πρώτο ήταν ο Νότιος Λίβανος και η ασφάλεια των κατοίκων τηςπεριοχής, όπως και των περιοχών της Νότιας Βηρυτού και της κοιλάδας Μπεκάα.Είχαμε εξαιρετικά περιορισμένη πρόσβαση σε αυτούς για αρκετό καιρό και θα πρέπεινα πούμε ότι εκείνη η περιοχή δεν είχε ποτέ εκκενωθεί εντελώς, όπως άφηναν ναεννοηθεί αρκετά μέσα μαζικής ενημέρωσης. Υπήρχαν άνθρωποι εκεί που δεν έφυγανποτέ από τα σπίτια τους και που είχαν άμεση ανάγκη από βοήθεια, καθώς ήτανεντελώς απομονωμένοι. Άνθρωποι σε μία συνεχή κατάσταση φόβου, που προσπαθούσαννα βρουν κάποιο καταφύγιο για να σωθούν. 

Η δεύτερη ανησυχία μας ήταν ημαζική εισροή εκτοπισμένων από το νότο της χώρας και από τη Νότια Βηρυτό, μίαπεριοχή που ήταν στόχος συνεχών βομβαρδισμών. Πολύ γρήγορα συνειδητοποιήσαμε τιπερνούσαν αυτοί οι άνθρωποι. Αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους πολύγρήγορα, να αφήσουν πίσω όλα τους τα υπάρχοντα και να αναζητήσουν καταφύγιο σεδημόσια κτίρια, κυρίως σε σχολεία και σε χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων. Κανείςδεν ήταν προετοιμασμένος για μία τόσο μεγάλη εισροή εκτοπισμένων και αμέσωςσυνειδητοποιήσαμε ότι η υγειονομική κατάσταση θα μπορούσε να επιδεινωθεί πολύγρήγορα. Καθώς οι οικογένειες ήθελαν να επανενωθούν, οι άνθρωποι έμεναν σε ένακαταφύγιο για μία νύχτα και μετά πήγαιναν σε ένα άλλο για να βρουν τουςσυγγενείς τους, ψάχνοντας απελπισμένα για ένα στρώμα ή μία κουβέρτα. Μαςφαινόταν ότι ο αριθμός των εκτοπισμένων συνεχώς αυξανόταν, οι άνθρωποισυγκεντρώνονταν στη Βηρυτό και στα γειτονικά βουνά και δεν ξέραμε πότε θατελείωνε όλη αυτή η κατάσταση.         

Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα ήτανπώς να φέρουμε ανθρωπιστικό υλικό μέσα στη χώρα και πώς να το διανείμουμε στιςδιάφορες περιοχές. Είχαμε ομάδες σε περιοχές όπως η Σιδώνα, η Τύρος, η Τζεζίνκαι η Βηρυτός, αλλά ήταν πολύ δύσκολο να τους στείλουμε εφόδια. Αυτό ήτανεξαιρετικά δύσκολο.

Ποιες ήταν οι καθοριστικές στιγμές τηςκρίσεις σύμφωνα με τη δική σας εμπειρία;

Η πρώτη σημαντικήστιγμή ήταν η πρώτη εισροή πληθυσμού από το Νότο. Στην αρχή η κατάσταση δεν ήτανάσχημη, καθώς υπήρχε αρκετός χώρος για τις πρώτες οικογένειες που κατέφταναν.Αλλά μετά, καθώς ο αριθμός των εκτοπισμένων άρχισε να μεγαλώνει, τα καταφύγιαάρχισαν να γεμίζουν. Οι άνθρωποι εναλλάσσονταν στα κρεβάτια και στα αποχωρητήριακαι η υγειονομική κατάσταση επιδεινώθηκε πολύ γρήγορα. Η διανομή του νερούαποτέλεσε μεγάλο θέμα, και συνεπώς, την πρώτη μας προτεραιότητα. Κάποιοιεκτοπισμένοι κατέλυσαν σε κάποια άδεια διαμερίσματα, αλλά οι αρχές προσπαθούσαννα αποφύγουν αυτό το σενάριο καθώς φοβούνταν ότι οι εκτοπισμένοι θα αποφάσιζαντελικά να μείνουν εκεί και μετά την κρίση. Θυμάμαι σε ένα διαμέρισμα δύουπνοδωματίων είχαν καταλύσει δύο μεγάλες οικογένειες, συνολικά 36 άτομα. Ήτανένας εφιάλτης για αυτούς, ήταν συνωστισμένοι ο ένας πάνω στον άλλο όλη τη μέρα.Σε ένα εμπορικό κέντρο της Βηρυτού, ο υπόγειος χώρος στάθμευσης φιλοξενούσε1.700 ανθρώπους που αναζητούσαν ένα καλύτερο μέρος να καταλύσουν. Φοβόμασταν ότιο εξαερισμός θα σταματούσε να λειτουργεί κάποια στιγμή, θέτοντας σε κίνδυνο τηζωή αυτών των ανθρώπων. Κάποιοι προσπαθούσαν να βρουν ένα άλλο μέρος για ναμείνουν και αν το κατάφερναν, τότε κάποιοι άλλοι έρχονταν αμέσως για να πάρουντη θέση τους. Επικρατούσε μία έντονη αίσθηση παράλυσης, το κάθε τι μετατρεπότανσε εφιάλτη.       

Η δεύτερη σημαντική στιγμή ήταν η ρίψη φυλλαδίωννότια του ποταμού Λιτάνι και πάνω από τη Βηρυτό, τα οποία προειδοποιούσαν γιαεπερχόμενους νέους βομβαρδισμούς σε κάποιες περιοχές. Ο φόβος μεγάλωσε παντούκαι οι εκτοπισμένοι έγιναν ακόμα πιο ανήσυχοι. Κατά κάποιο τρόπο αυτή η κίνησημάς έκανε ακόμα πιο αποφασισμένους να πετύχουμε στην αποστολή μας και νααγωνιστούμε για να έχουμε πρόσβαση στους πληθυσμούς. Μας έδωσε το κίνητρο για ναεκφράσουμε την απόλυτη θέλησή μας να κάνουμε ό,τι ήταν δυνατό για να μεταφέρουμεανθρωπιστικό υλικό και να φτάσουμε τους ανθρώπους που είχαν άμεση ανάγκη.Επίσης, αποφασίσαμε να αγοράσουμε ένα μεγάλο μέρος των υλικών από ντόπιουςπρομηθευτές φαρμάκων. Με τον αποκλεισμό της χώρας, ήταν μία εφικτή επιλογή καθώςο ανθρωπιστικός διάδρομος που αναφερόταν από τα Μέσα αποτελούσε στην ουσία μίαμεγάλη αυταπάτη.  

Που επικεντρώθηκαν οι δραστηριότητέςσας;

Γρήγορα συνειδητοποιήσαμε ότι θα ήταν χρήσιμο ναοργανώσουμε τον εφοδιασμό σε φάρμακα για τη θεραπεία χρόνιων παθήσεων, όπως οδιαβήτης, καθώς αρκετοί ασθενείς είχαν αναγκαστεί να διακόψουν τη θεραπεία τους.Ο εφοδιασμός αυτών των φαρμάκων είχε σταματήσει εντελώς και υπήρχε επίσης έναμεγάλο πρόβλημα πρόσβασης στις αποθήκες όπου βρίσκονταν τα φάρμακα. Τα είδηπροσωπικής υγιεινής αποδείχτηκαν επίσης πολύ χρήσιμα για τους εκτοπισμένους πουδεν είχαν φέρει τίποτα μαζί τους. Όλα το υπόλοιπο υλικό ήταν επίσης ευπρόσδεκτογια να ανακουφιστεί ο πόνος των ανθρώπων.

Πάνω από όλα, το γεγονός ότιβρισκόμασταν εκεί, έγινε αμέσως αποδεκτό από τον πληθυσμό. Ήταν πολύ σημαντικόγια τους εκτοπισμένους να πουν τις ιστορίες τους και να τους ακούσει κάποιος.Νιώθαμε ότι ήταν πολύ σημαντικό να τους συμπαρασταθούμε σε αυτό τους τονεφιάλτη. Τους έδινε δύναμη να αντιμετωπίζουν το φόβο τους που συνεχώς μεγάλωνε.Όταν αρχίσαμε να παρέχουμε θεραπεία σε ασθενείς με ψυχικές διαταραχές,καταλάβαμε ότι υπήρχε μεγάλη ανάγκη για ψυχολογική υποστήριξη και ότι θαμπορούσαμε να βοηθήσουμε τους εκτοπισμένους. 


Τι θαμπορούσατε να πείτε για τους Λιβανικούς ανθρωπιστικούς φορείς και τη δράσητους;

Ήταν πολύ σημαντική. Είχαν έναν πολύ σημαντικό καικεντρικό ρόλο στην παροχή βοήθειας. Τον περισσότερο καιρό προσπαθούσαμε να τουςυποστηρίξουμε όσο καλύτερα μπορούσαμε, καθώς διασφάλιζαν τη μεταφορά των σοβαράάρρωστων ή τραυματισμένων ασθενών και εξασφάλιζαν ότι οι χειρουργικές αίθουσεςλειτουργούσαν κανονικά. Στις περιοχές που είχαν πληγεί περισσότερο, κράτησαν σελειτουργία τα νοσοκομεία, έμειναν μέσα στις ιατρικές δομές, κοιμόνταν εκεί χωρίςνα τις εγκαταλείπουν ποτέ. Ήταν πολύ σημαντικό να βλέπει κανείς όλες αυτές τιςΛιβανικές μη κυβερνητικές οργανώσεις να εργάζονται τόσο σκληρά μέσα σε ένα κλίμααλληλεγγύης. Η καταστροφή ήταν σχεδόν ολοκληρωτική, αλλά χάρη στη δική τουςσυμβολή, τα πάντα συνέχιζαν να λειτουργούν. Οι Λιβανέζοι εθελοντές πουσυνεργάστηκαν μαζί μας συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στο έργο μας. Διευκόλυναν τηναγορά υλικού και μας έδιναν πάντα μία συνολική εικόνα της κατάστασης, τόσο απόπολιτικής άποψης όσο και σε σχέση με τα μέτωπα της βοήθειας.    

Τι σχεδιάζουν να κάνουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα τώρα πουέχει επέλθει η εκεχειρία;

Βρισκόμαστε σε μία φάσηαξιολόγησης της κατάστασης που επικρατεί σε αυτή την ευάλωτη φάση τηςεκεχειρίας. Θα ολοκληρώσουμε τη διανομή ανθρωπιστικού υλικού στους εκτοπισμένουςκατοίκους που επιστρέφουν στα σπίτια τους, καθώς και τον εφοδιασμό φαρμάκων γιατις χρόνιες παθήσεις. Επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον μας στην προβληματική τωνδραστηριοτήτων ψυχικής υγείας σε συνεργασία με τοπικούς φορείς. Δεν πρέπει νααποδυναμώσουμε την αξία της παρέμβασής μας τον μήνα που πέρασε, μετατρέποντάςτην σε ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα. Αλλά θα πρέπει να βρισκόμαστε σε ετοιμότητα ναεπιστρέψουμε πίσω αν επιδεινωθεί η κατάσταση. Η πρόσβαση θα αποτελεί πάντα ένασημαντικό θέμα σε μία εμπόλεμη κατάσταση και θα πρέπει συνεχώς να αγωνιζόμαστεγι' αυτήν. Για να μη μένουν απομονωμένοι και αποκλεισμένοι οι πληθυσμοί.Γνωρίζουμε πόσο σημαντικό είναι για αυτούς τους ανθρώπους να βρισκόμαστε δίπλατους αυτές τις κρίσιμες ώρες.